Buradasınız

Anasayfa » Content

SÛDÎ’NİN ŞERH-İ BOSTAN’INDA GEÇEN ARKAİK KELİMELER

THE ARCHAIC WORDS USED IN SUDI'S ANNOTATED WORK OF BOSTAN

Journal Name:

  • Turan Stratejik Araştırmaları Merkezi Dergisi

Publication Year:

  • 2013

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Sûdî, lived in the sixteenth century, is a writer who wrote commentaries to three works of literature as listed significant and basic pieces of Iranian literature. They are annotated with Divan of Hafiz, Gulistan and Bostan works of Sa'di Şîrâzî. These three works have not only been read in Iran but in the Anatolian area and widely translated into many of the world classic works. Sûdî's Bostan Commentary includes a significant number of words of archaic language that are really importantin terms of our literature and language. In this article, the archaic words in Sûdî's Bostan Commentary have been viewed, the use of archaic words by other writers and poets has been compared and Sûdî has been put forth to wield a lot of archaic words. As writing the commentary on Bostan, Sûdî followed the method of other commentators and he gave plenty of places in his commentary to Turkish archaic words that could be understood at that time. Literary works as they serve the development of a language is a document that conveys the language for future generations. There are a large number of Turkish words have fallen from the use of language today.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Sûdî, 16. yüzyılda yaşamış ve İran edebiyatının üç önemli ve temel sayılan eserine şerh yazmıştır. Bunlar İranlı büyük şair Hâfız’ın Divan’ına yazdığı şerhi ve İranlı Şeyh Sâdî-i Şîrâzî’ye ait Gülistan adlı eserin şerhi ve yine Şeyh Sâdî-i Şîrâzî’ye ait Bostan adlı eserin şerhidir. Bu üç eser yalnız İran’da değil Anadolu sahasında da çok okunan ve dünyanın pek çok diline tercüme edilmiş klasik eserlerdendir. Sûdî’nin Bostan Şerhi, edebiyatımız ve dilimiz açısından önemli sayıda arkaik kelimeyi içinde barındıran bir eserdir. Bu makalede Sûdî’nin Bostan şerhinde geçen arkaik kelimeler incelendi, arkaik kelimelerin diğer yazar ve şairler tarafından kullanımlarıyla mukayesesi yapıldı ve Sûdî’nin ne kadar çok arkaik kelimeye yer verdiği ortaya konuldu. Sûdî, Bostan’ı şerhederken diğer şarihlerin şerh metodunu izlemiş; o dönemde anlaşılabilen Türkçe arkaik kelimelere şerhinde bolca/sıkça yer vermiştir. Edebî eserler, bir dilin gelişmesine hizmet ettikleri gibi o dili gelecek nesillere ulaştıran belge niteliğindedir. Bugün dilimizde kullanımdan düşmüş çok sayıda Türkçe kelime vardır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon 2_turan-sam_19.pdf
  • 19
14-53
  • Turkish

JEL Codes:

REFERENCES

References: 

1. AKSAN, Doğan (1996); Türkçenin Söz Varlığı, Ankara: Engin Yayın evi.
2. AYAR, Mehmed Taha, (2007), HÂFIZ-I ŞÎRÂZÎ’NİN BAZI GAZELLERİNE
http://www.turansam.org
*****
TURAN Stratejik Araştirmalar Merkezi
TURAN Center for Strategic Researches
TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; p-ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Eylül 2013, Cilt: 5/Yaz, Sayı: 19,
TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed Journal; p-ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; September 2013, Volume: 5/Summer, Issue: 19
51
ŞERH TEKNİĞİ AÇISINDAN SÛDÎ ve KONEVÎ’NİN YAKLAŞIM TARZLARI,
İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eski Türk Edebiyatı Anabilim Dalı,
Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
3. GABAİN, Anne Marie Von, (1950), Alttürkische Grammatik, Leipzig.
(Türkçesi: Eski Türkçenin Grameri. Çev. Mehmet Akalın, Ankara 1988).
4. ARGUNŞAH, Mustafa (2003), “Türkçe Sözlüklerin İçeriği ve Sınırları?”,
Cumhuriyetimizin 80. Yılında Türkçemiz Sempozyumu, Anadolu Çağdaş Eğitim Vakfı, 3-4
Mart 2003, Ankara, s. 26-31.
5. AYDIN, Mehtap. (2007), Biçâre Divanı, Uludağ Ün., Basılmamış Yüksek
Lisans Tezi. Bursa.
6. BOZKAPLAN, Şerifali, (2011), Necati Bey’in Türkçesi, Turkish
StudiesInternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or
TurkicVolume 6/1 Winter s. 169
7. Büyük Türkçe Sözlük, http://tdkterim.gov.tr/bts/, (04.10.2012, 10.38).
8. CAFEROĞLU, Ahmet, (1972), “Yunus Emrede Arhaik Unsurlar” TDE, c.XX,
s.1.
9. CLAUSON, S. G., (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-
Century Turkish Oxford: Oxford University
10. DEVELLİOĞLU, Ferit, (1962), Osmalıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat.
11. Divanü Lügat-it-Türk,(1972) Ankara, TDK Yay.
12. DİRİÖZ, H. Ali, (1980),Türk Ansiklopedisi, Sûdî, c.XXIX, s. 470, Ankara
13. DOERFER Gerhard, (1974), "Eski Türkçe ile Halaçça Arasında Şaşırtıcı bir
Koşutluk", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1973-1974,: 1-12.
14. Nadelyayev V. M., Nasilov D. M., Tenişev E. R., A. M. Şçerbak, (1969),
Drevnetyurkskiy Slovar, Leningrad.
15. ERASLAN, Kemal, (1992), “Çağatay Şâiri Atâyî’nin Gazelleri”, TDAYBelleten,
1987, 113–164.
16. ERASLAN K., SERTKAYA O., YÜCE N., (1979), Kutadgu Bilig
İndex(Dizini), Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, İstanbul.
17. ERDOĞAN, Mustafa, (2011), Bursalı Rahmi ve Divanı, Dergâh Yayınları,
İstanbul.
18. ERSOY, Ersan, (2010), II. Bayezid Devri Şâirlerinden Münîrî Hayatı,
Eserlerive Dîvânı (İnceleme-TenkitliMetin), Marmara Üniversitesi Türkiyat
AraştırmalarıEnstitüsü Eski Türk EdebiyatıBilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi,
İstanbul.
19. GÜNŞEN, Ahmet (2009). “Necâtî Beğ’in Dil ve Üslubunda Türkçenin Yeri”,
I. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu (Ölümünün 500. Yılında Şair Necâtî Beğ
Anısına), 15-17 Nisan 2009, Kocaeli Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi-Kocaeli Büyükşehir
Belediyesi, Kocaeli.
http://www.turansam.org
*****
TURAN Stratejik Araştirmalar Merkezi
TURAN Center for Strategic Researches
TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; p-ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Eylül 2013, Cilt: 5/Yaz, Sayı: 19,
TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed Journal; p-ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; September 2013, Volume: 5/Summer, Issue: 19
52
20. KAPLAN, Yunus; (2009), “Sabit’in Şiirlerinde Atasözleri, Deyimler ve Halk
Söyleyişleri” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and
History of Turkish or Turkic Volume 4/4 Summer.
21. KAYA, İbrahim, (2008), “Şerh-i Divan-ı Hafız (Sûdî) Kelimeler-Remizler-
Kavramlar”, Basılmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi.
22. KORKMAZ, Zeynep (1995); “Yunus Emre ve Anadolu Türkçesinin
Kuruluşundaki
Yeri”, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, Birinci Cilt, Ankara: TDK Yay.: 360-364.
21. KORKMAZ, Zeynep, (2003), Gramer Terimleri Sözlüğü, TDK, Ankara 1992.
22. KORTANTAMER, Tunca, (1993), Eski Türk Edebiyatı Makaleler, “Mehmet
Akif İle Sa’dî Arasında Muhteva ve Anlatım Tekniği Açısından Bir Karşılaştırma Denemesi”,
Akçağ Yayınları, Ankara.
23. ÖLMEZ, Mehmet, (2003), Çağatayacadaki Eskicil Öğeler Üzerine, Mustafa
Canpolat Armağanı, A. Ata, M. Ölmez, Ankara: 135-142.
24. ÖZDEMİR, Hakan, (2012), Günümüze Göre Klasik Türk Edebiyatındaki
Eskicil Unsurlar: İbn-i Kemâl Örneği, Turkish Studies International Periodical For the
Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall, s.2501.
25. ÖZDEMİR, Hakan, (2012), Ordü Üniversitesi Uluslararası Klâsik Türk
Edebiyatı Sempozyumu (Prof. Dr. Mehmed Çavuşoğlu Anısına)’nda sunulmuş “Sehî Bey
Dîvânı’na Yansıyan Arkaik Unsurlar” adlı bildirinin değiştirilmiş ve genişletilmiş şeklidir.
26. ÖZKAN, Mustafa; TÖREN, Hatice; ESİN, Osman, (2006), Yüksek Öğretimde
Türk Dili, Filiz Kitapevi, İstanbul.
27. POLAT, Hülya, (2006), Sûdî’nin Gülistan Önsözüne Yapılan Türkçe Şerhlerin
Karşılaştırmalı İncelemesi, Basılmamış Doktora Tezi, İzmir.
28. SEVORTYAN, E. V., (1974), Etimologiçeskiy Slovar Turskih Yazıkov
(Obşetyurskie İ Mejtyurskie Osnovı Na Glasnic), Moskova.
28. SÛDÎ-i Bosnavî, (1871), Şerhi Kitabu’l-Bostan, İstanbul, Matbaa-yı Amire.
29. SÛDÎ-i Bosnavî, (1854), Şerh-i Dîvân-ı Hâfız, Mısır Baskısı.
30. SÛDÎ-i Bosnavî, (1833), Şerh-i Gülistan, İstanbul.
31. Şemseddin Sami, Kamÿs-ı Türkì, İstanbul, Çağrı Yay.
32. ŞÜKÜN, Ziya, (1984), Farsça-Türkçe Lügat, İstanbul, MEB. Yay.
33. Tarama Sözlüğü Ekler VII, Türk Dil Kurumu, Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih
Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 212/VII, Ankara.
34. TATCI, Mustafa (1998); Yunus Emre Dîvânı, 2. Baskı, Ankara: Akçağ Yay.
35. TDK (2011), Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yay, Ankara. TDK (2012),
36. TDK Tarama Sözlüğü. (tdkterim.gov.tr)
37. TIETZE, A. (2002), Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı (A-E),
İstanbul, Simurg Kitabevi, cilt 1.
38. TOLASA, Harun, (1977), Divan Nesri, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi,
C.II, s. 340, Dergâh Yayınları, İst.
http://www.turansam.org
*****
TURAN Stratejik Araştirmalar Merkezi
TURAN Center for Strategic Researches
TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; p-ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Eylül 2013, Cilt: 5/Yaz, Sayı: 19,
TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed Journal; p-ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; September 2013, Volume: 5/Summer, Issue: 19
53
39. TOPARLI R., VURAL, H., KARAATLI, R., (2007), Kıpçak Türkçesi
Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
40. TULUM, Mertol, (2012), Meninski Sözlüğü, TDK Yay.
41. Türk Dünyası Orak Edebiyatı, (2007), Türk Dünyası Edebiyatçıları
Ansiklopedisi, c.VII, s.640, Ankara.
42. VARDAR, Berke, (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü,
Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul. TDK VII (1996)
43. YAVUZ, Kemal (2000), Âşık Paşa Garib-nâme, c. I/1-2, II/1-2, İstanbul: TDK
Yay.
44. YILMAZ, Ozan, (2007), 16. YÜZYIL ŞÂRİHLERİNDEN SÛDÎ-İBOSNEVÎ
VE ŞERH-İGÜLİSTÂN’I (İNCELEME-TENKİTLİ METİN), Marmara Üniversitesi
Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Eskitürk
Edebiyatı Bilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi.
45. W. REDHUASE Sir James, (2011), Turkish and English Lexion, İstanbul,
Çağrı Yay.
46. YENİ TARAMA SÖZLÜĞÜ (1993), Düzenleyen: Cem Dilçin, Ankara: TDK
Yay., (YTS.)
47. VARDAR, Berke, N. Güz, E. Öztokat, M. Rifat, O. Senemoğlu, E. Sözer,
(1978), Dilbilim ve Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, TDK, Ankara.
48. ZAVOTÇU, Gencay, (2009), “Sa‘dî, Düşüncesi ve Etkileri”, Atatürk
Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Der., S. 40, Erzurum s. 47- 58.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com