Buradasınız

NA’ÎM’İN SÂKÎNÂMESİ

NAIM’S SAKINAME

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4441

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Naim, one of the Divan poets, lived in the seventeenth century. He was born in Üsküdar and worked as a district clerk and as a teacher. The poet passed away in 1694 where he was born. There are two known works of Naim that are Divan and Gülzar-ı Naim masnavi. However, there is no knowledge about the Poet’s divan. Gülzar-ı Naim is a masnavi based on narration. An exemplary story is told in this work. A voluminous sakiname is written in an appropriate section of the Gülzar-ı Naim masnavi. It is clear that Naim followed the fashion of writing a sakiname that was very popular in the seventeenth century. Sakiname, which drew little attention as it was included in the Gülzar-ı Naim masnavi, has a significant place in our literature because of its content and volume. Because the sakiname includes all the necessary features a sakiname should have and it is the sixth largest written work in the Turkish literature regarding its volume. Although a mystical atmosphere was tried to be created by using terms of mysticism occasionally, it is seen that the worldly side dominates the work. The most intriguing feature of the sakiname is the classification trial of the content. The poet classified the topics under four main headings, addressed the saki first in each heading, and then tells about other topics under subheadings. Sakiname is written in masnavi verse style. “Mef’ûlü Mefâ’ilün Fe’ûlün” bahri hecez aruz pattern was used in the work. The total number of verses in the sakiname is 589. There are also 6 rubais written appropriately about the topic told. The number of the verses increases up to 601 with these rubais.
Abstract (Original Language): 
Divan şairlerinden Na’îm, 17. yüzyılda yaşamıştır. Üsküdar’da doğmuş, mahkeme kâtipliği ve müderrislik yapmıştır. Şair, doğduğu yerde 1694 yılında vefat etmiştir. Na’îm’in Divan ve Gülzâr-ı Na’îm mesnevisi olmak üzere iki eseri bilinmektedir. Şairin divanı hakkında bilgi bulunmamaktadır. Gülzâr-ı Na’îm anlatıya dayalı bir mesnevidir. Eserde ibret verici bir öykü anlatılmaktadır. Gülzâr-ı Na’îm mesnevisinin uygun bir yerinde de hacimli bir sâkînâme kaleme alınmıştır. Sâkînâme yazmanın bir moda haline geldiği 17. yüzyılda Na’îm’in de bu modaya uyduğu anlaşılmaktadır. Gülzâr-ı Na’îm mesnevisi içinde yer aldığından çok fazla dikkat çekmeyen sâkînâme, edebiyat tarihimizde muhteva ve hacim bakımından önemli bir yere sahiptir. Çünkü sâkînâme, içerik açısından bir sâkînâmede bulunması gereken bütün özellikleri taşıdığı gibi, hacim bakımından da Türk edebiyatında yazılanlar arasında 6. sırada yer almaktadır. Sâkinâmede, zaman zaman bazı tasavvuf terimleri kullanılarak tasavvufî bir hava verilmeye çalışılsa da, eserin dünyevî yanı ağır bastığı görülmektedir. Sâkînâmede en dikkat çekici yön, muhtevada yapılan tasnif denemesidir. Şair, konuları dört ana başlık altında toplamış; her başlıkta ilk önce sâkîye hitap etmiş; daha sonra ise alt başlıklar altında diğer konulara yer vermiştir. Sâkînâme, mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmıştır. Eserde aruzun hezec bahrinin “Mef’ûlü Mefâ’ilün Fe’ûlün” kalıbı kullanılmıştır. Sâkînâmenin toplam beyit sayısı 589’dur. Sâkînâmede, anlatılan konuya uygun olarak yazılmış toplam 6 rubai de bulunmaktadır. Rubailerle birlikte beyit sayısı 601’e çıkmaktadır.
2719-2785

REFERENCES

References: 

ABDULKADİROĞLU Abdülkerim (1997). “Sâkînâme-i Beliğ”, Kültürümüzden Esintiler, Ankara.
AÇIKGÖZ Nâmık (1986). Riyâzî, Hayatı ve Eserleri (Dîvân, Sâkînâme ve Düstûrü’l-Amelin Tenkidli Metni), Basılmamış Doktora Tezi, Fırat Ünv. SBE., Elazığ.
AÇIKGÖZ Nâmık (1988). “Tahkiyevî Bir Metin Olarak Riyâzî’nin Sâkînâmesi”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 55.
AÇIKGÖZ Namık (2008). “Riyâzî”, TDVİA, C. 35, İstanbul.
ARSLAN Mehmet (2000). “Süleyman Celâleddin ve Üç Eseri: Sâkî-nâme, Mevlid-i Cenâb-ı Alî, Devir-nâme”, Osmanlı Edebiyat-Tarih-Kültür Makaleleri, İstanbul.
ARSLAN Mehmet (2003). Aynî Sâkînâme, İstanbul.
ARSLAN Mehmet (2007). “Türk Edebiyatı’nda Hamse”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 5, S. 9, İstanbul.
2784 Kaplan ÜSTÜNER
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
ARSLAN Mehmet (2012). Sâkî-nâmeler, İstanbul.
BURSALI MEHMED TÂHİR (2000). Osmanlı Müellifleri I-II-III, Haz. Cemâl Kurnaz-Mustafa Tatcı, C. 2, Ankara.
BÜYÜKKARCI Fatma (1995). “Sâkînâme Türü ve Aynî’nin Sâkînâmesi”, Yazıdan Söze: Edebiyat Sohbetleri, 19-21 Nisan 1995, Boğaziçi Ünv., İstanbul.
BÜYÜKYILDIRIM Ayşe (2009). “Kâşif ve Sâkî-nâmesi”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 39, Erzurum.
CANIM Rıdvan (1991). “Türk Edebiyatında Sâkî-nâmeler”, Milli Eğitim Dergisi, S. 106.
CANIM Rıdvan (1996). “İşretnâme Tasavvufî Bir Eser midir?”, Akademik Araştırmalar, S. 1.
CANIM Rıdvan (1998). Türk Edebiyatında Sâkînâmeler ve İşretnâme, Ankara.
CANIM Rıdvan (2009). “Sâkînâme”, TDVİA, C. 36, İstanbul.
CÂVİDE LUTFİ (1931-32). Sâkînâmeler, Mezuniyet Tezi, İstanbul Ünv.
COŞKUN Ali Osman (1994). “Sâkînâmeler ve Kafzâde Fâizî’nin Sâkînâmesi”, Ondokuz Mayıs Ünv. Eğt. Fak. Dergisi, S. 9, Samsun.
ÇENELİ İlhan (1972). “Türk Edebiyatında Sâkî-nâmeler”, Türk Kültürü, C. 10, S. 115.
ÇINAR Bekir (2002). “Tıflî Ahmed Çelebi ve Sâkînâme’si”, Türklük Bilimi Araştırmaları, S. 12, Niğde.
ÇİÇEKLER Mustafa (2004). “Mesnevi”, TDVİA, C. 29, Ankara.
DEMİR Yavuz (1988). “Şeyhülislâm Yahyâ Efendi ve Sâkînâmesi”, Milli Kültür, S. 62.
GIBB E.J. Wilkinson (1999), Osmanlı Şiir Tarihi- A History of Otoman Poetry, Tercüme: Ali Çavuşoğlu, Ankara.
HAFIZ HÜSEYİN AYVANSARAYİ (1978). Vefeyât-ı Selâtîn ve Meşâhir-i Ricâl, Haz. F. Ç. Derin, İstanbul.
HAFIZ HÜSEYİN AYVANSARAYİ (2012). Vefeyât-ı Ayvansarâyî, Haz. Ramazan Ekinci, İzmir.
İSMAİL BELİĞ (1985). Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr, Haz: Abdulkerim Abdulkadiroğlu, Ankara.
KARAHAN Abdülkadir (1980). “Sâkînâmeler”, Eski Türk Edebiyatı İncelemeleri, İstanbul.
KARAİSMAİLOĞLU Adnan (1992). “İran Edebiyatında Sâkînâmeler”, Selçuk Ünv. SBE. Dergisi, S. 1, Konya.
KARAİSMAİLOĞLU Adnan (2009). “Sâkînâme”, TDVİA, C. 36, İstanbul.
KÂTİP ÇELEBİ (1941). Keşfü’z-Zünûn, Haz. Şerefettin Yaltkaya, Kilisli Rifat Bilge, C. 5, Ankara.
KAYA Bayram Ali (2000). “Azmî-zâde Hâletî’nin Sâkî-nâmesi”, Journal of Turkish Sudies/Türklük Bilgisi Araştırmaları, Agâh Sırrı Levend Hâtıra Sayısı II, Harvard University.
KOMİSYON (1969). İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu, C. 1-2, İstanbul.
Na’îm’in Sâkînâmesi 2785
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/1 Winter 2013
KORTANTAMER Tunca (1997). Nev’î-zâde Atâyî ve Hamse’si, İzmir.
KORTANTAMER Tunca (2004). “Sâkinâmelerin Ortaya Çıkışı ve Gelişimine Genel Bir Bakış”, Eski Türk Edebiyatı Makaleler, Ankara.
KÖKSAL M. Fatih (2005). Türünün Farklı Bir Örneği: Kastamonulu Abdülahad Nûri’nin Farsça Sâkî-nâmesi”, Klâsik Türk Şiiri Araştırmaları, Ankara.
KUZUBAŞ Muhammet (2007). Atâî’nin Âlemnümâ (Sâkînâme) Mesnevisinin Karşılaştırmalı Metni ve Konu Bakımından İncelenmesi, Ondokuz Mayıs Ünv. SBE. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Samsun.
LEVEND Agâh Sırrı (1984). Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar, İstanbul.
LEVEND Agâh Sırrı (1988). Türk Edebiyatı Tarihi Giriş, C.1, İstanbul.
MENGİ Mine (1990). “İşret-nâme-i Mesîhî Üzerine”, Erdem Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, C. 6, S. 17.
MUSTAFA SAFÂYÎ EFENDİ (2005). Tezkire-i Safâyî, (Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr) İnceleme-Metin-İndeks, Haz. Pervin Çapan, Ankara.
MÜSTAKİM-ZÂDE SÜLEYMAN SA’DEDDİN EFENDİ (2000). Mecelletü’n-Nisâb, Tıpkıbasım, Ankara.
NÂ’İL TUMAN (1999). Tuhfe-i Nâ’ilî, Tıpkıbasım, Haz. Cemâl Kurnaz-Mustafa Tatcı, C. 2, Ankara.
NA’ÎM. Gülzâr-ı Na’îm, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi TY. 3766/5.
OKUMUŞ Sait (2009). “Benlizâde İzzet Mehmed Bey’in Sâkînâmesi, Hikmet İlmi Araştırma Dergisi, S. 14.
ÖZTEKİN Ali (1996). Gelibolulu Mustafa Âlî Câmi’u’l-Buhûr Der Mecâlis-i Sûr, Edisyon Kritik ve Tahlil, Ankara.
ÖZTEKİN Nezahat (1991). “Âlî’nin Surnâmesindeki Vezin Değişiklikleri”, Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Ege Ünv. Edebiyat Fak. Yay., VI. (6)
PALA İskender (?). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara.
SÂLİM EFENDİ (2005). Tezkiretü’ş-Şu’arâ, Haz. Adnan İnce, Ankara.
SARI Mehmet (1995). “Sabûhî’nin Türkçe Sâkînâmesi”, Nihal Atsız ve Nejdet Sencer Armağanı, Afyon.
ŞEMSEDDİN SÂMİ (1996). Kâmûsu’l-Âlâm, Tıpkıbasım, C. 6, Ankara.
ŞEYHÎ MEHMED EFENDİ (1989). Şakâyık-ı Nu’maniye ve Zeyilleri, Vekâyiü’l-Fuzalâ II-III, Haz. Abdülkadir Özcan, C. 4, İstanbul.
Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü (1988). Haz. Haluk İpekten, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu, Turgut Karabey, Ankara.
TUĞLUK Adviye (1941-42). On Yedinci Asır Sâkî-nâmeleri, Bitirme Tezi, İstanbul Ünv.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi -Devirler, İsimler, Eserler, Terimler- (TDEA) (1982). C. 6, İstanbul.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com