Buradasınız

XVI. YÜZYIL DİVAN ŞAİRİ UBEYDÎ'NİN HAYATI, EDEBÎ ŞAHSİYETİ VE DİVANI'NDAKİ TASAVVUFÎ UNSURLAR

XVIth CENTURY DIVAN POET UBEYDÎ'S LIFE, LITERARY CHARACTER AND THE MYSTIC ISSUES IN HIS DIVAN

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.768

Keywords (Original Language):

Abstract (2. Language): 
XVIth century in which Ubeydi lived was the most powerful period of Ottomans politically, militarily, and financially. Arts, artists, and literature attracted the interest and found support of sultans such as Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Suleyman, Sultan Selim II, Murat III and Mehmet III who were poets and respectively acquired the throne during this era. As a result, many poets and writers, such as Bâkî, Zâtî, and Kemalpasazate wrote on subjects such as religion, Islamic mysticism, social, and cultural issues. Islam and main issues related to it as well as Islamic mysticism that contributed to the Ottoman government administration and societal life was widely took its place in Ubeydi's Divan. After providing information on his life, his Divan and literary character, this paper explores the mystic issues in Ubeydi's poems.
Abstract (Original Language): 
Ubeydî'nin yaşamış olduğu XVI. yüzyıl, Osmanlı'nın siyasî, askerî ve mâlî alanlarda gücünün en üst düzeyde olduğu bir dönemdir. Sırasıyla II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim, III. Murat ve III. Mehmet'in tahta çıktığı bu dönemde, kendileri de birer şair olan bu padişahların sanata olan ilgileri ve sanatkârları desteklemeleri, edebiyatın da gelişmesine büyük katkıda bulunmuş; Bâkî, Hayâlî, Zâtî ve Kemalpaşazade gibi önde gelen şairlerin yanında adları pek duyulmasa da bir çok şairin yetişmesine zemin hazırlamıştır. Bu şair ve yazarlar, eserlerinde dinî, tasavvufî, ahlakî, sosyal ve kültürel pek çok konuyu ele almışlardır. Osmanlı devlet idaresi ve toplum hayatında olduğu gibi edebiyatta da önemli bir yer tutan İslâm dini ve onunla ilgili temel unsurlar ile tasavvufî kavramlar, bu dönem şairlerinden Ubeydî'nin Dîvânı'nda da geniş bir şekilde yer alır. Bu yazıda, Ubeydî'nin hayatı, Dîvân'ı ve edebî şahsiyeti hakkında bilgi verdikten sonra şiirlerinde yer alan tasavvufî unsurları üzerinde durulacaktır.
2037-2071

REFERENCES

References: 

Abdulkerim Kuşeyrî, Tasavvuf İlmine Dair Kuşeyrî Risâlesi, Haz. Süleyman Uludağ, Dergâh Yay., İstanbul 2003.
Abdurahman Hıbrî, Enîsü'l-Müsâmirîn, Millet Genel Kütüphanesi, No. 616.
AKAR, Metin, Su Kasidesi Şerhi, TDV Yay., Ankara 1994.
AŞKAR, Mustafa, Niyazî-i Mısrî ve Tasavvuf Anlayışı, KTB Yay., Ankara 1998.
AYDEMİR, Abdullah, İslâmî Kaynaklara Göre Peygamberler, TDV
Yay., Ankara, 2003.AYDIN, Ali Arslan, İslâm'da İman ve Esasları, Seha Neşriyat,
İstanbul 1990.
AYNÎ, Mehmet Ali, Tasavvuf Tarihi, Kitabevi, İstanbul 2000.
AYVAZOĞLU, Beşir, Aşk Estetiği, Birlik Yay., Ankara 1982.
Beyâni Mustafa Bin Carullah, Tezkiretü ş-Şuarâ, Haz. İbrahim Kutluk, TTK Yay., Ankara 1997.
CEBECİOĞLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Rehber Yay., Ankara 1997.
ÇALIŞKAN,Adem, "Yunus Emre'nin Bir İlâhisi ve Dilbilim Açısından İncelenmesi", Tasavvuf, İlim ve Akademik Araştırma Dergisi, Bayram Yay., 5. sayı, 12 Ocak-Haziran
2004, Ankara 2004.
ÇELİKOĞLU, Şahver, Ma'rifetullah Allah'ı Bilme, Marifet Yay.,
İstanbul 2001.
Ebu'l-Alâ Afîfî, Tasavvuf İslâm'da Manevî Hayat, Çev. Ekrem
Demirli, Abdullah Kartal, İz Yay., İstanbul 2004.
ERAYDIN, Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, MÜ İlahiyat Fak. Yay., Nu.82, İstanbul 1997.
Gelibolulu Mustafa Âlî, Künhü'l-Ahbâr'ın Tezkire Kısmı, Haz.
Mustafa İsen, AKM Yay., Sayı: 93, Tezkireler Dizisi- Sayı:
2, Ankara 1994.
GÖLPINARLI, Abdülbâki, Mevlânâ Celâleddin, İnkılâp Kitabevi,
İstanbul 1985.
GÖLPINARLI,Abdülbâki, Tasavvuftan Dilimize Geçen Deyimler ve Atasözleri, İnkılâp Yay., İstanbul 2004.
YILMAZ H.Kâmil, Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar, Ensar
Neşriyat, İstanbul 2004.
Hucvirî, Keşfu'l-Mahcûb, Hakikat Bilgisi, Haz. Süleyman Uludağ, Dergâh Yay., İstanbul 1996.
İbn Haldun, Mukaddime, C. 1, Haz. Süleyman Uludağ, Dergâh Yay.,
İstanbul 2004.
İbn Sina, Aşk Risâlesi, Çev. Ahmet Ateş, Kırkambar Kitaplığı,
İstanbul 2002.
İbnü'l Arabi, Tasavvuf Makamı, Çev. İbrahim Aşkî Tanık, Kırkambar
Kitaplığı, İstanbul 2006.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/3 Spring 2009
2070
İ. ŞANLI - M. Fırat TÜMER
KARA, Mustafa, Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, Dergâh Yay., İstanbul
1999.
KARAMAN, Hayreddin, Ali Bardakoğlu, H. Yunus Apaydın, İman ve
İbadetler, İlmihal, C. 1, TDV Yay., Ankara 2004.
KAYABAŞI, Bekir, Kâf-zâde Fâeizî'in Zübdetü'l-Eş 'âr'ı , İnönü Üniversitesi, S.B.E., Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya
1997.
KELÂBÂZÎ, Doğuş Devrinde Tasavvuf-Ta'arruf, Haz. Süleyman Uludağ, Dergâh Yay., İstanbul 2003.
KEMİKLİ, Bilal, Sun'ullâh-ı Gaybî Dîvânı İnceleme-Metin, MEB Yay., İstanbul 2000.
Kınalı-zade Hasan Çelebi, Tezkiretü' ş-Şuarâ, C. 2, Haz. İbrahim Kutluk, TTK Yay., Ankara 1989.
KOCATÜRK, Sadettin, Mevlânâ'da Varlık, İnsan, Aşk ve Ölüm
Teması, KTB Yay., Ankara 2001.
Kur'ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, Haz. Hayrettin Karaman ve diğerleri, TDV Yay., Ankara 2005.
KURNAZ, Cemâl, Hayâlî Bey Dîvânı Tahlili, KTB Yay., Ankara 1978.
KURNAZ, Cemâl, Mustafa Tatcı, Türk Edebiyatında Şathiyye, Akçağ
Yay., Ankara 2001.
KÜRKÇÜOĞLU, Kemal Edip, Seyyid Nesîmî Dîvânı 'ndan Seçmeler,
MEB Yay. İstanbul 1973. TUMAN Mehmet Nâil, Tuhfe-i Nâilî, Divân Şairlerinin Muhtasar
Biyografileri, Haz. Cemal Kurnaz-Mustafa Tatcı, Bizim Büro Yay., Ankara 2001.
MENGİ, Mine, Dîvân Şiiri Yazıları, Akçağ Yay., Ankara 2000.
MERMER, Ahmet, Mezâkî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvân'ın TenkidliMetni, AKM Yay., Ankara 1991.
"Osman b. Affan", TDEA., C.7, Dergâh Yay., İstanbul 1979.
ÖTKÜN, Ramazan, Dinî ve Tasavvufî Yönden Nâbî Dîvânı'nın Tahlili, U.Ü. Sos. Bil. Ens. İslâm Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı Türk İslâm Edebiyatı Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa 2003.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/3 Spring 2009
XVI. Yüzyıl Divan Şairi... 2071 PALA, İskender, Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü, Akçağ Yay.,
Ankara 1995.
Riyâzî, Riyazü' ş-Şu'arâ, Milli Kütüphane, Kayıt no. Yz.
A8807227/200.
Sadreddin Konevî, Vahdet-i Vücûd ve Esasları, en-Nusûs Fî Tahkîki tavri'l-mahsûs, Çev. Ekrem Demirli, İz Yay., İstanbul 2004.
SCHİMMEL, Annemarie, Tasavvufun Boyutları, Çev. Yaşar Keçeci, Kırkambar Kitaplığı, İstanbul 2000.
Seyyid Muhammed Nûr, Edebî ve Tasavvufî Mısrî Niyâzî Dîvânı Şerhi, Haz. Mahmut Sadettin Bilginer, Esma Yay., İstanbul
1982.
SOLMAZ, Süleyman, Ahdî ve Gülşen-iŞu'arâsı, AKM Yay., Ankara
2005.
Ş emseddin Sami, Kamûsü'l-Alâm, C. 4, Kaşgar Neşriyat, Ankara
1996, s. 3122; Âşık Çelebi, Meşâir-üş-Şuarâ, Meredith
Owens Yay., London 1971.
ŞENTÜRK, Ahmet Atilla, Klâsik Osmanlı Edebiyatı Tiplerinden Sûfî yahut Zâhid Hakkında, Enderun Kitabevi, İstanbul 1996, s.
44, 45.
TARLAN, Ali Nihat, Şeyhî Dîvânı 'nı Tetkik, Akçağ Yay., Ankara
2004.
TATCI, Mustafa, Hayretî'nin Dinî-Tasavvufî Dünyası, KTB Yay.,
Ankara 1998.
TATLISU, Ali Osman, Esmâü'l Hüsnâ Şerhi, Başak Yay., İstanbul
1949.
ULUDAĞ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yay.,
İstanbul 2001.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C. 2, AKM Yay.. , Ankara 1988.
ÜNLÜ, M. Şahabettin, Ubeydi Haytı-Edebi Kişiliği ve Dîvânının Tenkitli Metni, Mimar Sinan Ünv., Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 1991.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com