THE SIGNATURE ON HOMELAND: TURKISH SETTLEMENT NAMES, A CASE STUDY OF ZILE (1455-1575)
Journal Name:
- Turkish Studies
Key Words:
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
Settlement names having an important place in the cultural
treatures of societies keep alive the memories of their own societies and
play an important role in the transfering of the culture from the past to
the future. Linguistic, historical and geografical characteristics of a
nation are enlivened in these names. In this article, settlement names of
the district of Zile are examined according to archive documents
between 1455 and 1575. Firstly, a short history of the district of Zile
was given and the present-day places of the sub-districts attached to
the district were determined. After the examination of the name of Zile
(Zela), the settlement places in the district were classified according to
the charateristics corcerned with environment and people in the
framework of the methods of toponimy science. The aim of the article is
to determine the settlement places of Zile and provide contribution with
the origines of the settlement names of the provinces of Tokat, Yozgat
and Çorum.
The framework of the study is drawen to a great degree as being
based on the the XV and XVIth century detailed tahrir registers. During
the XV and XVIth centuries, there are a total of 557 settlement places
recorded in detailed tahrir registers in the district of Zile and 7 subdistricts
attached to this district. This total consists of 13 quarters
attached to the center of the district, 188 villages, 339 hamlets, 1
fortress, 8 sheltered places, 1 mountain pasture, 6 centers and 1 group
of hamlets. One of the 6 centers is belonged to 1 group of hamlets, the
other 5 centers are the sub-district centers. In reality, there are 3
fortresses in the district of Zile. These are Ağcakale fortress in the subdistrict
of Halka-i Hass, Karahisar-ı Behramşah fortress in the subdistrict
of Karahisar-ı Behramşah and Danişmend-i Bahşayiş fortress
together with the hamlet of Karadiğin. Although hamlets, mountain
pastures and sheltered places are counted as temporary or seasonal
settlement places in general, some of these hamlets is determined to
have population in the year of 1575.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Toplumların kültür hazineleri içerisinde önemli bir paya sahip
olan yer adları, ait oldukları toplumların hafızalarını canlı tutar ve
kültürün geçmişten geleceğe aktarılmasında önemli rol oynar. Bir
ulusun dil, tarih ve coğrafi özellikleri âdeta bu adlarda hayat bulur. Bu
makalede 1455-1575 yılları arasında Zile kazası yer adları, arşiv
kayıtlarına göre ele alınmıştır. İlk olarak, Zile kazasının kısa bir tarihi
verilip kazaya bağlı nahiyelerin günümüzdeki yerleri ortaya konmuştur.
Zile adı üzerinde durulduktan sonra kazadaki yer adları çevre ve
insanla ilgili özelliklere göre toponomi biliminin metotları çerçevesinde
sınıflandırılmıştır. Çalışmanın amacı Zile yer adlarını tespit edip Tokat,
Yozgat ve Çorum ili yer adlarının kökenlerine katkı sağlamaktır.
Çalışmanın çerçevesi, büyük ölçüde, XV ve XVI. yüzyıla ait
mufassal tahrir defterlerine dayalı olarak çizilmiştir. XV. ve XVI.
yüzyıllarda Zile kazası ve bu kazaya bağlı 7 nahiyede mufassal tapu
tahrir defterlerine kaydedilen toplam 557 yerleşim birimi
bulunmaktadır. Bu toplamın 13’ü Zile kaza merkezindeki
mahallelerden, 188’i köylerden, 339’u mezralardan, 1’i kaleden, 8’i
kışlaklardan, 1’i yaylaklardan, 6’sı merkez ve 1’i ise mezra grubundan
meydana gelmektedir. 6 merkezden 1’i mezra grubuna aitken 5’i nahiye
merkezi konumundadır. Zile kazası dâhilinde aslında 3 kale olup
bunlardan Halka-i Hass nahiyesindeki Ağcakale, kale olarak defterlere
kaydedilmişken Karahisar-ı Behramşah kalesi nefs-i nahiye ve
Danişmend-i Bahşayiş kalesi ise Karadiğin mezrası ile beraber köy
(karye) olarak belirtilmiştir. Mezra, yaylak ve kışlaklar genellikle geçici
ya da mevsimlik yerleşim birimleri sayılmakla beraber özellikle 1575’de
bu mezralardan bazılarının nüfus barındırdıkları tespit edilmiştir.
FULL TEXT (PDF):
- 2
89-135