Buradasınız

KAZAK TÜRKLERİNİN TOPONOMIK EFSANELERİ

TOPONYMIC LEGENDS OF KAZAKH TURKS

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3078

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Throughout history humans have always made up some thoughts and theories when they haven't been able to understand what is going around in external world. In this process of defining and recognition some ideas about the origin, creation and composition of the world were developed. This course of thinking ended up with the formation of oral literature. One of the genres of this literature is myth. Legends are short narratives that are believed to be true, that have no stylistic features and that have educational aspects to give moral messages. They dictate us about the consequences of our inappropriate behaviors. Kazakh Turks name the term "legend" with the words "ağız", "âpsana" or "hikayat". The academicians, although some of them offer some different classifications, generally classify the legends of Kazakh Turks under two topics as historical and toponymic legends. This paper examines twenty toponymic legends that were created to explain the names of regional places and places of water. Thus it is aimed to clarify the importance of these legends in Turkish culture and mythology.
Abstract (Original Language): 
İnsan dış dünyayı tanıma ve tanımlama sürecinde çaresiz kaldığı durumlarda çevresini kendisine göre düşünüp değerlendirerek yapı, köken ve oluşumla ilgili birtakım düşünceler geliştirmiştir. Zamanla değişen ve gelişen bu düşünce serüveni sözlü türlerin oluşmasını sağlamıştır. İşte bizim yaşadığımız dünyayı tanımlama ve anlamlandırma sürecimizin ürünü olan türlerden birisi de efsanedir. Kısa, üslup özelliklerinden yoksun, gerçek olduğuna inanılan, terbiyevî karakterdeki anlatmalardır ve bize davranışlarımızın sonucuyla ilgili olarak birtakım çıkarımlarda bulunur. İnceleme konusu olarak ele alınan Kazak Türklerinde efsane kavramı genel olarak "ağız', "âpsana" ve "hikayat" gibi kavramlarla ifade edilir. Kazak Türklerinin efsaneleriyle ilgili çalışma yapan araştırmacılar farklı sınıflandırmalarda bulunmakla birlikte genel olarak Kazak Türklerinin efsanelerini tarihî ve toponomik olmak üzere iki ana başlık altında ele almışlardır. Bu makalede yer-su adlarının veriliş nedenlerini açıklayan yirmi toponomik efsane ele alınarak bir sınıflandırma denemesinde bulunulmuş ve bu efsanelerin Türk kültürü ve mitolojisi içerisindeki yeri belirtilmeye çalışılmıştır.
2101-2121

REFERENCES

References: 

AWEZOV,Muhtar Waqıt Jâne Âdebiyet, Almatı, 1962.AWEZOV,Muhtar
Âdebiyet Tariyhı, Ana Tili Baspası, Almatı, 1991,AWEZOV,
Muhtar-SOBOLEV Leonid, "Epos i Folklor Kazahskogo Naroda", Litaraturnıy Kritik, S.10-11 (Oktyabr-Noyabr 1939), s. 210-238.
DİLEK, İbrahim, "Sibirya Türklerine Ateşle İlgili İnançlar, Törenler ve Bazı Efsaneler", Bilig, Güz 2007, S. 43, s. 33-54.
DOSMUHAMMEDOV, Haled, "Halıq Âdebiyetinin Mazmunı", Qazaq Folkloristikası, (Ed. T. Âbilqasımova- A.Tamayev) Bilim Baspası, Almatı, 2007.
ELÇİN, Şükrü, Halk Edebiyatına Giriş, Ankara, 2000, s. 314-315
ERGUN, Metin, Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, C.I-II, TDK Yay., Ankara. 1997. ĞABDULLİN, Mâlik, Qazak Halqının Awız Âdebiyeti, Sanat Baspası, Almatı, 1996. İNAN, Abdulkadir, Tarihte ve Bugün Şamanizm, TTK Basımevi, Ankara, 2000. JANAYDAROV, O., Ejelgi Qazaqstan Aqrzdan, Aruwna Baspası, Almatı, 2006.
JUMALIYEV
Q.
- AQŞOLAQOV, T.,Qazaq Âdebiyeti- 9, 23. Basılımı, Rawan Baspası. Almatı,
1997.
KAŞGARLI MAHMUD, Divanü Lügati't-Türk, C.1, (Haz. Besim Atalay), TDK Yay., Ankara,
1998.
Kazahskiy Fol'klor v Sobranii G. N. Potanina, (Red. Z. N. Palgova), İzdatelstvo "Nauka",
Alma-Ata, 1972.
KOSTYUHİN, Ye., "Skazki", Istoriya Kazahskoy Literaturı, T. I, Kazahskiy Folklor, (Red. N. S. Simirnova), İzdatelstvo "Nauka", Alma- Ata, 1968, s. 184-235.
ÖRNEK, Sedat Veyis, 100 Soruda ilkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane, İstanbul, 1988.
ÖZKAN, İsa, "Türk Boylarının Sözlü Edebiyatındaki "Çeçen/Şeşen/Sesen" Terimlerinin Etimolojisi", Uluslar Arası Türk Dünyası Halk Edebiyatı Kurultayı Bildirileri,
Kültür Bakanlığı Yay., Mersin, 2000.
POTANİN, Grigoriy, Trudı Po Etnografii i Folkloru, Altın Kitap, Astana, 2007. SAKAOĞLU, Saim, Efsane Araştırmaları, Konya, 1992. QASQABASOV, Seyit, Janazıq, Awdarma Baspası, Astana, 2002. Qazak Ertegileri, II. Tom, Jazuwşı Baspası, Almatı, 2000.
QONDIBAY, Serikbol, Arğıqazaq Mifologiyası, III. Kitap, Dayk-Press Baspası, Almatı, 2004.
QODIRATBAYEV,
Âwelbek
, Folklortanuw Mâseleleri, Köptomdıq Şığarmalar Jiynağı, I. Tom, Mersal Baspa Üyi, Almatı, 2004.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com