Buradasınız

KOSOVA’DA ANLATILAN KESİK BAŞ EFSANELERİ

LEGENDS OF THE HEAD CUT OFF TOLD IN KOSOVO

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2697

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Accepting Islam the Turks entered a new cultural environment. In time they became the main representatives of this cultural environment and they transformed it in a civilization. This change and transformation occurred as a mutual influence. The mutual influence in question affected not only Turkish material life but also their social and art life and as a result of this most of the Turkish oral narrations or narrative elements are wrapped up in Islamic form. On the other side new narrations are created within struggle for other societies embracing new religion adopted and led by Turks. The most reflecting type of Turkish society fought for the religion of Islam is “ghazi” type. It is possible to see in different eposes the “ghazi” type which is the new form of the “alp” type. Other than eposes the most widespread products of this narrative tradition are legends of “the head cut off” or “martyr who doesn’t give his head”. In this study it were discussed Turkish settlements in Balkans and Kosovan Turks’ legends of the head cut off which are the most beautiful examples of the struggle for Islam. In the study the legends of the head cut off were evaluated by form and structure, content, function and context. It was determined that in Kosovo the function feature of this legends is more important than other features, that the sacralization of persons and locations which are subjects of this narrations is very powerful and that the legends are important factor in visiting the graves and the tombs of the persons in question.
Abstract (Original Language): 
Türkler, İslamiyet’i kabul ederek yeni bir kültür çevresi içine girmiş ve zamanla bu kültür çevresinin ana temsilcisi haline gelip, onu bir medeniyet haline dönüştürmüştür. Bu değişim ve dönüşüm karşılıklı bir etkileme şeklinde gerçekleşmiştir. Söz konusu karşılıklı etkileme Türk maddi hayatı yanında, sosyal ve sanat hayatını da etkilemiş ve bunun sonucunda pek çok sözlü Türk anlatması veya anlatı unsuru, İslamî bir karaktere bürünmüştür. Diğer taraftan benimsenen ve liderliği yapılan yeni dinin daha başka toplumlar tarafından benimsenmesini sağlamak amacıyla yapılan mücadelelerle yeni anlatmalar da vücuda getirilmiştir. İslam dini uğruna mücadele eden Türk toplumunu en iyi yansıtan tip “gazi tipi”dir. Alp tipinin yeni şekli olan gazi tipini çeşitli destanlarda görmek mümkündür. Destanlar dışında ise “Kesik Baş” veya “başını vermeyen şehit” efsaneleri bu anlatı geleneğinin en yaygın ürünleridir. Bu incelemede; Balkanlar sahasındaki Türk yerleşimi ve İslam uğruna mücadele etmenin en güzel örneği olan Kesik Baş efsanelerinin Kosova Türkleri arasındaki anlatmaları ele alınmıştır. İncelemede, Kesik Baş efsaneleri şekil, yapı, içerik, işlev ve bağlam özellikleri bakımından değerlendirilmiş ve Kesik Baş efsanelerinin Kosova bölgesinde daha çok işlev özelliklerinin önemli olduğu, bu anlatmaların konu ettikleri kişi ve mekânları kutsallaştırma işlevinin çok güçlü olduğu ve konu ettikleri kişilerin mezar ve türbelerinin ziyaret edilmesinde önemli bir etken olduğu tespit edilmiştir.
77-86

REFERENCES

References: 

ASLAN Namık, “Manzum Dinî Hikâyeler ve Kirdeci Ali’ye Ait Olduğu Söylenen Ġki Hikâye
Metni (Güvercin ve Geyik Destanları)”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, S. 20, Y. 2006/1, s. 189-207.
DERVĠġ Fetnan, 18. ve 19. Yüzyıllarda Prizren: Siyasi ve Sosyo-Ekonomik Tarihi, Ġstanbul
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, YayımlanmamıĢ Y. Lisans Tezi, Ġstanbul 2007.
KALAFAT YaĢar, “Siirt Yöresinde Yatırlar Etrafında ġekillenmiĢ Halk Ġnançları ve Kesik BaĢ
Motifi”, GeçmiĢten Günümüze Uluslararası Siirt Sempozyumu, Siirt Eylül 2006,
http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/kalafat_siirt.pdf (ET: 22.02.2011).
KALAFAT YaĢar, “Çepni Türk Halk Ġnançları”,
http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/kalafat_cepni.pdf (ET: 22.02.2011).
OCAK Ahmet YaĢar, Türk Folklorunda Kesik Baş (Tarih-Folklor İlişkisinden Bir Kesit), Türk
Kültürünü AraĢtırma Enstitüsü Yay., Ankara 1989.
PLANA ġevket, “Arnavut Ve Güney Slav Halk ġiirinde Kosova SavaĢı”, I. Uluslararası Türk
Folklor Kongresi Bildirileri, Ankara 1976, C.II, s. 269-278.
PLANA ġevket, “Kosova Türbeleriyle Ġlgili Efsaneler”, Çevren, Y.12 , S. 49, Eylül - Ekim 1985,
s.17-22.
PLANA ġevket, “Kosova ve Makedonya Efsanelerinde Önemli Folklor Motifleri”, III.
Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Ankara 1986, C.II, s. 331-340.
86 Gonca Kuzay DEMİR
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 6/4 Fall 2011
PLANA ġevket, “Kosova ve Makedonya Türbeleriyle Ġlgili Önemli Efsaneler”, Çevren, Y. 14, S.
59 , Mayıs – Haziran 1987, s. 21-29.
PLANA ġevket, “Kosova SavaĢı Destanlarında Sultan Murat’ın KiĢiliği”, Çevren, S. 71, 1989, s.
11-22.
RECEPOĞLU Altay Suroy, Kosova’da Türk Kültürü veya Türkçe Düşünmek, Kültür
Bakanlığı Yay., Ankara 2001.
VIRMĠÇA Raif, Kosova’da Fatih Devri Eserleri Kosova Efsaneleri, Kosova Türk AraĢtırmacılar
Derneği Yay., Prizren 2009.
YARDIMCI Mehmet, “Kıbrıs ve Balkan Türkleri Efsanelerinin Anadolu Efsaneleriyle
Mukayesesi”, III. Kıbrıs ve Balkan Türk Edebiyatları Sempozyumu, 29 Eylül -4 Ekim
1999, Köstence/ Romanya.
http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/yardimci_06.pdf (ET: 22.02.2011).
ZARĠÇ Mahfuz, “Kirdeci Ali Kesik BaĢ Destanı’nın Metin Merkezli Temel Halk Bilimi Kuramları
Açısından Ġncelenmesi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 22, Y.
2007/1, s. 199-216.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com