Buradasınız

FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA’NIN “KIZILIRMAK KIYILARI” ŞİİRİNİ SOSYOLOJİK OKUMA DENEMESİ

A STUDY SOCIOLOGICAL INTERPRETATION POETRY ‘KIZILIRMAK KIYILARI’ BY FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4225
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Literature’s relationship with other science disciplines brought new perspectives to presenting the importance of literature works. Both Literature and sociology, two different but interrelated disciplines have been used with their shared resources and materials for research. Use of sociology in literature work studies brought new meanings to literature studies. Since literature works describe human and society, common life, and problems of the society; they require sociological reading. Many critiques argued that sociological issues have to be considered in poem critiques. This type of approaches, more often used in novel and story studies, have been considered in “literature sociology” discipline and “sociological critique” methods. In poetic deciphering more often form and technique have been emphasized and poems roots in sociological phenomena have been disregarded. In this study, “Kızılırmak Kıyıları” (Shores of Kızılırmak) by Fazıl Hüsnü Dağlarca, which is very rich in terms of literature sociology discipline sociological critique, have been analyzed. Sociological reading method has been used considering the social and cultural conditions of the period, in which this poem was written, for this poems analysis. Our analysis tried to show the value regarding how well this poem represented the social reality. Poem have been studied with both “internal reading” and “external reading” methods and analyzed with literature sociology, sociological critique methods. With internal reading method poem’s overall meaning have been described and content analysis was performed. How this poem established a relationship with the society and how it interacted with the society have been shown with external reading method, by way of describing the social conditions of the period in which the poem was written. Also, related to poem, by starting from the work-artist, and the work-reader perspectives; cultural and social thought dimensions have been interpreted, change and transformations have been described, and how poem’s social views represented in life have been presented.
Abstract (Original Language): 
Edebiyatın diğer bilim dallarıyla olan ilişkisi, edebî ürünlerin değerinin ortaya konulması konusunda yeni bakış açıları getirmiştir. Edebiyat ve sosyoloji de, birbirini etkileyen iki farklı disiplin olarak ortak kaynakları ve malzemeleriyle çeşitli araştırmalarda kullanılmıştır. Edebiyat eserlerinin incelenmesinde sosyolojinin imkânlarından yararlanılması, eser ve metin incelemelerine yeni anlamlar katmıştır. İnsan ve toplumu anlatması açısından edebiyat eserleri, yaşanan hayatı yansıttığı ve toplumun çeşitli meselelerine değindiği için sosyolojik okumalara da ihtiyaç duymuştur. Şiir eleştirilerinde de, sosyolojik ögelerin dikkate alınmasının gerekli olduğu düşüncesi, birçok eleştirmen tarafından vurgulanmıştır. Daha çok roman ve öykü incelemelerinde kullanılan bu tarz yaklaşımlar, “edebiyat sosyolojisi” disiplini ve “sosyolojik eleştiri” yöntemi içinde değerlendirilmiştir. Şiir çözümlemelerinde daha çok biçim ve teknik incelemeler üzerinde durulmuş, şiirin sosyolojik bir olgudan beslendiği gerçeği çoğunlukla ihmal edilmiştir. Bu çalışmada, edebiyat sosyolojisi ve sosyolojik eleştiri yöntemi açısından oldukça zengin bir metin olan Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın “Kızılırmak Kıyıları” şiiri incelenmiştir. Şiir, yazıldığı dönemin sosyal ve kültürel şartlarını göz önünde bulundurularak sosyolojik okuma yöntemiyle ele alınmıştır. Şiirin toplumsal gerçekliği yansıtması açısından taşıdığı değer gösterilmeye çalışılmıştır. Şiir, “iç okuma” ve “dış okuma” yöntemleriyle incelenerek, sosyolojik eleştirinin ve edebiyat sosyolojisinin imkânlarıyla değerlendirilmiştir. İç okuma yöntemiyle şiirin bütünü açıklanarak bir içerik analizi yapılmıştır. Dış okuma yöntemiyle ise, eserin ortaya çıktığı veya yazıldığı dönemin toplumsal koşulları belirtilerek toplumla kurduğu ilişkisi ve etkileşimi ele alınmıştır. Ayrıca şiirin, eser-sanatçı, eser-okur bağlamından hareketle kültürel, sosyal ve düşünce boyutu yorumlanmaya, değişim ve dönüşümlerini açıklanmaya ve şiirdeki sosyolojik olguların hayata yansıyan yönleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
2547-2562

REFERENCES

References: 

ADORNO Theodor W., “Lirik Şiir ve Toplum”, Edebiyat Yazıları, Metis Yay., İstanbul 2004, s. 115-136.
AKTAŞ Şerif, “‘Çocuk ve Allah’tan ‘Toprak Ana’ya Fazıl Hüsnü Dağlarca, (Ed. Konur Ertop- Özgen Kılıçarslan), Fazıl Hüsnü Dağlarca Kitabı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., 2 bs., Ankara 2011, s. 78-82.
41 Mehmet Kaplan, Şiir Tahlilleri 2, Dergâh Yay., 8. bs., İstanbul 1997, s. 20.
Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın “Kızılırmak Kıyıları” Şiirini Sosyolojik Okuma Denemesi 2561
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
AKTAŞ Şerif, Şiir Tahlili, Teori-Uygulama, Akçağ Yay., Ankara 2009.
ALVER Köksal, “Berna Moran ve Edebiyat Sosyolojisi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S: 26 (2011), s. 63-72.
ALVER Köksal, “Edebiyatın Sosyolojik İmkânı”, (Ed. Köksal Alver), Edebiyat Sosyolojisi, Hece Yay., Ankara 2006, s. 11-19.
ALVER Köksal, “Sosyolojik Eleştiri: Sosyolojik Okumaya Giriş”, (Ed. Köksal Alver), Edebiyat Sosyolojisi, Hece Yay., Ankara 2006, s. 277-288.
BEHRAMOĞLU Ataol, “Dağlarca Neden Büyük”, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., 2 bs., Ankara 2011, s. 45-46.
BURİAN Orhan, Denemeler-Eleştiriler, Cem Yay., İstanbul 1993.
CANATAK A. Mecit, “Modern Eleştiri Kuramları ve Mehmet Kaplan’ın Şiir Tahlil Metodu”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 34 (2007), s. 139-155.
ÇETİN Nurullah, Şiir Çözümleme Yöntemi, 2. bs., Öncü Basımevi, Ankara 2004.
ÇETİŞLİ İsmail, Metin Tahlillerine Giriş I- Şiir, 3. bs., Ankara 2004.
DAĞLARCA Fazıl Hüsnü, Toprak Ana, Varlık Yay., İstanbul 1959.
EAGLETON Teryy, Edebiyat Kuramı, Çev.: Tuncay Birkan, Ayrıntı Yay., 2. bs., İstanbul 2004.
ELİOT Thomas Stearn, Edebiyat Üzerine Düşünceler, Çev.: Sevim Kantarcıoğlu, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara 1983
ENGİNÜN İnci, “Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri”, Türk Şiiri Özel Sayısı IV, (Çağdaş Türk Şiiri), TDK Yay., Ankara, S: 481-482 (1992), s. 565-615.
KARAALİOĞLU Seyit Kemal, Türk Edebiyatı Tarihi, İnkîlap ve Aka Yayınevi, İstanbul 1973.
KÂHYAOĞLU Orhan, “Dağlarca’nın ‘Geçiş Dönemi’ Ne Anlama Geliyor”, Fazıl Hüsnü Dağlarca kitabı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., 2 bs., Ankara 2011, s. 62-68.
KAPLAN Mehmet, Şiir Tahlilleri 2, Dergâh Yay., 8. bs., İstanbul 1997.
KARATAŞ Turan, Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Sütun Yay., 3. bs., İstanbul 2011.
KARPAT Kemal, Türk Edebiyatında Sosyal Konular, Varlık Yay., İstanbul 1962.
KURDAKUL Şükran, Çağdaş Türk Edebiyatı 3/Cumhuriyet Dönemi I-Şiir, Evrensel Basım Yayın, 4. bs., İstanbul 2002, s. 186-194.
MORAN Berna, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yay., İstanbul 2003.
OKAY M. Orhan, “Edebiyat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. X, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., İstanbul 1994, s. 395-397.
OKTAY Ahmet, Şairin Kanı, Yazınsal Eleştiriler I, Yapı Kredi Yay., İstanbul 2001.
ÖNAL Mehmet, Edebiyat Sanatı, Kurgan Edebiyat Yay., Ankara 2012.
ÖZDEMİR Emin, Eleştirel Okuma, Bilgi Yayınevi, 5. bs., İstanbul 2005.
ŞİMŞEK Tacettin, “Masaldan Destana: Dağlarca’nın Şiiri”, Hece (Türk Şiiri Özel Sayısı), S: 54/55/56 (2001), s. 181-195.
2562 Yaşar ŞİMŞEK
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. baskı, Yapı Kredi Yay., İstanbul 2010, s. 318-321.
TOPRAK Bedirhan, “Fazıl Hüsnü Dağlarca İle Söyleşi: Sözcüklerim Birer Tay”, Radikal, 17 Mayıs 2007.
WELLEK Rene ve WARREN, Austin, Edebiyat Biliminin Temelleri, Çev: Ahmet Edip Uysal, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara 1983.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com