GRAMMATICAL INTENSION OF -AN, -EN PARTICIPLE, IN
FORMING TRANSFORMED STRUCTURES AND ITS USAGE IN FORMING TRANSFORMATION AT THE BASE OF Kİ CONJUNCTION
Journal Name:
- Turkish Studies
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
Forming new and different grammatical structure by transformation is a typical quantitative charesteristic of natural and major languages. Turkish works on executing transformation and forming new and different grammatical stuructures that are common in natural and major languages. It is also functional and eligible by the use of grammatical structures formed by these transformations. There is a rich nonfinite verbal system and grammatical mechanism which operates this system in Turkish which provides simplicity and convenience to Turkish sentence and forms surface frame "syntactical order' by executing transformation. This system executes transformation named as "adjectivisation" in transformational grammar and "substitution" in productional transformational grammar. "-An, -En" participles are among these widely used participles for transformation and transformational processes that provides originality and distinctive feature for Turkish language. "-An, -En" participles that used more common and more frequent in many Turkish accents and dialects starting from Karahanid Turkish are not only form adjectivisation transformation that come across in other natural languages and provide resemblance and community in "Ki" conjunction base but also provide higher level transformed structures that include more layers which are unique to Turkish language's formal structure and not very common in other natural languages. It can be said that the statement "Participle transformations are used more frequently and more common among verbal transformations in Turkish, as an example of typology of relative clause structure in the Turkish language, "-An,-En" participle transformations are used mostly and more frequently" is considered as accepted and confirmed point of view.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Dönüşüm gerçekleştirerek yeni ve farklı dil bilgisel yapılar kurma,
doğal ve büyük dillere özgü nicel bir özelliktir. Türkçe, doğal ve büyük
dillere özgü bu dönüşüm gerçekleştirme ve farklı dilbilgisel yapılar
kurma özelliği ile işlek; bu dönüşümlerle oluşmuş dil bilgisel yapıları
kullanma özelliği ile işlevsel ve niteliklidir. Türkçede, dönüşüm
gerçekleştirerek yüzey yapılar "sözdizimsel düzen" kuran ve Türk
cümlesine sadelik ve kolaylık kazandıran zengin bir fiilimsi sistemi ve
bu sistemi işleten dilbilgisel bir düzenek vardır. B u sistem, Dönüşümlü
Dil Bilgisinde sıfat(laşma) "adjectivisation", dönüşümleri gerçekleştirir.
Türkçe için özgünlük ve ayırt edici bir özellik taşıyan bu dönüşüm
gerçekleştirme ve dönüşmüş yapı kurma işleminde yaygın olarak
kullanılan fiilimsi eklerinden birisi de -An, - En "sıfat-fiil eki"dir.
Karahanlı Türkçesinden başlayarak muhtelif Türk şive ve ağızlarında
gittikçe artan bir sıklık ve yoğunlukta kullanılan -An, -En sıfat-fiil eki,
bir kısmına diğer doğal dillerde de rastlanan ve K i ' bağlayıcısı tabanında
ortaklık ve benzerlik oluşturan sıfatlaşma dönüşümlerinin yanı sıra, bir
kısmına diğer doğal dillerde pek rastlanmayan Türkçenin formal ve
formülistik yapısına özgü daha çok katmanlı ve daha üst düzlemli
dönüşümlü yapılar da kurar. Türkçede fiilimsilerle gerçekleştirilen
dönüşümler içerisinde sıfat fiilli dönüşümlerin daha sık ve yoğun
kullanıldığı söylenebileceği gibi, geçici vasıf bildiren ve Türk dilinin
sıfat-fiilli yapı tipolojisine örnek gösterilen -An, -En'li sıfat-fiilli
dönüşümlerin de, diğer sıfat-fiilli dönüşümlere göre daha sık ve daha
yoğun kullanıldığı bir kanaat, hatta kanonik "kabul edilmişdoğrulanmış"
bir görüş olarak söylenebilir.
FULL TEXT (PDF):
- 9