Buradasınız

OĞUZCA VE "ANADOLU MERKEZLİ OĞUZ TÜRKÇESİ"

OGHUZ TURKIC AND ANATOLIA BASED (OGHUZ) TURKISH

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1878
Author Name
Abstract (2. Language): 
The Oghuz constitute an important group of the Turkic peoples. Today, they live in various concentrations of the population in an area stretching from the Oxus ("Amu Darya") to the Balkan-Peninsula. Their population is approximately 120 million. Throughout history, the Oghuz Turkic was the everyday language of all of the Oghuz peoples. However, the same is not true about their literary language ("high-level language"). This article basically studies the process of Oghuz Turkic developing into a literary language. Due to the political, economic, social and cultural circumstances of their time and in connection with the administrative systems of the states under which they were ruled. In Anatolia and in Northern-Azerbaijan, the Oghuz were able to develop their literary language. Efforts are being made in Turkmenistan with regards to this issue and it is not an issue in the remaining parts of the Oghuz regions.
Abstract (Original Language): 
Oğuzlar, Türklerin önemli boylarından biridir. Bugün Ceyhun nehrinden Balkanlara kadar uzanan bölgede, nüfus bakımından çeşitli yoğunluklarda yaşamaktadır. Nüfusları tahminlere göre yüz yirmi milyondur. Geçmişten bu güne kadar hemen bütün Oğuzların gündelik anlaşma dili Oğuzca olagelmiştir. Aynı durum yüksek dil kullanımları açısından geçerli değildir. Bu çalışmada, Oğuzcanın yüksek dil olma süreci ana hatlarıyla incelenmiştir. Bu bağlamda Oğuzlar, içinde yaşadıkları siyasî, ekonomik, sosyal ve kültürel şartların ve bağlı oldukları devletlerin tutumlarının sonucunda sırasıyla Anadolu ve Kuzey Azerbaycan'da dillerini yüksek dil hâline getirebilmiş; Türkmenistan'da ise buna gayret etmektedirler. Kalan diğer bölgelerde ise böyle bir durum söz konusu değildir.
123-156

REFERENCES

References: 

AKAR, Ali (2005), Türk Dili Tarihi. Dönem-Eser-Bibliyografya, Ötüken Neşriyat 597, İstanbul.
ARAT, Reşid Rahmeti (1997), Kıpçak, İslâm Ansiklopedisi. İslâm Alemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lugati 6, s. 713-716.
BANG, Willy. -
G. R. Arat, (1970), Oğuz Kağan Destanı, 1000 Temel Eser 31, İstanbul.
BAYKARA, Tuncer (1986), Batı Anadolu'da Rum Nüfusunun XIX. Yüzyıldaki Durumu-Yeni Yunan Göçleri ve Yerli Hıristiyanların Yunanlaştırılması, III. Askeri Tarih Semineri. Bildiriler. Tarih Boyunca Türk-Yunan İlişkileri (20 Temmuz 1974'e Kadar), Ankara, s. 428-439.
BAYRAM, Mikail (2004), Anadolu'da Telif Edilen İlk Türkçe Eser Meselesi, Destursuz Bağdan Üzüm Yiyenler, Kömen Yayınları 16, Konya, s. 107-113.
BROCKELMANN, Carl (1997), Arabistan. Arap Edebiyatı, İslâm Ansiklopedisi. İslâm Alemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lugati 1, İstanbul, s. 523-540.
ÇAĞATAY, Saadet (1948), Eski Osmanlıca'da Fiil Müştakları 3. Gerundifler, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 6, s. 27-47.
DEMİR, Nurettin (2002), Ağız Terimi Üzerine, Türkbilig. Türkoloji Araştırmaları 4 (2002), s. 105¬116.
DEMİR, Nurettin (2006), Batı Türk Yazı Dilinin Oluşumu, Türk Edebiyatı Tarihi 1 [Yayımlayan: Halman, Talât Sait ve diğerleri], Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 3057-1, Ankara, s.
290-299.
DEVELİ, Hayati (2004), Kadı Burhaneddin'in Dili Azerbaycan Türkçesi midir?, 1. Kırşehir Kültür Araştırmaları Bilgi Şöleni (8-10 Ekim 2003), Bildiriler, [Hazırlayan: Günşen, Ahmet], Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Yayınları 1, Kırşehir, s. 133-143.
DOERFER, Gerhard (1976), Das Vorosmanische (die Entwicklung der oghusischen Sprachen von
den Orchoninschriften bis zu Sultan Veled), Türk Dili Araştırmaları Yıllığı. Belleten (1975-76), s. 81-131.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011
154
Mustafa UĞURLU
DOERFER, Gerhard (1990), Die Stellung des Osmanischen im Kreise des Oghusischen und seine Vorgeschichte, Handbuch der türkischen Sprachwissenshaft I [Yayımlayan: Hazai, György], Bibliotheca Orientalis Hungarica 31, Budapest, s. 13-34.
DOERFER, Gerhard (1996), Mustafa
Uğurl
u (Nâşir): Anonim. Münyetü'l-Guzât. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 676, Ankara 1987; 331 s., 3 levha 8., [Tercüme: Özbilen, Eşref Bengi] (1996, Türk Dünyası Araştırmaları 104 (Ekim 1996), s. 229-232.
ECKMANN, Janos (1965), Memlûk Kıpçakçasının Oğuzcalaşmasına Dair, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı. Belleten (1964), s. 35-41.
ERCİLASUN, A. Bican (1993), Türk Dünyasının Dil Birliği Mes'elesi, Türk Dünyası Üzerine Makaleler-İncelemeler, Akçağ Yayınları 93, Ankara, s. 65-75.
ERCİLASUN, A. Bican (2004), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları 603, Ankara.
ERDAĞI, Binnur (2001), Anadolu'da Yazılmış İlk Türkçe Tıp Kitabı, Türkbilig. Türkoloji Araştırmaları 2 (2001), s.46-54.
ERGİN, Muharrem (1972), Türk Dil Bilgisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları 785, İstanbul.
GÜLSEVİN, Gürer (2010), Oğuzca Olmayan Türk Lehçelerindeki Oğuzca Unsurlar ve Bunlara Teorik Bir Yaklaşım, Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 5/1 (Winter 2010), s. 57¬76.
İNALCIK, Halil (2006), Klasik Edebiyat Menşei: İranî Gelenek, Saray İşret Meclisleri ve Musâhib Şairler, Türk Edebiyatı Tarihi 1 [Yayımlayan: Halman, Talât Sait ve diğerleri], Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 3057-1, Ankara, s. 221-282.
JOHANSON, Lars (1993), Zur Geltung türkischer Schriftsprachen und Schriftsysteme, Türk Kültürü Araştırmaları 30, s. 165-178.
JOHANSON, Lars [Çeviren: Demir, Nurettin] (2006), Türk Dili, Türk Edebiyatı Tarihi 1
[Yayımlayan: Halman, Talât Sait ve diğerleri], Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları 3057-1, Ankara, s. 61-78.
JOHANSON, Lars [Çeviren: Demir, Nurettin] (2007), Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler, Türk Dil Kurumu Yayınları 914, Ankara.
KAFESOĞLU, İbrahim (1997a), Türkler. Tarih. Oğuzlar, İslâm Ansiklopedisi. İslâm Alemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lugati 12, 2, İstanbul, s. 188-191.
KAFESOĞLU, İbrahim (1997b), Selçuklular, İslâm Ansiklopedisi. İslâm Alemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lugati 10, İstanbul, s. 353-416.
KARAAĞAÇ, Günay (2008), Türkçe Verintiler Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları 919, Ankara.
KARADOĞAN, Ahmet (2006), Köktürk Yazıtları'ndaki "Türük oğuz begleri bodun eşidin" ve "Oğuzı yeme tarkınç ol temiş" Cümlelerinde Geçen oğuz Kelimesi Üzerine, Bilig. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 37 (Bahar 2006), s. 13-20.
KARAİSMAİLOĞLU, Adnan (2001), Klâsik Dönem Türk Şiiri İncelemeleri, Akçağ Yayınları 375, Ankara.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011
Oğuzca
ve "Anadolu Merkezli Oğuz Türkçesi"
155
KARGI-ÖLMEZ, Zuhal (1996), Ebulgazi Bahadır Han. Şecere-i Terakime (Türkmenlerin Soykütüğü), Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi 3, Ankara.
KORKMAZ, Zeynep (1983), Erzurumlu Darîr ve Memlûk Türkçesinin Oğuzcalaşmasındaki Yeri, Şükrü Elçin Armağanı, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Armağanlar Dizisi 1,
Ankara, s. 267-274.
KORKMAZ, Zeynep (1995), Kâşgarlı Mahmud ve Oğuz Türkçesi, Türk Dili Üzerine Araştırmalar I, Türk Dil Kurumu Yayınları 629, Ankara, s. 241 -253.
KORKMAZ, Zeynep (2003), Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Türk Dil Kurumu Yayınları 827, Ankara.
KORKMAZ, Zeynep (2007), Eski Türkiye Türkçesinin Türk Dili Tarihindeki Yeri, Uluslararası Osmanlı Türkçesi Öncesi Eski Türkiye Türkçesi Toplantısı. Bildiriler (03-04 Aralık 1999), Türk Dil Kurumu Yayınları 915, Ankara, s. 75-80.
KÖYMEN, Mehmet Altay (1947), Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nda Oğuz İsyanı (1153), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 5, 2, s. 159-173.
KÖYMEN, Mehmet Altay (1982), Selçuklu Devri Türk Tarihi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları 328, Ankara.
MANSUROĞLU, Mecdut (1954), Mevlânâ Celaleddin Rûmî'de Türkçe Beyit ve İbâreler, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı. Belleten (1954), s. 207-220.
SPEROS VRYONİS,
Jr
. (1971), The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh through the Fifteenth Century, University of California Press [numarasız], Berkeley-Los Angeles-London.
SÜMER, Faruk (1960), Anadolu'ya Yalnız Göçebe Türkler mi Geldi?, Türk Tarih Kurumu-
Belleten 24, 9, s. 567-594.
SÜMER, Faruk (1999), Oğuzlar (Türkmenler). Tarihleri-Boy Teşkilâtı-Destanları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları [numarasız], İstanbul.
ŞEŞEN, Ramazan (1985), İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları 57, Ankara.
TEKİN, Şinasi (2001), Eski Türk Yazı Dillerinin Özellikleri Üzerine Düşünceler ve Bunların Teşekkülü ile Türk Siyasi Birlikleri Arasındaki İlişkiler, İştikakçının Köşesi. Türk Dilinde Kelimelerin ve Eklerin Hayatı Üzerine Denemeler, Simurg Yayınları 41, İstanbul, s. 121 -
149.
TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1977), Eski Türkiye Türkçesi. XV. Yüzyıl. Gramer-Metin Sözlük, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları 2157, İstanbul.
TOGAN, Zeki Velidi (1982), Oğuz Destanı. Reşideddin Oğuznâmesi, Tercüme ve Tahlili, Enderun Yayınları 10, İstanbul.
UĞURLU, Mustafa (1985), Abdal Musa Zâviyesinin Vakıfları, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi I, 1 , s. 297-303.
UĞURLU, Mustafa (1999), Memlûk Türkçesinde Zarf-Fiilli Parçaların Dizimi, Türk Dil Kurumu Yayınları 712, Ankara.
UĞURLU, Mustafa (2000), Anadolu'ya Gelen Türklerin Şehircilik Anlayışı, Türk Dili 584 (Ağustos 2000), s. 144-150.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011
156
Mustafa UĞURLU
UĞURLU, Mustafa (2007), Zur Rolle der Schrift bei der Standardisierung der Sprache, Turcology in Turkey. Selected Papers [Yayımlayan: Kâroly, Lâszlo], Studia Uralo-altaica 47,
Szeged, s. 477-484.
ÜNVER, İsmail (1983), Ahmedj. İskender-name. İnceleme-Tıpkıbasım, Türk Dil Kurumu Yayınları 504, Ankara.
YAVUZ, Kemal (2000), Aşık Paşa. Garib-nâme. Tıpkıbasım, Karşılaştırmalı Metin ve Aktarma II, Türk Dil Kurumu Yayınları 764/2, Ankara.
YÜCE, Nuri (1998), Osmanlı Türkçesi, Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi 2 [Editör: İhsanoğlu, Ekmeleddin], İslâm, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi, Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi Serisi 2, İstanbul, s. 3-20.
ZAL, Ünal (2007), Türk Kültüründe 'Ok'ların Taşıdığı Anlamlar ve 'Okumak' Fiilinin Ortaya Çıkışı Üzerine, Türk Dünyası Araştırmaları 167 (Mart-Nisan 2007), s. 69-82.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com