Buradasınız

GÖSTERENLERİ AYNI GÖSTERİLENLERİ FARKLI FİİLLERE YÖNELİK BİR İNCELEME

AN EXAMINATION ON THE VERBS HAVING DIFFERENT FUNCTIONS THOUGH WRITTEN SAME

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4459
Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
The morphemes added to the verbs examined in this study are different each other though written same. The investigated verbs which include in their combination -t, -Dİr, -l, -n, -ş morphemes have been used with the function of voice or the function of derivation with deterioration of the independent meaning of the verb with itself. The voice morphemes and derivational suffixes functions are completely different each other: The first one refers to a specific connection with the objects of the action represented by the verb, and it manages the subject and object which are the elements of the syntax, and it determines transitive and intransitive which are feature of semantic; the second one disrupts independent lexical meaning of the word, and it reveals the form of word which has different meaning. Because the voice morphemes don’t make such a change on the independent meaning of verbs, they can’t be taken as derivational suffixes. To reveal accurately and completely different functions of the verbs having different functions though written same, the materials of the Modern Turkish literature and speeches have been utilized in the study. The functions of verbs which include this morphemes have been tested with examples obtained by using the method of screening. It has been reached that the examined verbs which include this morphemes have been used with the function of word derivation or the function of voice in the same expression, mentioned morphemes can’t be used both the voice and the word derivation function in the same sentence, the voice morphemes are responsible to transmit a specific connection with the objects of the action represented by the verb, the voice morphemes don’t make any change on the independent meaning of verbs, they can’t be taken as derivational suffixes etc.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmada incelenen fiillere ilave edilen biçim birimleri eş yazılışlı olmalarına rağmen işlevleri birbirinden farklıdır. İncelenen fiillerin bileşiminde yer alan -t, -Dİr, -l, -n, -ş biçim birimleri çatı işlevinde veyahut fiilin bağımsız anlamının kendisiyle özdeşliğinin bozulmasıyla kelime türetme işlevinde kullanılmıştır. Çatı ekleri ve türetme eklerinin işlevi birbirinden tamamen ayrıdır. İlki fiille temsil edilen eylemin nesnelerle belirli bağlantılarını dile getirir, söz dizimi unsurları olan özne ve nesneyi yönetir ve fiilin semantik bir özelliği olan geçişlilik-geçişsizlik üzerinde belirleyici olur; ikincisi ise kelime kök veya gövdesinin sahip olduğu bağımsız leksik anlamın kendisiyle özdeşliğini bozar ve farklı anlama sahip bir kelime şekli ortaya çıkarır. Çatı ekleri kelimenin bağımsız anlamında böyle bir değişiklik meydana getirmediğinden türetme eki olarak değerlendirilmemelidirler. Çalışmada gösterenleri aynı gösterilenleri farklı fiillerin sahip oldukları farklı anlatılanların eksiksiz ve hatasız bir şekilde ortaya konulabilmesi için Çağdaş Türk edebiyatı malzemesinden ve konuşmalardan yararlanılmıştır. Birleşiminde söz konusu biçim birimlerin yer aldığı fiillerin işlevleri tarama yöntemiyle elde edilen örneklerle sınanmıştır. Araştırmada, incelenen fiillerin birleşiminde yer alan biçim birimlerin aynı anlatımda ya çatı ya kelime türetme işleviyle kullanıldığı, söz konusu biçim birimlerin aynı anlatımda hem çatı hem de kelime türetme işleviyle kullanılamayacağı, çatı eklerinin fiille temsil edilen eylemin nesnelerle belirli bağlantılarını dile getirmekle görevli oldukları, fiilin bağımsız anlamının kendisiyle özdeşliğini bozmadığından çatı kategorisinin ilgili morfemlerinin türetme eki olarak değerlendirilemeyeceği vb. sonuçlara ulaşılmıştır.
2875-2894

REFERENCES

References: 

AKALIN Şükrü Halûk, “lA Ekinin Çatı Ekleriyle Kullanılışı Konusundaki Görüşler ve Ekin Yabancı Kaynaklı Kelimelere Getirilişi Üzerine”, Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı (22-23 Ekim 1993), TDK Yayınları, s. 92-99, Ankara 2004.
BANGUOĞLU Tahsin, Türkçenin Grameri, TDK Yayınları, 8. bs., Ankara 2007.
2892 Seda YILMAZ
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
DENY Jean, Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi), çev.: Ali Ulvi Elöve, Maarif Matbaası, İstanbul 1941.
DENY Jean, Türk Dili Gramerinin Temel Kuralları (Türkiye Türkçesi), çev: Oytun Şahin, TDK yayınları, 2. bs., Ankara 2000.
DİZDAROĞLU Hikmet, Türkçede Fiiller, TDK Yayınları, 1. bs., Ankara 1963.
EMRE Ahmet Cevat, Türk Dil Bilgisi, TDK Yayınları, Ankara 1945.
ERGİN Muharrem, Türk Dil Bilgisi, İÜ Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1962.
GURUNINA Elvira A., “Fiil Çatısı Üzerine,” TDAY Belleten, TDK Yayınları, s. 195-213, Ankara 1997.
GUZEV Viktor G. ve DENİZ YILMAZ Özlem, Opıt postroyeniya ponyatiynogo apparata teorii turetskoy grammatiki, İzdatel'stvo S.-Peterburgskogo universiteta, Sankt-Peterburg: 2004.
KONIG Güray, “Türkçede Çatı”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (Özel Sayı), s. 11-26, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 1983.
KORNFILT Jacklin, Turkish, Routledge, London-New York 1997.
KORNFILT Jacklin, ve GREENBERG Gerald, “Changing Argument Structure Without Voice Morphology: A Concrete View”, Studies on Turkish and Turkic Languages, Harrasowitz Verlag, s. 51-55, Wiesbaden 2000.
LUBIMOV Konstantin, “Çağdaş Türkiye Türkçesinde Çatı Kategorisi ve Çatı Ekleriyle Türetilen Fiiller”, Türk Dili, TDK Yayınları, C. 13, S. 147, s. 150-155, Ankara 1963.
MARTINET André, İşlevsel Genel Dilbilim, çev.: Berke Vardar, Multilingual Yayınları, İstanbul 1998.
ÖZDEMİR Mehmet, “Türkçede Fiillerin Çekimlenişine Toplu Bir Bakış”, TDAY Belleten, TDK Yayınları, s. 177-203, Ankara 1967.
ÖZEL Sevgi, Türkiye Türkçesinde Sözcük Türetme ve Birleştirme, TDK Yayınları, Ankara 1977.
TIETZE Andreas, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı, C 1 (A-E), Simurg, İstanbul-Wien 2002.
TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, 10. bs., Ankara 2005.
UZUN Nadir Engin, Biçimbilim Temel Kavramlar, Papatya Yayıncılık, İstanbul 2006.
VARDAR Berke (yönetiminde), N. Güz, E. Huber, O. Senemoğlu, E. Öztokat, Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul 2002.
ÖRNEKLERİN ALINDIĞI ESERLERİN KISALTMALARI
AHT, H TANPINAR Ahmet Hamdi, Huzur, Dergâh Yayınları, 15. bs., 391 s., İstanbul 2007.
AHT, SAE TANPINAR Ahmet Hamdi, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Dergâh Yayınları, 10. bs., 368 s., İstanbul 2005.
Gösterenleri Aynı Gösterilenleri Farklı Fiillere Yönelik Bir İnceleme 2893
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
CT, YSÇS TAN Canan, Yüreğim Seni Çok Sevdi, Altın Kitaplar Yayınevi, 18. bs., 474 s., İstanbul 2007.
DE, DÖ DESİDERİUS Erasmus, Deliliğe Övgü, çev.: Çiğdem Dürüşken, Kabalcı Yayınevi, 1. bs., 344 s., İstanbul 2009.
EŞ, BVP ŞAFAK Elif, Baba ve Piç, Metis Yayınları, 3. bs., 376 s., İstanbul 2006.
HZU, BYT UŞAKLIGİL Halid Ziya, Bir Yazın Tarihi, Özgür Yayınları, 1. bs., 218 s., İstanbul 2005.
JWG, GWA GOETHE Johann Wolfgang von, Genç Werther’in Acıları, çev.: Arif Gelen, Sosyal Yayınlar, 1. bs., 169 s., İstanbul 2002.
KT, EŞİ TAHİR Kemal, Esir Şehrin İnsanları, İthaki, 5. bs., 463 s., İstanbul 2007.
MCR, M RÛMÎ Mevlana Celâlettin, Mesnevi, akt.: Senan Askerov, Gençlik Kitabevi Yayınları, 3. bs., 761 s., Konya 2011.
MKA, N ATATÜRK Mustafa Kemal, Nutuk, İnkılâp Kitabevi, 720 s., İstanbul 2009.
OK, AY KEMAL Orhan, Avare Yıllar, Varlık Yayınları, 2. bs., 108 s., İstanbul 1957.
OK, EK KEMAL Orhan, Ekmek Kavgası, Everest Yayınları, 16. bs., 148 s., İstanbul 2010.
OP, BAK PAMUK Orhan, Benim Adım Kırmızı, İletişim Yayınları, 24. bs., 472 s., İstanbul 2005.
OP, KK PAMUK Orhan, Kara Kitap, İletişim Yayınları, 27 bs., 440 s., İstanbul 1999.
OP, MM PAMUK Orhan, Masumiyet Müzesi, İletişim Yayınları, 1. bs., 592 s., İstanbul 2008.
OP, YH PAMUK Orhan, Yeni Hayat, İletişim Yayınları, 3. bs., 280 s., İstanbul 1994.
PK, AOS KÜR Pınar, Akışı Olmayan Sular, Everest Yayınları, 171 s., İstanbul 2004.
PS, Y SAFA Peyami, Yalnızız, Ötüken Neşriyat A. Ş., 365 s., İstanbul 2000.
RHK, MH KARAY Refik Halid, Memleket Hikayeleri, İnkılâp Kitabevi, 21. bs., 183 s., İstanbul 2005.
RI, HS ILGAZ Rıfat, Hababam Sınıfı, Çınar Yayınları, 28. bs., 463 s., İstanbul 2001.
RNG, D GÜNTEKİN Reşat Nuri, Damga, İnkılâp Kitabevi, 20. bs., 143 s., İstanbul tarih yok.
RNG, DK GÜNTEKİN Reşat Nuri, Dudaktan Kalbe, İnkılâp Kitabevi, 25. bs., 349 s., İstanbul tarih yok.
SA, AVD AKIN Sunay, Ayçöreği ve Denizyıldızı, Çınar Yayınları, 6. bs., 215 s., İstanbul 2001.
SA, KC AKIN Sunay, Kule Canbazı, Çınar Yayınları, 13. bs., 160 s., İstanbul 2004.
SA, YD ALİ Sabahattin, Yeni Dünya, Yapı Kredi Yayınları, 8. bs., 124 s., İstanbul 2011.
SFA, AVBY ABASIYANIK Sait Faik, Alemdağ’da Var Bir Yılan, Yapı Kredi Yayınları, 12 bs., 95 s., İstanbul 2010.
2894 Seda YILMAZ
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
YKK, HOŞ KARAOSMANOĞLU Yakup Kadri, Hep O Şarkı, İletişim Yayınları, 10 bs., 190 s., İstanbul 2005.
YKK, KK KARAOSMANOĞLU Yakup Kadri, Kiralık Konak, İletişim Yayınları, 35-36. bs., 232 s., İstanbul 2005.
ZL, SA LİVANELİ Zülfü, Son Ada, Remzi Kitabevi, 5. bs., 183 s., İstanbul 2008.
ZL, M LİVANELİ Zülfü, Mutluluk, Remzi Kitabevi, 29. bs., 343 s., İstanbul 2010.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com