Buradasınız

TÜRKÇEDE neçe> niçe> neçe "ne kadar?" ve neçe> nice> nece "nasıl?" GELİŞMESİ

neçe> niçe> neçe "how many?" and neçe> nice> nece "how?" PROGRESS IN TURKISH

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.478
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The word "nice", which generally defines ambiguity and has just one form in Turkish language of Turkey, was formed during Early Turkish period with fusion of the "ne" question word and +çA equality affix. In Azerbaijani Turkish, two seperate word derived from this word are being used: neçe (how many, how much, how long, too many, how so much) and "nece" (how, why, which etc." The fact that the Turkey Turkish's nice word has two seperate forms as neçe and nece in Azerbaijani Turkish precluded to determine the forms and meanings of this word in the historicsal processes. This fault of meaning determination stems from confusion of "how" and how many" meanings to the neçe which is the old form of the word. This fault of determination is also related to the lack of determination from texts of sound events such as e> i closing and ç> c intonation. In this word, of which the first syllable assumed to be closed during the Kipchak Turkish period, had ç> c variance during the Old Anatolian Turkish period. While the naça> niçe (how many? How much?) usages are going on since beginning, nice form with the letter "c" had been used with those meanings: "how, in which condition, which". In this work, çalışmayla neçe> niçe> neçe (how many?) and neçe> nice> nece (how?) processes are examined.
Abstract (Original Language): 
Türkiye Türkçesinde nice biçiminde, tek şekilli olan ve daha çok "belirsizlik" ifade eden kelime, Eski Türkçe döneminde, ne sorma kelimesi ile +çA eşitlik ekinin birleşip kaynaşmasıyla oluşmuştur. Azerbaycan Türkçesinde, bu kelimeden doğmuş iki ayrı kelime kullanılmaktadır: neçe "ne kadar, kaç tane, ne kadar süreyle, çok fazla, ne kadar çok" ve nece "nasıl, niçin, ne suretle, hangi vs.". Türkiye Türkçesinde nice biçiminde tek bir kelimenin Azerbaycan Türkçesinde neçe ve nece biçiminde iki ayrı kelime oluşu kelimenin tarih içindeki biçim ve anlamlarının doğru belirlenmesini engellemiştir. Anlamının doğru belirlenememesi, kelimenin eski dönemlerdeki biçimi olan neçe'nin anlamına "nasıl" ve "nice" anlamı karıştırılmasından kaynaklanıyor. Biçiminin doğru belirlenememesi ise, bu kelimenin birinci hecesinde söz konusu olan e> i darlaşması ve ekteki ç> c tonlulaşması tarihinin, metinlerden tespit edilmemiş olmasıyla ilgilidir. Kıpçak Türkçesi döneminde yer yer ilk hecesinin darlaştığı kabul edilen bu kelimede, Eski Anadolu Türkçesi döneminde ç> c değişmesi de gerçekleşmiştir. Başlangıçtan beri süregelen naça> niçe "ne kadar? kaç?" kullanımı devam ederken, bunun "c'li biçimi olan nice; "nasıl, nice, ne suretle, hangi" anlamında kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmayla neçe> niçe> neçe "ne kadar?" ve neçe> nice> nece "nasıl?" gelişmesi incelenmektedir.
548-562

REFERENCES

References: 

AKSOY, Ömer Asım; Dehri Dilçin 1969, Tarama Sözlüğü IV, TDK yay., Ankara (Aksoy; Dilçin 1969).
ALTAYLI, Seyfettin 1994, Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü I-II, MEB yay. Ankara (Altaylı 1994).
ATA, Aysu 1998, Nehcü'l-Ferâdîs/Uştmaxlarnın Açuq Yolı/Cennetlerin Açık Yolu III, Dizin-Sözlük, TDK yay., Ankara (Ata 1998).
CAFEROĞLU, A. 1968, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, TDK yay. İstanbul (Caferoğlu 1968).
DİLÇİN, Cem 1983, Yeni Tarama Sözlüğü, TDK yay., Ankara (Dilçin 1983).
ECKMANN, Jânos 1995, Nehcü'l-Ferâdîs/Uştmaxlarnın Açuq Yolı/Cennetlerin Açık Yolu III, Dizin-Sözlük, Yayınlayanlar: Semih Tezcan - Hamza Zülfikar, TDK yay., Ankara (Eckmann 1995).
ERCİLASUN, A. Bican 1999, "Ağız Araştırmalarında Kullanılacak Transkripsiyon İşaretleri", Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni, TDK yay., Ankara, s. 41-61 (Ercilasun 1999).
ERGİN, Muharrem 1981, Türk Dil Bilgisi, Boğaziçi yay. İstanbul (Ergin 1981).
ERGİN, Muharrem 1988, Orhun Abideleri, Boğaziçi yay. İstanbul (Ergin 1988).
ERGİN, Muharrem 1997, Dede Korkut Kitabı II, İndeks-Gramar,
TDK yay., Ankara (Ergin 1997).
GABAİN, A. Von 1988, Eski Türkçenin Grameri, çev. Mehmet Akalın, TDK yay. Ankara (Gabain 1988).
HACIEMİNOĞLU, Necmettin 2003, Karahanlı Türkçesi Grameri,
TDK yay., Ankara (Hacıeminoğlu 2003).
KARAMANLIOĞLU, Ali Fehmi 1989, Gülistan Tercümesi (Seyf -i Sarâyî), TDK yay., Ankara (Karamanlıoğlu 1989).
KARAMANLIOĞLU, Ali Fehmi 1994, Kıpçak Türkçesi Grameri,
TDK yay., Ankara (Karamanlıoğlu 1994).
KORKMAZ, Zeynep 1973, Sadru'd-dîn Şeyhoğlu Marzubân-nâme Tercümesi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yay., Malazgirt Zaferinin 900. Yıldönümünü Kutlama Serisi. III., Ankara. (Korkmaz 1973)
Turkish Studies
International
Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/6 Fall 2008
562
Mahmut SARIKAYA
MAZIOĞLU, Hasibe 1974, Kitâbu Evsâfi Mesâcidi'ş - Şerife, TDK
yay., Ankara 1974.
TEKİN, Talat 2003, Orhon Yazıtları, 3. baskı, Simurg, İstanbul (Tekin 2003). Altaylı, Seyfettin 1994, Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü I-II, MEB yay. Ankara (Altaylı 1994).

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com