IRŞADU'L-MULUK VE'S-SELATIN'DE "TAKI" BAĞLACI VE ANLAMLARI
THE CONJUNCTION "TAKI" AND ITS MEANINGS IN IRŞADU'L-MULUK VE'S-SELÂTÎN
Journal Name:
- Turkish Studies
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author |
|---|---|
Abstract (2. Language):
One of the important relics of the Mamluk-Kipchak language, İrşâdül-Mülûk ve's-Selâtîn was copied by Berke Fakih in Alexandria in 1387 AD. İrşâdül-Mülûk ve's-Selâtîn, which is an interlinear translation from Arabic, consists of issues related to Islamic law. This literary work is significant in that it represents the expression ability of theMamluk-Kipchak language against Arabic since it is an interlinear translation from Arabic. With respect to this ability, the conjunction "takı" holds an important place. It has different functions such as forming the fairness of the constituents bound by the conjunction takı', establishing equivalence relation between the constituents and intensifying the meanings of the spoken words. This conjunction connects sentences and establishes the relevance of word order. Also, there are different semantic usages of the conjunction 'takı' besides its common functions. This makes the conjunction "takı" worth studying as it semantically hosts the meanings of several expressions that we use today. This study, a semantic analysis of the conjunction "takı", has identified the meanings it gained in İrşâdü'l-Mülûk ve's-Selâtîn and given the examples of its usages in the text. As the result of our research, it has brought into the light that there have been eleven different semantic expressions of the conjunction 'takı' most of which have not been used today. Additionally, the examples related to its usages in different texts have been given in the study, examining the different literary works from Orkhun inscriptions as the first Turkish known written works onwards in order to bearing witness to the vividness of language and see the integrity of the language. Moreover, the study touches upon the adventure of the conjunction "takı" in the history of Turkic languages, the conjunctions and uses replacing it. In this way, it has investigated a historical period of Turkic languages through studying an ancient conjunction of the language.Abstract (Original Language):
Memlûk Kıpçakçasının önemli dil yadigârlarından biri olan İrşâdül-Mülûk ve's-Selâtîn, miladî 1387 yılında İskenderiye'de Berke Fakih tarafından istinsah edilmiştir. Arapçadan satır altı tercüme olan eser, fıkha ait konuları içermektedir. Satır altı bir tercüme olduğu için Memlûk Kıpçakçasının Arapça karşısındaki ifade yeteneğini göstermesi bakımından önemlidir. Bu ifade yeteneği içerinde ise "takı" bağlacının ayrıcalıklı bir yeri vardır. "takı" bağlacının bağladığı iki eş değer unsur arasında eşitlik, denklik ilgisi kurma ve söylenen sözü pekiştirme gibi görevleri vardır. Cümleleri birbirine bağlar ve kelimeler arasında sıralama ilgisi kurar. "takı" bağlacının bu bilindik özellikleri yanında değişik anlamlarda kullanımı da vardır. Bu durum, bugün müstakil olarak kullandığımız pek çok kelimenin anlamını bünyesinde barındırması açısından "takı" bağlacını incelenmeye değer bir konu haline getirmiştir. "Takı" bağlacı üzerine bir anlam incelemesi yaptığımız bu çalışmada söz konusu bağlacın tercüme sırasında kazandığı anlamlar belirlenmiş ve metinde kullanıldığı yerlerden örnekler verilmiştir. İncelememiz sonucunda "takı" bağlacının bugün çoğu kullanılmayan on bir farklı anlamı olduğu görülmüştür. Ayrıca, dilin canlılığına tanıklık ve bütünü görmek için Türkçenin bilinen ilk yazılı kaynakları olan Orhun Abidelerinden itibaren çeşitli eserler taranarak "takı" bağlacının geçtiği yerlerden de örnekler verilmiştir. Bu da bize söz konusu bağlacın Türk dili tarihindeki serüvenini, yerini alan bağlaçları ve kullanımlarını görme imkânı sağlamıştır. Böylece, kadim bir bağlacımız vasıtasıyla Türk dilinin tarihî bir süreci irdelenmiştir.
FULL TEXT (PDF):
