KÎTAP İNCELEMESİ: KAMU KURUMLARINDA PERFORMANS YÖNETİMİ

Doç. Dr. H. Hüseyin Çevik, Doç. Dr. Turgut Göksu, Doç. Dr. Veysel K. Bilgiç, Yrd. Doç. Dr. Muhittin Karakaya, Yrd. Doç. Dr. Kazım Seyhan, Dr. Serdar Kenan Gül, Kamu Kurumlarında Performans Yönetimi, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2008. 160 sayfa, ISBN: 978-975¬02-0774-7 Yaklaşık 25-30 yıldır dünyada uygulama alanı bulmaya başlayan yeni kamu yönetimi anlayışı, son yıllarda Türkiye'de de gündemden düşmeyen bir konudur. Yeni kamu yönetimi anlayışının temel unsurlarından biri de performansa dayalı yönetim yaklaşımıdır. Performansın ölçülmesi, değerlendirilmesi ve artırılması anlamına gelen performans yönetimi yaklaşımı, son dönemlerde kamu kurumlarında yaygınlık kazanmış ve uygulanmaya başlanmıştır. Halkın ödediği vergilerle finanse edilen kamu hizmetlerinin daha etkili ve verimli bir şekilde sunulması, günümüzde kamu kurumlarının temel amaçlarından biri hâline gelmiştir. Geleneksel kamu yönetimi anlayışı, 1980'li yıllardan itibaren değişmeye başlamış ve bu gelişmeler yeni kamu yönetimi (new public mana¬gement) anlayışının doğuşu olarak kabul edilmişidir. Aslında bu değişim bir anlamda klasik yönetim anlayışından katılımcı bir yönetim anlayışına (yönetişim) geçişti. Türkiye de bu gelişmelere kayıtsız kalmamıştır. 1983 yılı sonrasında Turgut Özal'ın başbakan olduğu hükümetler ile başlayan devletin küçültülmesi ve serbest pazar ekonomisine geçilmesi süreci gü¬nümüzde de devam etmektedir. Bu sürecin bir parçası olarak, performansa dayalı yönetim anlayışı kamu kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Dolayısıyla bu yeni anlayış kamu kurumlarında geleneksel bürokratik kamu yönetimi yerine daha esnek, şeffaf, hesap verebilir, stratejik planlama¬yı esas alan ve katılımcı bir yönetimi esas almaktadır. Kitap beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde performans yönetimine ilişkin kavramlar tanımlanmakta, ikinci bölüm ise kamuda perfor¬mans yönetiminin teorik çerçevesini sunmaktadır. Birinci bölümde per- * Arş. Gör., Polis Akademisi, metinaydin@pa.edu.tr PBD, 10 (1) 2008, ss.117-119. Polis Bilimleri Dergisi: 10 (1) formans yönetimine ilişkin kavramlar tanımlanması okuyucuya kolaylık sağlamanın yanı sıra temel kavramların anlaşılmasına da yardımcı olmak¬tadır. Ayrıca yine bu bölümde yer alan Türkiye ve diğer ülkeleri de içeren bir literatür incelemesi yer almaktadır. Bu inceleme performans yönetimi alanından çalışanlara kaynaklara ulaşma konusunda büyük kolaylık sağla¬maktadır. Kitabın ikinci bölümü ise kamu performans yönetiminin ortaya çıkış aşamasından başlayarak, kamu kurumlarında performans yönetimi¬nin teorik çerçevesini sunmaktadır. Dünyanın birçok ülkesinde kamu performans yönetimi anlayışı uygulanmaya başlanmıştır. Özellikle Anglo-Sakson kültüre sahip İngiltere, ABD, Avustralya, Yeni Zelanda gibi ülkelerde daha yaygın kullanılmaya başlayan performansa dayalı yönetim anlayışı Almanya, Fransa, Finlandiya, Norveç, İsveç, İspanya gibi Avrupa ülkelerinde de önemli bir şekilde yer edinmeye başlamıştır. Kitabın üçüncü bölümü, kamu performans yönetimi anlayışının adı geçen bu ülkelerde uygulanmasına ilişkin inceleme¬leri içermektedir. Türkiye, gelişmekte olan bir ülkedir ve yönetim örgütlenmesi olarak katı bir merkeziyetçi yapıya sahiptir. Ülkenin bu yapısından dolayı, kamu kesiminde örgütlerin değerlendirilmesinden daha çok personelin değer¬lendirilmesi yapılmaya çalışılmaktadır. En yaygın uygulama alanı da yıllık olarak sicillerin doldurularak, personelin o yıl içindeki davranış, tutum ve ilişkileri ve işiyle ilgili konularda bağlı olduğu üst yöneticisi tarafından değerlendirilmesidir. Ancak, ilgili kamu örgütünün hedef ve amaçları ba¬şarmada nerede durduğu ile ilgili çok fazla değerlendirme yapılmamakta¬dır. Kitabın dördüncü bölümü, bu sorunların giderilmesine yönelik Türk kamu yönetiminde yapılan reformları, daha doğrusu performans yönetimi uygulamalarını incelemektedir. Bunlar; BEPER Projesi, Mülki İdare Amirlerinin Performans Kriterlerinin Belirlenmesi Araştırması (MİA-PER), Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Yönetim Sistemi - 2010 Projesi, Milli Prodüktivite Merkezi Performans Yönetimi Projesi, Sağlık Bakanlı¬ğı Sağlıkta Performans Yönetim Sistemi ve Sayıştay Performans Yöneti¬mi Projesi'dir. Türk Polis Teşkilatı, son yıllarda kendini yenileme noktasında günün şartlarına uygun değişimleri uygulamada oldukça başarılı sayılabilir. Özellikle, polisliğin bir "kuvvet" olmaktan çıkarak bir "hizmet" olmasına doğru değişimin gerçekleştirilmesi, temel amaçlardan biri haline gelmiştir. Bu bağlamda, son yıllarda Türk kamu yönetiminde uygulanmaya baş- Kitap incelemesi 1119 lanan stratejik planlama, performansa dayalı yönetim anlayışı, toplam kalite yönetimi ve diğer modern yönetim teknikleri, Türk Polis Teşkilatı tarafından da uygulanmaya çalışılmaktadır. Kitabın beşinci ve son bölümünde işte bu çalışmaların ayrıntıları yer almaktadır. Bu bölümde polis ve polisliğin tanımı yapıldıktan sonra Türk Polis Teşkilatının yapısı hakkında bilgi verilmektedir. Devamında ise kitabın ortaya çıkmasına vesile teşkil eden TÜBİTAK destekli Asayiş Hizmetlerinde Örgütsel Performans Yönetimi projesi kapsamında Türk Polis Teşkilatında performans yönetimi anlayışının uygulanması irdelenmektedir. Sonuç olarak yeni kamu yönetimi anlayışı, son yıllarda pek çok ülkede uygulama alanı bulmaya başlayan ve kamu yönetiminde son dönemdeki değişimi ve dönüşümü ifade eden bir gelişmedir. Performansa dayalı yönetim anlayışı ya da performans yönetimi, yeni kamu yönetimi yaklaşımının beraberinde getirdiği yeni bakış açılarından biridir. Bu anlayış az çalışan ile çok çalışanı ayırmayı amaçlayarak performansa dayalı olarak kurum ve çalışanları ödüllendirme ve cezalandırma sisteminin kurulmasını hedeflemekte ve nihayetinde kurumlardaki birim ve çalışanların daha verimli çalıştırılmalarını amaçlamaktadır. Kamu yönetimi alanında performans yönetimine ilişkin çalışma sayı¬sının kısıtlı olduğu bilinen bir gerçektir. Öyle ki, yurtiçi yayınlar dikkate alındığında bu sayı oldukça düşmektedir. Kitabın akademik bir çalışma olması da kitabın bir artısı olarak değerlendirilebilir. Bu açılardan kitap, kamu performans yönetimi alanında çalışanlara katkı sağlayacak nadir eserlerdendir.