Buradasınız

TÜRK KÜLTÜRÜNDE DONLARINA GÖRE ATLARA VERİLEN ADLAR VE NİŞANLARI

THE NAMES AND MARKINGS GIVEN TO THE HORSES ACCORDING THEIR COAT COLORS IN TURKISH CULTURE

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1022
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
One of the richnesses of the Turkish language is the coat colors and markings of the horses. However, it’s not possible to talk about a similarity while giving names to these coat colors and markings in written sources and this makes it difficult to classify them and also the Works of the researchers. In this study it’s aimed to anayze the coat colors and markings in written sources from the beginning to nowadays by categorizing the coat colors first and then determining the main markings. Not only historical Turkish dialects but also contemporary Turkish dialects have been made use of for a perfect determination of the coat colors and markings to show their historical developments. In the study, it is noticed that horse coat colors and markings have been taken place more in the written works of the Middle Age Turkish rather than the age of Ancient Turkish. Especially Divanü Lûgati’t-Türk is a rich literary work on this subject. The two other dictionaries named Derleme and Tarama in contemporary Turkish are also richer than the ones used in Karahanli period. Turkish used in Turkey today differentiates from both its historical dialects and up-to-date dialects with this aspect.
Abstract (Original Language): 
Türkçenin zenginliklerinden biri de at donları ve nişanlarıdır. Ancak yazılı kaynaklarda at donları ve nişanlarının adlandırılmasında tam bir birlikten söz etmek mümkün değildir. Bu durum at donlarının gruplandırılmasını ve araştırmacıların işini güçleştirmektedir. Başlangıçtan günümüze yazılı kaynaklarda yer alan at donları ve nişanlarını incelemeyi amaçlayan bu çalışmada önce at donları gruplandırılmış ardından belli başlı at nişanları tespit edilmiştir. Araştırmada yalnız tarihî Türk lehçeleriyle yetinilmemiş, bazı at donlarının özelliklerini ve tarihi gelişimlerini tam olarak belirleyebilmek için aynı zamanda çağdaş Türk lehçelerinden de yararlanılmıştır. Çalışmada Eski Türkçe döneminden farklı olarak Orta Türkçe dönemindeki yazılı eserlerde at donlarına ve nişanlarına daha fazla yer verildiği görülmüştür. Özellikle Divanü Lûgati’t-Türk bu konuda son derece zengin bir eserdir. Türkiye Türkçesi’nde ise Derleme ve Tarama Sözlükleri at donları ve nişanları yönünden Karahanlı dönemi eserlerine göre daha zengin bir yapı sergilemektedir. Türkiye Türkçesi bu yönüyle hem tarihî hem de çağdaş Türk lehçelerinden belirgin bir şekilde ayrılmaktadır.
1830-1855

REFERENCES

References: 

ARIKOĞLU Ekrem ve Klara Kuular (2003). Tuva Türkçesi Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara. ATA Aysu (1997). Kısasü’l-Enbiyâ, Dizin II, TDK Yayınları, Ankara. ATALAY Besim (1970). AbuĢka Lûgati veya Çağatay Sözlüğü, Ankara. ATALAY Besim (1998). Divanü Lûgati’t-Türk Tercümesi, C. I, TDK Yayınları, Ankara. ATALAY Besim (1999). Divanü Lûgati’t-Türk Tercümesi, C. III, TDK Yayınları, Ankara. BATTAL Aptullah (1997). Ġbni Mühennâ Lûgati, TDK Yayınları, Ankara. BAYRAM Bülent (2007). ÇuvaĢ Türkçesi Sözlüğü, Tablet Yayınları, Konya. CAFEROĞLU Ahmet (1931). Kitabü’l-Ġdrak li-Lisânü’l-Etrâk, Evkaf Matbaası, Ġstanbul.
1852 Salim KÜÇÜK
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
CAFEROĞLU Ahmet (1993). Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Enderun Kitabevi, Ġstanbul. ÇAĞATAY Saadet (1961). Renk Ġfadeleri. TDAY, Belleten. Ankara: TDK Yayınları, Ankara, s.43-46. Derleme Sözlüğü (1993). C. I-XII, TDK Yayınları, Ankara. DEVELLĠOĞLU Ferit (1984). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara. DOĞRU Abdülmecit, Ġsmail Kaynak (1991). Gagavuz Türkçesinin Sözlüğü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. EREN Hasan (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara. ERGĠN Muharrem (1969). Dede Korkud Kitabı (Metin-Sözlük), MEB Yayınları, Ġstanbul. ERGĠN Muharrem (2007). Orhun Abideleri (Ġnceleme), Boğaziçi Yayınları, Ġstanbul. EYUBOĞLU Ġsmet Zeki (2004). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Sosyal Yayınlar, Ġstanbul. GANĠYEV Fuat, Rifkat Ahmetyanov, Halil Açıkgöz (1997). Tatarca-Törekçe Süzlek, Kazan. GAYDARCĠ G. A., E.K. Koltsa, L. A. Pokrovskaya, B. P. Tukan (1991). Gagavuz Türkçesinin Sözlüğü, Sorumlu Redaktör: Prof. Dr. N. A. Baskakov, Rusçadan Aktaranlar: Prof. Dr. Ġsmail Kaynak, Prof. Dr. Mecit Doğru, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. GÖKYAY Orhan ġaik (1973). Dedem Korkud Kitapları, MEB Yayınları, Ġstanbul. GÖKYAY Orhan ġaik (2000). Dede Korkud Hikâyeleri, Ġmge Yayıncılık, Ankara. GÜLENSOY Tuncer (2007). Türkçe Sözlüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara. HACALOĞLU Recep Albayrak (1992). Azeri Türkçesi Dil Kılavuzu, Güney Azeri Sahası Derleme Deneme Sözlüğü, Ankara. ĠNAN Abdülkadir (1968). Makaleler ve Ġncelemeler, TDK Yayınları, Ankara. KAFALI Mustafa (1996). “Türk Kültüründe Renkler”, Nevruz ve Renkler, Hazırlayanlar: Prof. Dr. Sadık Tural, Elmas Kılıç, AKM Yayınları, Ankara, s.49-54.
Türk Kültüründe Donlarına Göre... 1853
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
KARA Mehmet (2000). Türkmence (GiriĢ-Gramer-Metinler-Sözlük), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. KAYA Ceval (1994). Uygurca Altun Yaruk, GiriĢ, Metin ve Dizin, TDK Yayınları, Ankara. KAYMAZ Zeki (1997). Türkiye Türkçesi ve Ağızlarında Renk Bildiren Kelimelerin KullanılıĢı ve Sistematiği, TDAY, Belleten, TDK Yayınları, Ankara, s.251-341. KISAKÜREK Necip Fazıl (1958). At’a Senfoni, Türkiye Jokey Klübü, Ġstanbul. KOCA Salim (2002). “Eski Türklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat”, Türkler, C.3, Editörler: Hasan Celâl Güzel, Prof. Dr. Kemal Çiçek, Prof. Dr. Salim Koca, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s.15-37. KOÇ Kenan (2003). Ayabek Bayniyazov, Vehbi BaĢkapan, Kazak Türkçesi Türkiye Türkçesi Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara. KORKMAZ Zeynep (1958). “Türk Dilinde +ça Eki ve Bu Ek Ġle Yapılan Ġsim TeĢkilleri Üzerine Bir Deneme”, TDAY, Belleten, TDK Yayınları, Ankara, s.41-68. NASKALĠ Emine Gürsoy ve Muvaffak Duranlı (1999). Altay Türkçesi Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara. NECĠP Emir Necipoviç (2005). Yeni Uygur Türkçesi Sözlüğü, Çeviren: Yrd. Doç. Dr. Ġklil Kurban, TDK Yayınları, Ankara. NERĠMANOĞLU Kâmil Veli (1996). “Türk Dünya BakıĢında Reng”, Nevruz ve Renkler, Hazırlayanlar: Prof. Dr. Sadık Tural, Elmas Kılıç, AKM Yayınları, Ankara, s.63-74. NURMEMMET Annagulu (1996). “Türkmenlerde Renk Dünyası ve Nevruz”, Nevruz ve Renkler, Hazırlayanlar: Prof. Dr. Sadık Tural, Elmas Kılıç, AKM Yayınları, Ankara, s.75-83. ORALTAY Hasan, Nuri Yüce, Saadet Pınar (1984). Kazak Türkçesi Sözlüğü, Ġstanbul. ORKUN Hüseyin Namık (1986). Eski Türk Yazıtları, C. I-IV, TDK Yayınları, Ankara. ORUCOV E.E. (1966). Azerbaycan Dilinin Ġzahlı Lügeti, C. I, Elmler Akademiyası NeĢriyatı, Bakı.
1854 Salim KÜÇÜK
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
ORUCOV E.E. (1980). Azerbaycan Dilinin Ġzahlı Lügeti, C. II, Elm NeĢriyatı, Bakı. ÖGEL Bahaeddin (1991). Türk Kültür Tarihine GiriĢ, C. VI, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. ÖGEL Bahaeddin (1998). Türk Mitolojisi, C. I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. PRÖHLE Wilhelm (1991). Karaçay Lehçesi Sözlüğü, Çeviren: Prof. Dr. Kemal Aytaç, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. SAĞOL Gülden (1995). “Tarihi ġivelerde At Donları”, Türk Kültüründe At ve ÇağdaĢ Atçılık, Hazırlayan: Emine Gürsoy Naskali, Ġstanbul, s.126-146. ġÜKUN Ziya (1984). Farsça-Türkçe Lûgat, Gencinei Güftar, Ferhengi Ziya, C. I-III, Millî Eğitim Basımevi, Ġstanbul. Tarama Sözlüğü (1996). C. I-VIII, TDK Yayınları, Ankara. TAVKUL Ufuk (2000). Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara. Temel Türkçe Sözlük (1985). C. I, (A-F), SadeleĢtirilmiĢ ve GeniĢletilmiĢ Kâmus-ı Türkî, Ġstanbul. TOPARLI Recep, Hanifi Vural, Recep Karaatlı (2007). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara. Türk Dünyası AraĢtırmaları (Kazakça Sözlük) (1984). Sayı:30, ss.1-328. Türk Lehçeleri Sözlüğü (1991). C. I, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Türkçe Sözlük (1983). C. I (A-K), (GeniĢletilmiĢ 7. Baskı), TDK Yayınları, Ankara. Türkçe sözlük (2005). TDK Yayınları, Ankara. YASĠN Yusufcan (2008). “KâĢgarlı Mahmud’a Göre Türklerde At”, Uluslararası KâĢgarlı Mahmud Sempozyumu 17-19.10.2008, Bildiri Metinleri, Editör: Doç. Dr. Muhsin KalkıĢım, Rize Üniversitesi Yayınları, Rize, s.705-715. YILMAZ Engin (2003). “Dede Korkud Kitabı’nda Tasvir Dünyası”, TDAY, Belleten, C.I, TDK Yayınları, Ankara, s.123-150. YUDAHĠN K.K. (1988). Kırgız Sözlüğü, Türkçeye Çeviren: Abdullah Taymaz, C. II, TDK Yayınları, Ankara.
Türk Kültüründe Donlarına Göre... 1855
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 4/8 Fall 2009
YUDAHĠN K.K. (1994). Kırgız Sözlüğü, Türkçeye Çeviren: Abdullah Taymaz, C. II, TDK Yayınları, Ankara. YÜCE Nuri (1993). Mukaddimetü’l-Edeb, Harezm Türkçesi ile Tercümeli ġuĢter Nüshası, TDK Yayınları, Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com