Buradasınız

Anasayfa » Content

TURK EDEBİYATINDA MANZUM HILYE TURU VE NECCARZÂDE RIZÂ'NIN HİLYE-İ HÂCE BAHÂÜDDÎN ŞÂH-I NAKŞİBENDİ

TYPE IN TURKISH LITERATURE VERSE HILYE AND NECCARZÂD E RIZÂ'S HİLYE-İ HÂCE BAHÂÜDDÎN ŞÂH-I NAKŞİBEND

Journal Name:

  • Turkish Studies

Publication Year:

  • 2012
DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3559

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
After meeting Islam, Turks had built their culture and art with İslamic essentials. Islam effected literature as well and it caused many kinds of letters which related with religion. One of those kinds is hilye which containing Hz. Muhammed's appearance and personality. At first, hilye was reporting about only Hz. Muhammed's human specialities. Then it became a type of literature that including four khalifs, great people of Islam and leaders of observances. In Ottoman literature, poetic styles of hilye genre that deals with Hz. Mohammed's physical and spiritual portrait has emerged at the 16th century and many example works were created in this period. Besides hilyes focusing on Hz. Mohammed, creation of works that focus on other prophets, four caliphs and important religious figures have started at the 17th century. Hilye, a literary genre that was very significant in Ottoman Empire period, firstly dealt only with Hz. Mohammed's features; but then the content was broadened and the genre continued to be used until 20th century with its content including prophets, caliphs and important religious figures. Firstly, there will be basic information about poetical examples of this kind in Turkish literation. In the next level, the story "Hilye-i Hâce Bahâüddin Şâh-ı Nakşibend" will be introduced which was written by Neccârzade Rıza for Şâh-ı Nakşibend.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Türkler, İslam ile tanışmalarından sonra İslamî kaynaklardan beslenen bir kültür ve sanat inşa etme yoluna gitmişlerdir. İslamiyetin, hayatın pek çok alanında hâkim olan etkisi, edebî hayatın şekillenmesinde de kendini göstermiş ve dinî konuların ele alındığı çok çeşitli edebî türün ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bu edebî türlerden biri de Hz. Muhammed'in sûret ve sîretini konu edinen hilye türüdür. Başlangıçta Hz. Muhammed'in beşerî özelliklerini anlatan edebî türün adı olan hilye, daha sonra dört halife, İslam büyükleri ve tarîkat önderleri için de yazılan bir tür hüviyetini kazanmıştır. Osmanlı edebiyatında, Hz. Muhammed'in fiziki ve ruhî portresini ele alan hilye türünün manzum şekilleri on altıncı yüzyılda görülmeye başlanmış ve pek çok örnek ortaya konmuştur. Hz. Muhammed'i konu alan hilyeler yanında diğer peygamberler, dört halife ile din ve tarikat büyüklerinin hilyeleri ise on yedinci yüzyıldan itibaren yazılmaya başlanmıştır. Osmanlı sahasında rağbet gören bir edebî tür olan hilye, başlangıçta Hz. Muhammed'in özelliklerini konu almasıyla sınırlı olan muhtevasını genişleterek peygamberler, halifeler, din ve tarikat büyüklerini de içine alan bir türün adı olup varlığını yirminci yüzyıla kadar devam ettirmiştir. Bu çalışmanın ilk aşamasında sözü edilen türün Türk edebiyatındaki manzum örnekleri hakkında öz bilgi verilmeye çalışılacaktır. Sonraki aşamada ise, 18. Yüzyıl şâirlerinden Neccarzâde Rıza'nın, Nakşî tarîkatı kurucusu Şâh-ı Nakşibend için yazdığı Hilye-i Hâce Bahâüddin Şâh-ı Nakşibend adlı hilyesi tanıtılacaktır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-turk-edebiyatinda-manzum-hilye-turu-neccarzade-rizanin-hilye-i-hace-bahauddin-sah-i-naksibendi.pdf
  • 3
1973-1992
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AKKUŞ, Mehmet, Abdullah Salâddîn-i Uşşâkî (Salâhî)'nin Hayatı ve Eserleri, MEB Yay., İstanbul 1998.
ARAS, Veli, "Hilye ve Hilyeler" , Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, IV, İstanbul 1981.
ARSLAN, Mustafa, "Güftî'nin Hilye-i Haseneyn ve Aşere-i Mübeşşere'si", Türkiyat Araştırmaları, Hâcettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü., Yıl: 4, Sayı: 7, Güz 2007, Ankara.
Bursalı Mehmed Tâhir Bey, Osmanlı Müellifleri, (Haz. A. Fikri Yavuz-İsmail Özen), Cilt: 1, Meral Yay., İstanbul, tarihsiz.
Büyük Türk Klasikleri, "Neccar-zade Şeyh Rıza", Ötüken Yay., Cilt VIII. İstanbul 1988.
CANIM, Rıdvan, Başlangıçtan Günümüze Edirne Şâirleri, Akçağ Yay., Ankara 1995.
CEYHAN, Adem, "Dört Seçkin Dost'un Portresi: Cevrî İbrahîm Çelebi'nin Hilye-i Çihâr-yâr-ı Güzîn'i", Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2006/1 Bahar Sayısı.
CUNBUR, Müjgan, "Şemâil-i Şerîfe ve Hilye-i Nebeviler", Diyanet Dergisi Özel Sayı, Ankara 1970.
ÇELEBİOĞLU, Amil, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları, MEB Yayınları, İstanbul 1998.
DAĞLAR, Abdülkadir, "Nakşî Mustafa Dede ile Bursalı Ali Rızâ'nın Hilye-i Mevlânâlarını Mukâyese Denemesi", Türkiyat Araştırmaları Cilt 25, 2009.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi İstanbul 2003.
ERDOĞAN, Mehtap, "Hâkim Mehmed Efendi'nin Manzum Hilyesi", Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XI/1, Sivas 2007.
ERDOĞAN, Mehtap, "Müellifi Belli Olmayan Mensur-Manzum Bir Hilye" Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XII/1, 2008.
ERDOĞAN, Mustafa, "Lütfî Mehmed Dede ve Hilye-i Mevlânâ Adlı Eserine Göre Mevlânâ'nın Özellikleri", Erdem, Cilt: 17, Sayı: 50 (Doğumunun 800. Yılında Mevlânâ Özel Sayısı),
Ankara 2008.
ERKAL, Abdülkadir, "Türk Edebiyatında Hilye ve Cevrî'nin 'Hilye-i Çâr Yâr-ı Güzîn'i", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 12, Erzurum 1999.
GÖRE, Zehra, "Lutfî Muhammed Efendi'nin 'Hilye-i Hazret-i Mevlânâ'sı", Erdem, Cilt: 17, Sayı: 50 (Doğumunun 800. Yılında Mevlânâ Özel Sayısı), Ankara 2008.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 7/3, Summer, 2012
Türk Edebiyatinda Manzum Hilye Türü ve Neccarzâde Rizâ'nin Hilye-i Hâce Bahâüddîn Şâh-i Nakşibend'i
1991
GÜNGÖR, Zülfikar, "Türk Edebiyatında Hilye-i Nebevi Türünün Doğuşu ve Gelişimi", Tavavvuf İlmi ve Akademik Araştırmalar Dergisi, Yıl:4 Sayı10, Ocak-Haziran 2003.
GÜNGÖR, Zülfikâr, Türk Edebiyatında Türkçe Manzum Hilye-i Nebevjler ve Nesimi Mehmed'in Gülistan-ı Şemâli, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2000.
Hüseyin Kâzım Kadri; Türk Lügati, I-III, İstanbul 1928.
İŞLİ, Emin Nedret-DAĞLI, Yücel, Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi Yazmalar Katalogu, Yapı Kredi Yay., İstanbul 2001.
KAPLAN, Mahmut, "Neşâtî'nin Hilye-i Enbiyâsı", Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, Van, 1991.
KARAHAN, Abdülkadir, Hâkânî Mehmed Bey'in Hilye-i Şerife'si, İstanbul 1992.
KARATAY, Fehmi Edhem, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Katalogu
- I, Topkapı Sarayı Müzesi Yay., İstanbul 1961.
KAYA, Bayram Ali, XVII. Yüzyıl Divan Şâirlerinden Neşâtî: Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Hilye-i Enbiyâ'sının Tenkidli Metni, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi SBE, Edirne 1991.
KAYA, Nevzat, "Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi", DİA, Cilt: 24, İstanbul 2001.
KÜLEKÇİ, Numan, "Edebiyatımızda Hilye ve Hilye-i Hâkânî", İslâmî Kültür, Sanat ve Edebiyat
Dergisi, İstanbul 1989. Mehmed Süreyya, Sicilli Osmânî, II, İstanbul 1308-1311.
Muallim Nâci; Osmanlı Şârleri (Haz: Yrd. Dr. Cemâl Kurnaz), Kültür Bakanlığı Yay.: 684,
Ankara 1986.
Nurî Osman Hanyevî, Girit Şâirleri (Tezkire-i Şu'arâ-yı Cezîre-i Girid), (Haz.: Orhan Kurtoğlu), Akçağ Yay., Ankara, 2006.
Ömer Nüzhet, Menkıbetü'l-evliyâiyye fî ahvâli'r-Rızâiyye, Matba'a-i Âmire, İstanbul
1273/1858.
ÖZDEMİR, Mehmet, Neccarzâde Rıza Divanı'nın Edisyon Kritiği, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Afyon
1999.
ÖZKAT, Mustafa, Münîrî (öl. 1521?)'nin Manzum Siyer-i Nebî'si Cilt: IV-V (İnceleme-Metin)
Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
2011.
PALA, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara 1989. PALA, İskender, Hilye-i Saadet, Ankara 1991.
PEKOLCAY, Necla, İslami Türk Edebiyatı, I, III, İstanbul 1967-1968.
POYRAZ, Yakup, "Hâkim Seyyid Mehmed Efendi'nin 'Nazire-i Hilye-i Hâkanî' Adlı Eseri", Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, Vol. 2/3, Summer 2007.
SARICI, Emine, Ârif Süleyman - Hayatı, Eserleri ve Hilye-i Nebeviyye'si (Edisyon Kritik),
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlâhiyat Anabilim Dalı, İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı, İstanbul, 2001.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 7/3, Summer, 2012
1992
Mehmet
OZDEMIR
Şemseddin Sâmi, Kâmûs-ı Türkî, Alfa Yay., İstanbul 1998.
ŞENER, İbrahim, "Neşâtî'nin Hilye-i Enbiyâsı", Dokuz Eylül Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, İzmir, 1983.
ŞIRA, Hüseyin, Rusçuklu Ali Fethi Efendi / Hayatı, Eserleri ve Hilyesi, Yayımlanmamış YLT., Marmara Üniversitesi SBE.,İlâhiyat ABD., İslâm Tarihi ve Sanatları BD., İstanbul, 2008.
ŞIRA, Sahibe, Bosnalı Teberdâr Mustafa Efendi ve Ona İzâfe Olunan Mecmuadaki Eserler,
Yayımlanmamış YLT., Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Anabilim Dalı, İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı., İstanbul, 2008, Sayı: 12, Erzurum
1999.
TOSUN, Necdet, Bahâeddîn Nakşibend: Hayatı, Görüşleri, Tarjkatı, İnsan Yay., İstanbul 2002. UÇMAN, Abdullah, "Neccârzâde Şeyh Rızâ", Sahabeden Günümüze Allah Dostları, Şule Yay.,
İstanbul 1995.
UZUN, Mustafa, "Ârif Süleyman", DİA, Cilt: 3, İstanbul, 1991.
UZUN, Mustafa, "Fevzî Efendi, Kâtib", DİA, Cilt: 12, İstanbul, 1995.
ÜZER, Fatma Hilal, Türk İslam Edebiyatında Evliya Hilyeleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Analim Dalı, İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı, İstanbul 2002.
VASSAF, Hüseyin, Sefîne-i Evliyâ-yı Ebrâr Şerh-i Esmâr-ı Esrâr, Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar, nr. 2306, Cilt II.
YAKAR, Halil İbrahim, "Polonya Kütüphanelerinde Bulunan Türkçe El Yazmaları", Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 8 (1), Gaziantep, 2009.
YARDIM, Ali, "Hilye-i Saadet: Peygamber Efendimizin Yaradılış Güzellikleri", Kubbealtı Mecmuası, İstanbul 1978.
YAZAR, Sadık, "Seyyid Şerîfî Mehmed Efendi ve Hilyesi" Turkish Studies, Volume 2/4 Fall 2007.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com