Buradasınız

Anasayfa » Content

MEZOPOTAMYA ÜZERİNDE İNGİLİZ-ALMAN NÜFUZ MÜCADELESİ

Power Struggle of British and German on Mesopotamia

Journal Name:

  • Tarih Okulu Dergisi

Publication Year:

  • 2013

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Mesopotamai with natural resources and strategic location is one of important land of the Ottoman Empire. British started to gain influence with right to transport on Tigris and Euphrates in the 19. Century. At the end of 19. Century, German began to become effective with Baghdad railway Project. Because of this Project, the two countries embarked on the struggle for influence in Ottoman land. Another important factor in this struggle was a matter of the Mesopotamia’s irrigation. Thanks to the irrigation of Mesepotamia, agricultural production would increase. The country receiving irrigation concession would take abig share of this income in the future. On the other hand, Mesopotamia had the strategic importance and wide oil lands. These factors were reason for struggle of Great Powers. After the declaration of the Second Constitution, Baghdad railway and matter of Mesopotamia’s irrigation formed the focal point of the struggle for influence between British and German in the Middle East. Eventually country receiving all these concessions would have a say on the future of the region. In this study, power struggle of British and German on Mesopotamia will be tried to explain with archival document, Parliamentary records and secondary sources. Consequently, it will be touched to one of struggle areas of these countries on the eve of World War I. and will be questioned about foreign influenceon the Ottoman Empire.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Mezopotamya doğal kaynaklar. ve stratejik konumu itibariyle Osmanl. İmparatorluğu’nun önemli topraklar.ndan biridir. İngiltere bu bölgede 19. yüzy.l.n ilk yar.s.ndan itibaren Dicle ve F.rat nehirlerindeki taş.mac.l.k hakk. ile etki sahibi olmaya başlad.. Almanya ise 19. yüzy.l.n sonunda imtiyaz.n. almaya çal.şt.ğ. Bağdat demiryolu hatt. ile bölgede varl.k gösterme çabas.na girdi. İki ülke aras.ndaki nüfuz mücadelesi bilindiği üzere Bağdat demiryolu projesi çerçevesinde gerçekleşmişti. Ancak bu zamana kadar üstünde yeteri kadar durulmayan diğer önemli bir mücadele alan. Mezopotamya’n.n sulanmas. meselesiydi. O dönemde eski verimli günlerinin uzağ.nda olan Mezopotamya, sulama çal.şmalar. ile tar.msal üretimde büyük art.ş sağlayabilecek ve bu işin yap.m.n. üstlenen ülke gelecekte buradaki gelirden büyük pay. alacakt.. Geniş petrol rezervlerine sahip olan ve eski çağlardan bu yana Bereketli Hilal ad.yla ün yapan Mezopotamya topraklar. büyük güçlerin iştah.n. kabart.yordu. İngiltere’nin can damarlar.ndan biri olan Hindistan yolunun güvenliği bu bölgedeki hâkimiyetine bağl.yd.. Ayr.ca Mezopotamya’n.n güneyinde kalan Basra Körfezi, İngiliz ticaret sisteminin vazgeçilemez bir parças.yd.. Sömürgecilik yar.ş.na geç kat.lan Almanya’n.n geleceğinin inşas.nda ise bölgenin önemli bir yere sahip olacağ. kuşkusuzdu. II. Meşrutiyet’in ilan.ndan sonra Bağdat demiryolu ve Mezopotamya’n.n sulanmas. meselesi, İngiltere ve Almanya’n.n Ortadoğu’daki nüfuz mücadelesinin odak noktas.n. oluşturdu. Sonuçta bu imtiyazlar. alan taraf bölgenin geleceği üzerinde söz sahibi olacakt.. Bu çal.şmada Bağdat demiryolu hatt. ve Mezopotamya’n.n sulanmas. konusu çerçevesinde İngiliz-Alman nüfuz mücadelesi, Osmanl. arşiv belgeleri, dönemin yerli ve yabanc. bas.n., Meclis-i Mebusan Zab.t Cerideleri ve ikincil kaynaklar .ş.ğ.nda aç.klanmaya çal.ş.lacakt.r. Böylece, I. Dünya Savaş. arifesinde iki ülkenin mücadele alanlar.ndan birine değinilmiş ve Osmanl. üzerindeki yabanc. etkisi sorgulanm.ş olunacakt.r.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_175743_pp_147-161.pdf
  • 14
147-161
  • Turkish

REFERENCES

References: 

“Germany Shows Her Hand in the New Eastern Problem”, The New
York Times, 29 May 1910.
BOA, C.HR., 161/8042.
BOA, DH.MKT., 889/72.
British Document on The Origins of the War 1898-1814 (BD), Ed. G.
P. Gooch and Harold Temperley, Vol. VI, His Majesty’s Stationary
Office, London, 1930, Vol. VI.
British Document on The Origins of the War 1898-1814, Ed. G. P.
Gooch and Harold Temperley, Vol. V, His Majesty’s Stationary Office,
London, 1928.
DİNÇER, Celal, “Osmanl. Vezirlerinden Hasan Fehmi Paşa’n.n
Anadolu’nun Bay.nd.rl.k İşlerine Dair Haz.rlad.ğ. Layiha”, Belgeler,
Cilt:V-VIII, Say.:9-12, 1968-1971.
EARLE, Edward Mead, Bağdat Demir ve Petrol Yolu Savaş. (1903-
1923), Çev.: K. Yarg.c., N. Uğurlu, Örgün Yay.nevi, İstanbul, 2003.
EKİNCİ, İlhan, F.rat ve Dicle’de Osmanl.-İngiliz Rekabeti (Hamidiye
Vapur İdaresi), Asil Yay.n, Ankara 2007.
ERASLAN, Cezmi, “Irak’ta Türk-İngiliz Rekabeti (1876-1915)”,
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, Say.:35,
Edebiyat Fakültesi Bas.mevi, İstanbul, 1994.
H. E. W., “Obituary: Sir William Willcocks”, The Geographical
Journal, Vol. 81, No. 1 (Jan., 1933).
HOPKIRK, Peter, İstanbul’un Doğusunda Bitmeyen Oyun, Çev.:
Mehmet Harmanc., Sabah Yay.nlar., İstanbul, 1995.
Irak”, İslam Ansiklopedisi, Cilt:5, K.s.m:2, Milli Eğitim Bas.mevi,
İstanbul, 1977.
ISSAWI, Charles, The Economic History of the Middle East 1800-
1914, The University of Chicago Press, Chicago and London, 1966.
KENT, Marian, “Büyük Britanya ve Osmanl. İmparatorluğu’nun Sonu
(1900-1923)”, Osmanl. İmparatorluğu’nun Sonu ve Büyük Güçler,
Editör: Marian Kent, Tarih Vakf. Yurt Yay.nlar., İstanbul, 1999.
MMZC, C:1, D:1, İS:2, 1 Teşrinisani 1325-13 Kanunusani 1325.
MMZC, C:2, D:1, İS:1, 11 Teşrinisani 1324-26 Mart 1325.
MONEY, Robert I., “The Hindiya Barrage, Mesopotamia”, The
Geographical Journal, Vol. 50, No. 3 (Sep., 1917).
ORTAYLI, İlber, Osmanl. İmparatorluğu’nda Alman Nüfuzu, Alk.m
Yay.nevi, 9. Bask., İstanbul, 2006.
ÖZYÜKSEL, Murat, “İkinci Meşrutiyet ve Osmanl. İmparatorluğu’nda
Alman-İngiliz Nüfuz Mücadelesi”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi
Dergisi, No:38, Mart 2008.
ÖZYÜKSEL, Murat, Osmanl.-Alman İlişkilerinin Gelişim Sürecinde
Anadolu ve Bağdat Demiryollar., Arba Yay.nlar., İstanbul, 1988.
SOY, H. Bayram, Almanya’n.n Osmanl. Devleti Üzerinde İngiltere ile
Nüfuz Mücadelesi (1890-1914), Phoenix Yay.nevi, Ankara, 2004.
The Life of the Late General F. R. Chesney, Ed. Stanley Lane-Poole,
W. H. Allen and Co., London, 1885.
TUTEL, Eser, “Midhat Pasa Vapurculuk Şirketi Kuruyor!”, Tarih ve
Toplum, Cilt: 36, Say.:212, Ağustos 2001, İletişim Yay.nlar..
WAYLET, Bonyar, JACKH, Ernst İmparatorluk Stratejileri ve
Ortadoğu, Çev. Vedat Atila, Chiviyaz.lar. Yay.nlar., İstanbul, 2004.
WILLCOCKS, William, “Mesopotamia: Past, Present, and Future”, The
Geographical Journal, Vol. 35, No. 1 (Jan., 1910).
WILLCOCKS, William, “The Garden of Eden and Its Restoration”, The
Geographical Journal, Vol. 40, No. 2 (Aug., 1912).
WILLCOCKS, William, The Restoration of the Ancient Irrigation
Works on the Tigris or the Re-Creation of Chaldea, Cairo, National
Printing Department, 1903.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com