Buradasınız

SEYH SA‘BÂN-I VELÎ’NN TÜRBESİ ETRAFINDA OLUSAN İNANÇ VE UYGULAMALAR

The Belief and Practices Emerging Around Sheik Sa‘bân-ı Velî’s Shrine

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Kastamonu hosting many civilisations throughout the history is one of the important culturel centres with its culture and art in Anatolia. Sheik Sa‘bân-ı Velî who is the prominent person in Kastamonu lived between the last quarter of 15th century and the third quarter of 16th century, and he is the founder of Halvetîlik’s Sa‘bâniyye branch. He is the man of God to whom people’s love and respect have been getting greater since his time. Therefore his miracles have reached today both orally and in written forms in spite of years. The belief that saints miracles and favour continue even after their deaths, they help people materially and spiritually, is still common among people. Hence, there emerged many practics and beliefs around Sheik Sa‘bân-ı Velî’s shrine. In this article firstly brief information is given about Sheik Sa‘bân-ı Velî’s life and then about miracle and anecdote concepts and Menâkıb-ı Sa‘bân-ı Velî called work has been focused on. Under other title it is dealt with practices and belief that emerged around his shrine. With the last title what kind of effects Sheik Sa‘bân-ı Velî’s shrine have in society, will be mentioned. Hence it will be determined that which of these practics and belief were forgotten, which of them survive in which forms and how they affect society.
Abstract (Original Language): 
Tarih boyunca birçok uygarlıga ev sahipligi yapan Kastamonu, kültür ve sanat zenginligi bakımından Anadolu’nun önemli kültür merkezlerinden biridir. Yetistirdigi birçok din büyügü ile evliya sehri olarak da bilinmektedir. Kastamonu’daki dinî sahsiyetlerin basında gelen Seyh Sa‘bân-ı Velî, 15. yüzyılın son çeyregi ile 16. yüzyılın üçüncü çeyregi arasında yasamıs ve Halvetîlik’in Sa‘bâniyye kolunun kurucusudur. O, sadece yasadıgı dönemde degil vefâtının üzerinden yıllar, asırlar geçtikçe insanların gönlünde sevgisi ve saygısı artan bir Allah dostudur. Bu bakımdan Seyh Sa‘bân-ı Velî’nin kerâmetleri aradan uzun zaman geçmesine ragmen günümüze kadar hem yazılı hem de sözlü sekilde ulasmıstır. Velîlerin yasarken ortaya koydukları kerâmetleri ve himmetlerinin öldükten sonra da devam edecegi, insanlara her türlü maddî ve manevî yardımlarda bulunacagı inancı, halk arasında hâlâ devam etmektedir. Bundan dolayı insanlar arasında Seyh Sa‘bân-ı Velî’nin türbesi etrafında birçok inanç ve uygulama ortaya çıkmıstır. Bu yazıda önce Seyh Sa‘bân-ı Velî’nin hayatı hakkında kısa bir bilgi verilmekte sonra kerâmet, menkâbe kavramları ve Menâkıb-ı Sa‘bân-ı Velî isimli eser üzerinde durulmaktadır. Diger baslık altında söz konusu Velî’nin türbesi etrafında ortaya çıkan inanç ve uygulamalar ele alınmaktadır. Son baslıkta ise Seyh Sa‘bân-ı Velî’nin türbesinin toplum üzerinde ne gibi etkisinin olduguna deginilecektir. Böylece bu inanç ve uygulamaların hangilerinin unutuldugu hangilerinin ne sekilde devam ettigi ve insanlar üzerindeki tesirleri tespit edilmis olacaktır.
51
64

REFERENCES

References: 

ABDULKAD&ROGLU, Abdulkerim, Halvetîlik’in Sa‘bâniyye Kolu Seyh Sa‘bân-ı Velî
ve Külliyesi, Ankara: Kastamonu Seyh Sa‘bân-ı Velî Dernegi Yayınları: 3,
1991.
CEBEC&OGLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlügü, Ankara: Rehber
Yayınları, 1997.
ÇAGIMLAR, Zekiye, “Kastamonu Halk Kültürü &çinde Yatır-Ziyaret &nancı ve Bu
&nanç Çerçevesinde Seyh Sa‘bân-ı Velî Etrafında Olusturulan Efsaneler”,
kinci Kastamonu Kültür Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Gazi Üniversitesi
&letisim Fakültesi Basımevi, 2005, s. 445-464.
Mevlânâ Düşüncesi Araştırmaları Derneği
62
Ç&FTÇ&, Fazıl, Hazreti Pir Seyh Sa‘bân-ı Velî, Kastamonu: Hazreti Pir Seyh Sa‘bân-ı
Velî Kültür Vakfı Yayınları, 2007.
ÇOBANOGLU, Özkul, Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk nançları, Ankara:
Akçag Yayınları, 2003.
DEM&RC&OGLU, M. Ziya, Kastamonu Evliyaları, Kastamonu: Dogrusöz Matbaası,
1962.
DEM&RC&OGLU, M. Ziya, Seyh Sâban-ı Velî ve Postnîsînleri, Kastamonu: Hazreti Pir
Seyh Sa‘bân-ı Velî Kültür Vakfı Yayınları: 1, 1997.
http://www.yazmalar.gov.tr (erisim tarihi: 17.11.2012)
&brahim Has, brahim Has Sabâniyye Silsilesi Silsile-i Tarîk-i Halvetîyye-i Karabas El-
Kastamonî, Çeviren: Mustafa Tatçı, &stanbul: H Yayınları, 2008.
KARA, Mustafa, “Kerâmet”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi
Devirler/simler/Eserler/Terimler, &stanbul: Dergâh Yayınları, 5, 1982, s. 281-
282.
KERT&S, Necati, Kastamonu Yatırlarının Sosyal Bütünlesme Açısından Bölge Halkı
Üzerindeki Tesirleri, &stanbul: Marmara Üniversitesi Ortadogu ve &slam
Ülkeleri Enstitüsü, Basılmamıs Yüksek Lisans Tezi, 1999.
KÜÇÜK, Hasan, Osmanlı Devletini Tarih Sahnesine Çıkaran Kuvvetlerden Biri: Tarikatlar
ve Türkler Üzerindeki Müsbet Tesirleri, &stanbul: Türdav Basım Yayım Limited
Sirketi, 1976.
KÜÇÜKBASMACI, Gülten Gönül, Kastamonu’da Halk Tababeti, nanıs ve
Uygulamaları, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Basılmamıs Yüksek Lisans Tezi, 2000.
Menâkıb-ı Sa‘bân Efendi, Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, Arsiv No: 06
Mil Yz A 5535/1.
Menâkıb-ı Sa‘bân-ı Velî, Kastamonu &l Halk Kütüphanesi, No: 3676/1.
Menâkıb-ı Sa‘bâniyye, Süleymaniye Kütüphanesi-Dügümlü Baba Bölümü, No:
297.7.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân, Millî Kütüphane-Adnan Ötüken &l Halk Kütüphanesi,
Arsiv No: 06 Hk 3254/1.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, &stanbul Büyük Sehir Belediyesi Atatürk Kitaplıgı,
Osman Ergin Türkçe Yazmaları, No: 782.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Kastamonu &l Halk Kütüphanesi, No: 3679.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Millet Kütüphanesi-Ali Emirî Efendi, No: 1093.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Millet Kütüphanesi-Resit Efendi, No: 478.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, Arsiv No:
06 Mil Yz A 2370.
Sûfî Araştırmaları - Sufi Studies SAYI 6
63
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, Arsiv No:
06 Mil Yz A 8508.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Murad Molla Kütüphanesi-Dârülmesnevi, No: 366.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Murad Molla Kütüphanesi-Dügümlü Baba, No: 583.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Süleymaniye Kütüphanesi-Hacı Mahmut Efendi, No:
4682.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Süleymaniye Kütüphanesi-Hacı Mahmut Efendi, No:
4588.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, No: Y-45/1.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Vatikan Kütüphanesi, No: Vat. Turco 170.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bân-ı Velî, Vatikan Kütüphanesi, No: Vat. Turco 344/1.
Menâkıb-ı Seyh Sa‘bânı-ı Velî, Süleymaniye Kütüphanesi-Resit Efendi Bölümü,
No: 000478.
Menâkıb-nâme-i Hazret-i Pir Seyh Sa‘bân, Millî Kütüphane-Adnan Ötüken &l Halk
Kütüphanesi, Arsiv No: 06 Hk 3734.
OCAK, Ahmet Yasar, “Menâkıbnâme”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi
Devirler/simler/Eserler/Terimler, &stanbul: Dergâh Yayınları, 6, 1986, s. 253-
257.
OCAK, Ahmet Yasar, Türk Halk nançlarında ve Edebiyatında Evliya Menkâbeleri,
Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlıgı Millî Folklor Arastırma Dairesi
Yayınları: 48, 1983.
OZANOGLU, &hsan, Türk Büyüklerinden Ünlü Bilgin ve Mutasavvıf Saban-ı Velî
Hayatı, Eserleri ve Külliyesi, Kastamonu, 1966.
PEHL&VAN, Gürol, “Dinî Sahsiyetler Hakkında Olusan Anlatılar”, Millî Folklor,
Sayı: 83, Güz, 2009, s. 88-96.
SAKAOGLU, Saim, “Efsane-Menkıbe Bagı”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü
Kongresi Halk Edebiyatı Seksiyon Bildirileri II, Ankara: Kültür Bakanlıgı
Yayınları, 1997, s. 241-246.
SAH&N, Hasim, “Menâkıbnâme”, Türkiye Diyanet Vakfı slâm Ansiklopedisi, Ankara:
Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 29, 2004, s. 112-113.
TATÇI, Mustafa, “Sâbân-ı Velî”, Türkiye Diyanet Vakfı slâm Ansiklopedisi, &stanbul:
Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 38, 2010, s. 208-2010.
TATÇI, Mustafa, Hazret-i Pîr Seyh Sabân-ı Velî ve Sabâniyye, &stanbul: H Yayınları,
2012.
YAZAR, &lyas, “Osmanlı’nın Kültür Sehirlerinden Kastamonu’da Yetismis Bir Sair:
Ömer Fuâdî (Hayatı, Sanatı, Eserleri ve Edebî Sahsiyeti)”, Folklor ve
Edebiyat Dergisi, 1999/4, Sayı: 20, s. 113-124.
Mevlânâ Düşüncesi Araştırmaları Derneği
64
YAZAR, L. Nihal, Halvetîligin Sa‘bâniyye Kolu Menâkıb-ı Sa‘bân-ı Velî ve Türbenâme,
Ankara: Mas Matbaacılık, 1985.
KAYNAK KS DZN
K.K.1: Mehmet Çiftçi, 1952, Lise, &mam, Merkez/KASTAMONU.
K.K.2: Sevim Kaya, 1962, &lkokul, Ev Hanımı, Alibese Köyü-
Tasköprü/KASTAMONU.
K.K.3: Kemal Kıldıroglu, Ortaokul, Emekli, Merkez/KASTAMONU.
K.K.4: Atilla Bodur, 1955, Lise, Esnaf, Eyüpsultan/&STANBUL.
K.K.5: &lhan Saglar, 1960, Lise, Esnaf, Merkez/KASTAMONU.
K.K.6: Abdülkadir Yigit, 1954, Lise, &mam, Seker Fabrikası/KASTAMONU.
K.K.7: &zzet Eybercioglu, 1972, Lise, Esnaf, Merkez/KASTAMONU.
K.K.8: Hilmi Yalçınkaya, 1969, &lkokul, Hizmetli, Merkez/KASTAMONU.
K.K.9: Sükrü Yıldırım, 1965, Üniversite (Ön Lisans), &mam, Çaycevher Köyü-
Tasköprü/KASTAMONU.
K.K.10: Yusuf Atlı, 1960, &lkokul, Çiftçi, Çaycevher Köyü-
Tasköprü/KASTAMONU.
K.K.11: Nezahat Güllü, 1953, &lkokul, Ev Hanımı, Bekdemireksi Köyü-
Tasköprü/KASTAMONU.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com