XVII. YÜZYIL KLASİK TÜRK ŞİİRİNİN ANLAM BOYUTUNDA MEYDANA GELEN ÜSLUP HAREKETLERİ:KLASİK ÜSLUP-SEBK-İ HİNDÎ -HİKEMÎ TARZ-MAHALLİLEŞME
STYLE ACTIVITIES SEEN IN THE MEANING DOMAIN OF XVII. CENTURY CLASSIC TURKISH POETRY: CLASSICAL STYLE-SEBK-İ HİNDÎ-HİKEMÎ TARZ- LOCALIZATION
Journal Name:
- Turkish Studies
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author |
|---|---|
Abstract (2. Language):
XVII. century corresponds to a period called "Middle Classic Period" by literature historians, a period where the Classic Turkish poetry was at the peak of its maturity. This period is also interesting, because it is a period that contains different styles/tastes feeding from the same source in Turkish poetry. It is a well known fact that until the XVII. century, there wasn't a serious separation between the words and meaning in Classic Turkish poetry, and some poets were considered better than the others by personal preferences, but this has never became a generally accepted idea. However, especially at the end of the XVI. century and beginning of the XVII. century, with the effect of Sebk-i Hindi, first seen in Iran, India and then Divan poetry and based on hidden, concealed and complex meaning, some important changes were seen in the meaning domain of Turkish poetry. In the same century, a new formation called Hikemi Tarz, known as Nabi school and prioritizes thoughts and wisdom in poetry, has shown its effect in literature history. This new style was also based on the meaning like Sebk-i Hindi, but was interested in the concrete side of the meaning; in other words thoughts. The poets influenced by this new style have opened a new window in classic poetry and tried to enrich the meaning dimension of poetry by thought axis.In this paper, the changes and developments in the meaning domain of Turkish poetry caused by Classic
style
, Sebk-i Hindi, Hikemi Tarz and Localization poetry, seem on classic Turkish poetry in the XVII. and XVIII. centuries, will tried to be examined in sample verses taken from the poems of the poets representing those periods.Abstract (Original Language):
XVII. yüzyıl, hem Klasik Türk şiirinin zirveye çıktığı hem de edebiyat tarihlerinin "Orta Klasik Dönem" olarak tanımladıkları bir dönemi karşılamaktadır. Bu yüzyıl, aynı zamanda Türk şiirinde aynı kaynaktan beslenen ancak birbirinden farklı tarz ve üslupları bünyesinde barındırması açısından da dikkat çekici bir dönemdir.
XVII. yüzyıla kadar Klasik Türk şiirinde söz ile anlam arasında ciddî bir ayrışmanın olmadığı, şairlerin kişisel tercihlerine göre zaman zaman birinin diğerine üstün tutulduğu; fakat bu tercihlerin hiçbir zaman genel bir kabul hâline dönüşmediği de bilinen bir gerçektir. Ancak özellikle XVI. yüzyıl sonları ve XVII. başlarında önce İran'da ve Hindistan'da sonra da Divan şiirinde belirtileri görülen ve anlamın ince, derin ve kapalı olması gibi özellikler üzerine kurulan Sebk-i Hindî'nin etkisiyle XVII. yüzyıl Türk şiirinde anlam boyutunda önemli değişmeler meydana gelmiştir. Aynı yüzyılda edebiyat tarihlerinde Nâbî ekolü olarak da anılan ve şiirde düşünceyi, hikmeti önceleyen Hikemî Tarz adında yeni bir oluşum daha kendisini göstermiştir. Sebk-i Hindî gibi anlamı eksen alan ancak Sebk-i Hindî'den farklı olarak anlamın somut tarafıyla, düşünce yönüyle ilgilenen bu tarzın etkisinde kalan şairler Klasik şiire farklı bir pencere açarak, şiirin anlam boyutunu düşünce ekseninde zengin kılmaya çalışmışlardır.
Bu makalede XVII. yüzyılda Türk şiiri üzerinde görülen Klasik üslup, Sebk-i Hindî, Hikemî Tarz ve Mahallileşme çabalarının şiirin anlam boyutunda meydana getirmiş oldukları değişme ve gelişmeler üzerinde durulacak, konu söz konusu üslûp/tarzların temsilcisi durumundaki şairlerin şiirlerinden alınan örnek beyitlerle irdelenmeye çalışılacaktır.
