Buradasınız

ÖZBEK TÜRKÇESİNİN LATİN ALFABESİ ESASINDAKİ İMLASI ÜZERİNE

THE UZBEK ORTOGRAPHY WORKS ON LATIN ALPHABET

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.481
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
During and after the collapse of USSR and at last decade of the 20th century the Turkish Rebuplics of Central Asia who got freedom began to make innovations to form a national language policies. Most important part of these innovations was the changing the old alphabet. Uzbek Turks who were using the Kril alphabet after 1940 by coercing of Russians; They accepted a Latin orjinated alphabet as their current alphabet in 1995. Uzbek Turkish which was a representative of an old literature tradition accepted. However in Latin alphabet there were some proplems in reflecting the rich voices entity of Uzbek Turkish to written and not causing confusion as in Kril alphabet. In spite of the efforts in order to make a decent alphabet there were some imperfections as in their old Kril alphabet. In this paper, we aim to evaluate Latin orjinated new Uzbek alphabet according to different rules of orthography.
Abstract (Original Language): 
Sovyetler Birliğinin dağılma sürecini takiben 19901ı yılların başlarında bağımsızlıklarını kazanan Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde millî dil politikaları oluşturma bağlamında birtakım yenilikler hayata geçirilmeye başlanmıştır. Bu yeniliklerin en önemli ayağını da alfabe değişiklikleri oluşturmaktaydı. 1940 yılından itibaren Ruslar tarafından kabul ettirilen Kiril alfabesini kullanan Özbek Türkleri de 1995'te Latin esaslı yeni bir alfabe kabul etmişlerdir. Köklü bir edebî geleneğin günümüzdeki temsilcisi olan Özbek Türkçesinin zengin ses varlığını yazıya yansıtmada ve çeşitli karmaşıklıklara yol açmayan eksiksiz bir imla oluşturmada söz konusu alfabenin Kiril alfabesinde de olduğu gibi birtakım eksiklikleri göze çarpmaktadır. Bu bağlamda çalışmamızda Latin esaslı yeni Özbek alfabesi ve söz konusu alfabe esasında oluşturulan imla kuralları çeşitli açılardan değerlendirilmeye tabi tutulacaktır.
588-600

REFERENCES

References: 

ALİYEV, A. ve SADIKOV, S. (1994), Özbek Edebiy Tili Tarihiden,
"Özbekistan" Neşriyati, Taşkent. COŞKUN, Volkan, (2000), Özbek Türkçesi Grameri, Türk Dil
Kurumu Yayınları:752, Ankara. ERCİLASUN, Ahmet Bican, (1998), Türk Dünyası Üzerine
İncelemeler, Akçağ Yayınları/93, Ankara. ERCİLASUN, Ahmet Bican, (1993), Örneklerle Bugünkü Türk
Alfabeleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara. GULAMOV, A. vd. (1977), Özbek Tili Morfem Lügati, "Okıtuvçi"
Neşriyati, Taşkent. "X" ve "H" lik Sözlerning İmla Lügati (Tüzüvçiler: X. Muhiddinova,
S. Yusupova, G. Sadriddinova, A. Ekberova), (1993), Gafur
Gulam Namidegi Edebiyat ve Sen'et Neşriyati, Taşkent. KOCAOĞLU, Timur, (1999), "Türk Ülkelerinde Latin Alfabesine
Geçme Sürecinde Başlıca Meseleler", 3. Uluslar Arası Türk
Dil Kurultayı, s. 675-678, Ankara.
KUÇKARTAY, İristay (1999), "Latin Esaslı Yeni Özbek Alfabesi
(Kabul Edilmesi ve Uygulanması)", Atatürk'ün Harf Devrimi ve Türk Dünyasına Yansımaları Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, KTÜ. Yayınları, s. 121-125, Trabzon. MUHTAROV, U. ve SANAKULOV, U. (1995), Özbek Edebiy Tili Tarihi,, ' 'Okıtuvçi" Neşriyati, Taşkent.
Özbek Tilining İmla Lügati (Tüzüvçiler: Şevket Rahmatullayev, Azim Haciyev), (1995), "Okıtuvçi" Neşriyati, Taşkent.
Özbek Tili Grammatikası Ve Punktuatsiyasi Meseleleri (Red Kollegiya: G. Abdurahmanov, H. Gaziyev, T. Rüstemov), (1959), Özbekistan SSR Fenler Akademiyasi Neşriyati, Taşkent-Namangan.
Özbek Tilining İzahli Lügati (I-II), (1981), "Rus Tili" Neşriyati, Moskova.
Özbek Tilining Kril Ve Latin Elifbeleridegi İmla Lügati (Tüzüvçiler: T. Togayev, G. Tavaldiyeva, M. Ekremova), (1999), "Şark" Neşriyat-Matbaa Konserni Baş Tahririyati, Taşkent.
ÖZTÜRK, Rıdvan, (2001), "Yeni Özbek Alfabesi İle Yayımlanmış Bazı Kitaplar Ve Düşündürdükleri", Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, Güz/II, Türk Dil Kurumu Yayınları, s.
761-765, Ankara.
RIZAYEV, S. ve BORANOV, N. (1992), İmla Lügati (Başlangıç
Sinfler Üçün), "Okıtuvçi" Neşriyati, Taşkent. TACEMEN, Ahmet, (1994), Rus Egemenliğindeki Türklerin
Alfabelerinin Değiştirilmeleri -1769-1940- Erciyes
Üniversitesi Yayınları No: 68, Kayseri. TOYÇİBAYEV, B. (1996), Özbek Tilining Terakkiyat Baskıçleri,
"Okıtuvçi" Neşriyati, Taşkent. TURSUNOV, U. vd., (1995), Özbek Edebiy Tili Tarihi, "Okıtuvçi"
Neşriyati, Taşkent.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com