Buradasınız

KAYSERİ TOMARZA’DA II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE İNŞA EDİLMİŞ İKİ YAPI: MERKEZ CAMİSİ VE MÜFTÜLÜK BİNASI

TWO BUILDINGS AT KAYSERİ TOMARZA FROM THE PERIOD OF ABDÜLHAMİD THE SECOND: MERKEZ MOSQUE AND THE BUILDING OF MÜFTÜLÜK

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
10.4305
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
This paper examines two buildings, the central mosque and the muftuluk building at Tomarza both built at the end of the Abdulhamid II Era. The inscription dates the central mosque construction to 1906, to replace the Hac Hüseyin Mosque built in 1745, after its collapse. Following the plan of the famous Green Tomb or Mosque in İznik, the mosque attracts attention with its portal arranged in neo-classical and empire style and its embroidered window order with coloured stones. Two storeyed muftuluk building with circular plan was built in 1904 to the west of the mosque. The upper floor of the muftuluk building projects out from the facade and gives a special elegance to this piece of architecture. The monumental gate of the mosque protruding like a portal on the other hand, gives the design of the muftuluk building its unique character, besides creating the inviting entrance. This is found to be very similar to the entrance block of the guest house at Surp Asvadzadzin Monastery, which unfortunately did not reach the present date. The paper proposes a reading of the original function of both buildings and suggests that the building of muftuluk and the monastery built at the end of the 19th century, might be the works of the same architect or the master builder.
Abstract (Original Language): 
Tomarza, Kayseri’nin yaklaşık 45 km. güneydoğusunda bulunan bir ilçe merkezidir (1). 1864 yılı Vilayet Kanunnamesi’nde Develi’ye bağlı bir nahiyedir. Tomarza ve çevresi 14-15. yüzyıllarda Kayseri’deki çeşitli vakıfların mülkü durumundadır. 1500 yılı tımar ve vergi kayıtlarından hareketle Tomarza’da 56 hane bulunurken, 117 gayrimüslim (çoğunluğu Ermeni), 65 müslüman aile nüfusu görülmektedir (İnbaşı, 1991, 159). 1875 yılında tutulmuş bir kayıttan Tomarza’da 1860’ı Ermeni, 75’i Müslüman- Türk olmak üzere 1935 kişinin yaşadığı ileri sürülür (Kocabaşoğlu, 1996, 27). Bir 19yüzyıl kaynağı olan Kâmûsu’l-A’lâm da “Sancak-ı Kayseriyye İncesu ve Develi isimleriyle 3 kaza ve Köstere ve Karahisar isimleriyle 2 nahiyeye taksim olup, 181 karyeyi havi olduğu” belirtilerek Köstere veya Tomarza’nın “Ankara vilayeti’nin Kayseri sancağında Develi kazasına tabi 32 karyeden (köyden) oluşan bir nahiye” olduğu kaydedilmiştir (Şemseddin Sami, 1896, 3803, 3921). Tomarza ve çevre köylere 1877-1878 Rus Harbi ve Birinci Dünya Savaşı sırasında (1916) Kars, Ardahan, Erzurum ve Ağrı’dan Müslüman Türk ailesi gelip yerleşmişlerdir. 1924 yıllarında Yunanistan ile imzalanan Nüfus Mübadelesi antlaşması ile Türkiye’ye gelen Türk ailelerin bir kısmı, Tomarza ve bazı köylerde iskân edilmiş, daha sonra 1936, 1940 ve 1950 yıllarında Bulgaristan’dan gelen göçmen Türk ailesi de Tomarza’ya yerleştirilmiştir (2). 1953 yılında çıkarılan bir yasayla Develi’den ayrılarak bugünkü sınırları içinde bir ilçe hâline getirilmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
55-68

REFERENCES

References: 

ACUN, H. (2005) Tüm Yönleri ile Çapanoğulları ve Eserleri, Ankara.
AÇIKGÖZ, Ş. (2007) Kayseri ve Çevresindeki 19. Yüzyıl Kiliseleri ve
Korunmaları İçin Öneriler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İTÜ Fen
Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
AYVERDİ, E. H. (1989) Osmanlı Mi’marisinin İlk Devri (1230-1402) I, Fetih
Cemiyeti Yayınları (2), İstanbul.
BARDAKOĞLU, A. (1999) Iskat, T.D.V.İslâm Ansiklopedisi (19) 137-43.
BARKAN, Ö. L. (1972,1979) Süleymaniye Camii ve İmareti İnşaatı (1550-1557),
2cilt, TTK Yayınları, Ankara.
BATUR, A. (1994) Balyan Ailesi, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi (2)
35-41.
BÜYÜKMIHÇI, G. (2005) Kayseri’de Yaşam ve Konut Kültürü, Erciyes
Üniversitesi Yayını, Kayseri.
ÇAYIRDAĞ, M. (2000) Kayseri’de Sultan II.Abdülhamid Dönemi Bina ve
Kitabeleri, I.Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (11-12 Nisan
1996); 43-60.
DEMİR, A.N. (2005) II.Abdülhamid Dönemi Kayseri Yapıları,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
EYİCE, S. (2002) Batı Sanat Akımlarının Değiştirdiği Osmanlı Dönemi Türk
Sanatı, Türkler (XV) 284-309.
GOODWIN, G. (1971) A History of Ottoman Architecture, Thames and
Hudson, London.
İLTER, F. (1977) Kayseri-Tomarza Gezisi Üzerine Notlar ve Mikdat Dede
Türbesi, Anadolu (Anatolia) (18) 51-3.
İMAMOĞLU, V. (1992) Geleneksel Kayseri Evleri, Halk Bankası Yayını,
Ankara.
İMAMOĞLU, V. (2001) Kayseri Bağ Evleri, Türkiye İş Bankası Kültür
Yayınları, Ankara.
İNBAŞI, M. (1991) 16.Yüzyılda Kayseri, Kültür Müdürlüğü Yayınları,
Kayseri.
KARAMAĞARALI, H. (1976) Kayseri’deki Hunat Camisinin Restitüsyonu
ve Hunat Manzumesinin Kronolojisi Hakkında Bazı Mülahazalar,
İlahiyat Fakültesi Dergisi (21) 199-243.
KESKİN, M. (2000) Kayseri Nüfus Müfredat Defteri 1831-1860, Büyükşehir
Belediyesi Yayını, Kayseri.
KOCABAŞOĞLU, U. (1996) Kayseri Sancağı Hakkında Teğmen Bennet
Tarafından Hazırlanan Genel Rapor (1880), Ticaret Odası Yayınları,
Kayseri.
KUBAN, D. (2007) Osmanlı Mimarisi, YEM Yayınları, İstanbul.
ÖNGÜL, A. (1994). Tarih-i Cami-i Nuruosmânî, Vakıflar Dergisi (24) 127-
46.
ÖZBEK, Y., ARSLAN, C. (2008) Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri,
3 cilt, Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Kayseri.
ROTT, H. (1908) Kleinasiatische Denkmaler aus Pisidien, Pamphylien,
Kappadokien und Lykien, Leipzig.
ŞEMSEDDİN SAMİ, (1896) Kâmûsu’l-A’lâm V, İstanbul.
TALİ, Ş. (2008) Germir Evlerinin Giriş Kapı Tasarımları Üzerine Tipolojik
Bir Araştırma, A.Ü.Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi (21) 165-85.
TÜRKMEN, K. (1997) Talas’ta Türk Devri Yapıları, Vakıflar Dergisi (26) 153-
92.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com