The Anatolian botanical expeditions of Joseph Bornmüller (1862-1948)
Journal Name:
- Osmanlı Bilimi Araştırmaları
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
Joseph Bornmüller (1862-1948) was a German botanist, traveller-collector, who had much herborized in Inner and Western Anatolia between 1886 and 1929. He studied in the Postdam-Wildpark Gardening Institution. He settled at Weimar, collaborated with Carl Haussknecht (1838-1903), became the curator of the Herbarium Haussknecht from its foundation in 1886 to 1938, was elected president of the Thüringische Botanische Verein (founded by Haussknecht in 1883) after the death in 1903 of the founder. In 1918, the Grand Duke of Saxony conferred him the Professor titel. In 1942, he was awarded with a Goethe medal. In 1943, the Jena University honoured him with the title of Dr.rer.nat.h.c.
The Flora of Turkey cites 1733 specimens of his Turkish collections, which includes 189 types and syntypes, which represent 161 new taxa. The type
specimens are from Inner Anatolia (Ankara, Kastamonu, Amasya, Tokat, Yozgat, Sivas, Niğde, Malatya, Konya) and from Western Anatolia (Bilecik, Bursa, Manisa, İzmir, Aydın). The specimen citations accepted in Flora of Turkey reveal that Bornmüller came to Anatolia first in 1886 and visited the Uludağ (Bursa). In 1889 and 1890, he came to Amasya, explored the provinces of Amasya, Kastamonu, Çorum, Samsun, Tokat, Yozgat, Sivas, Kayseri. The 1889 collection counts ca. 2300 specimens, the 1890 collection ca. 3500. For 1891, the Flora cites 4 specimens from Sivas, Ankara and Tokat. In 1892, Bornmüller collected from Ankara, Kastamonu, Sivas, Amasya. In 1893, he had specimens from Sivas, Tokat, Erzincan, Ankara, Kayseri, Malatya, Gaziantep. These two years, 1892 and 1893, are the years of his Anatolian-Persian expeditions, when he intensively collected from Iran. In 1899, Bornmüller was in Inner Anatolia. From Amasya, through Bilecik, Yenişehir, Mudanya, he came to Bursa, visited the Uludağ again. He continued exploring densely the Sultan dağları (Afyon, Konya). In 1906, Bornmüller arrived to İzmir, Manisa and Aydın. In 1910 and 1911, on his way to Lebanon and return, he has been in İstanbul, as proven by a few specimens. In 1929, he visited mainly Bilecik, Çankırı and Ankara, collected along the Çakmaklıdere valley and visited the Ilgaz dağı. His Ankara specimens are mainly from Kavaklıdere, Çankaya, Çubuk, Dikmen, Kayaş and Kalecik. He named in 1931, a new hybrid of Moltkia (Boraginaceace) that he collected in 1929 from Çankaya, after Mustafa Kemal Paşa (1881-1938), the president of the Republic of Turkey: Moltkia x kemalpashii. His expeditions of 1899, 1906 and 1929 count in total ca.15,000 specimens. In short, according to the specimens citied in Flora of Turkey, Bornmüller herborized at least 11 times in Anatolia, in the years 1886, 1889, 1890, 1891, 1892, 1893, 1899, 1906, 1910, 1911 and 1929, and collected ca. 20,000 specimens. The expeditions of 1889, 1890, 1899, 1906 and 1929 were especially destined for Anatolia. The Turkish specimens of Bornmüller are distributed to 36 herbaria in 17 countries, including the Herbarium of the Faculty of Science of Ankara University (ANK). Bornmüller was an active researcher. He produced between 1889-1941 at least 87 publications related to Turkish flora. He is commemorated by the genus Bornmuellera Haussk. (Cruciferae, 1897) which is represented in Turkey with 4 endemic species. There are in the Turkish flora at least 25 species named after him.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Joseph Bornmüller (1862-1948), Anadolu'ya birkaç kez gelerek, başlıca İç ve Batı Anadolu'dan zengin bir bitki koleksiyonu oluşturmuş, bir Alman toplayıcı-botanisttir. Postdam-Wildpark Bahçecilik Okulu'nda okumuş, Weimar'da C.Haussknecht (1838-1903) ile birlikte çalışmış, Herbarium Haussknecht'in 1896-1938 yılları arasında kuratorluğunu yapmış, Haussknecht'in kurduğu ve başkanı olduğu Thüringen Botanik Derneği'nin, kurucunun vefat tarihi olan 1903'ten itibaren 1925'e kadar başkanlığını üstlenmiştir. 1918'de Saksonya Büyük Dükü ona Profesör ünvanını vermiş, 1942'de Goethe madalyası ile ödüllendirilmiş, 1943'te Jena Üniversitesi onu Dr.rer.nat.h.c. ünvanı ile onurlandırmıştır.
Flora of Turkey'e Bornmüller'in 1733 örneği girmiştir. Bunlardan 189'u tipörnektir ve 161 yeni taksonu temsil etmektedir. Tipörnekler İç Anadolu'dan (Ankara, Çankırı, Kastamonu, Amasya, Tokat, Yozgat, Sivas, Kayseri, Niğde, Malatya, Konya) ve Batı Anadolu'dan (Bilecik, Bursa, Manisa, İzmir, Aydın) toplanmıştır. Flora of Turkey'deki örnek kayıtlarına göre, Bornmüller Anadolu'ya ilk kez 1886'da gelmiş ve Uludağ'a (Bursa) çıkmıştır. 1889 ve 1890'da Amasya'yı merkez yaparak Amasya, Kastamonu, Çorum, Samsun, Tokat, Yozgat, Sivas, Kayseri illerinden örnek toplamıştır. 1889 koleksiyonunda yaklaşık 2300 örnek, 1890 koleksiyonunda yaklaşık 3500 örnek vardır. Flora'da 1891'de Sivas, Ankara ve Tokat'tan toplanmış 4 örneği kayıtlıdır. Bornmüller'in 1892 yılı örnekleri Ankara, Kastamonu, Sivas ve
Amasya illerinden, 1893 örnekleri Sivas, Tokat, Erzincan, Ankara, Kayseri, Malatya, Gaziantep illerindendir. 1892 ve 1893 yılları, Bornmüller'in Anadolu-İran gezisini yaptığı yıllardır. Bu gezide Bornmüller, Anadolu'dan ziyade, İran'dan toplamıştır. 1899'da Bornmüller İç Anadolu'dadır. Amasya, Bilecik, Yenişehir, Mudanya, Bursa yolu ile Uludağ'a gelmiş, Uludağ'dan ve ardından Sultan dağlarından (Afyon, Konya) yoğun bir şekilde örnek toplamıştır. 1906'da Batı Anadolu'dadır ve İzmir, Manisa, Aydın illerinde dolaşmıştır. 1910 ve 1911 yıllarında Bornmüller, Lübnan'a giderken ve Lübnan'dan dönerken İstanbul'dan birkaç örnek temin etmiştir. 1929 yılı içinde Bornmüller başlıca Bilecik, Çankırı ve Ankara illerinde çalışmış, Çakmakdere boyunca örnek toplamış, Ilgaz dağına çıkmıştır. Ankara örnekleri başlıca Kavaklıdere, Çankaya, Çubuk, Dikmen, Kayaş, Kalecik menşelidir. Çankaya'dan topladığı yeni bir Moltkia (Boraginaceace) hibridini 1931'de Türkiye cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya (1881-1938) ithaf etmiştir: Moltkia x kemalpashii. 1899, 1906 ve 1929 koleksiyonlarındaki toplam örnek sayısı 15.000'e yakındır.
Sonuç olarak, Flora of Turkey'deki kayıtlara dayanarak diyebiliriz ki, Bornmüller 1886, 1889, 1890, 1891, 1892, 1893, 1899, 1906, 1910, 1911, 1929 yıllarında olmak üzere en az 11 kez Anadolu'ya gelmiştir. 1889, 1890, 1899, 1906 ve 1929 gezileri, sırf Anadolu amaçlı olanlarıdır. Türkiye'den 20.000 üzerinde örnek toplamış olduğunu tahmin ediyoruz. Bornmüller'in Türkiye örnekleri, 17 ülkenin 36 herbaryumuna dağıtılmıştır. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Herbaryumu'nda (ANK) örnekleri vardır. Bornmüller faal bir botanisttir. Pek çok yayını vardır. Türkiye florası ile ilgili olarak, 1889-1941 yılları arasında en az 87 yayın yapmıştır. Haussknecht, Cruciferae familyasından bir cinse 1897'de Bornmuellera adını vermiştir. Bu cins Türkiye'de dört endemik tür ile temsil edilmiştir. Türkiye florasında, niteleyicilerinde onun adını taşıyan en az 25 tür adı vardır.
- 2
103-114