Buradasınız

KAZAK TUKKÇESINDE "NE" KELİMESİ VE İŞLEVLERİ

KAZAKH TURKISH "NE" WORD AND FUCTIONS

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5289
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
"Ne"has emergedin the course ofthe historicalTurkish languagethe firsttexts. "What", maintained until recently the function andmeaning. "Ne", continuesthisfunctionality. "Ne"sthere are varying opinionsabout the origin. Origininformation andopinionsabout it, notthe real subject ofthe article. Thereforethis subjectas far asconcernsthe textwill be discussed. Some of thescholars"ne"stheuse ofconjunctionsKutadgu Bilig exhausted," he says. However, this function continuesKazakh Turkish. Text focused onthisfunction of "ne". İn addition its derivates are evaluated by considering Turkish and Kazakh grammars. "Ne" word, TurkeyTurkish Grammarsare usuallyclose to each otherare discussedideas andexpressions. According tothese works, the "ne"wordor the"ne"of thederivatives, adjective, pronoun, adverb, and is usedas a conjunction. "Ne",have similar functionsinKazakh Turkish. Contrary to Turkish in Kazakh Turkish this word "Ne" used as conjunction. İn this article, functions and usage in Kazakh Turkish of the word "ne" have examined. "Ne", is used, 'adjective', 'pronoun', 'adverb', 'reinforcing particle', 'comparison-equalization preposition' functions, Kazakh Turkish. "Ne"s, which started in theUighur Turkish'Connecting the preposition' function continues, it is still, in some dialects ofmodern-dayTurkey. Usage as a conjunction of "ne" have seemed in Old Turkic and Kutadgu Bilig. This feature will be compare with in the Kazakh Turkish form. As a result, in different two period of Turkish to similar usage of "ne" is bright to light.
Abstract (Original Language): 
"Ne", Türk dilinin tarihî akışı içerisinde ortaya çıktığı ilk metinlerden günümüze kadar işlevini de sahip olduğu farklı anlamları da korumuş ve bunları hala devam ettiren kelimelerden biridir. "Ne"nin kökeni hakkında farklı görüşler ileri sürülmektedir. Köken bilgisine ve bununla ilgili farklı görüşlere yazının asıl konusu olmadığı için konuyu ilgilendirdiği kadarıyla değinilecektir. Yazı, Kutadgu Biligle birlikte sona erdiği söylenen "ne"nin bağlama edatı görevinin Kazak Türkçesinde kullanıldığı noktasından hareket etmektedir. İlave olarak "ne" ve türevleri hem Türkiye Türkçesi hem de Kazak Türkçesindeki gramerlerden yola çıkılarak değerlendirilmektedir. "Ne" kelimesi Türkiye Türkçesi gramerlerinde genellikle birbirine yakın görüş ve anlatımlarla ele alınmıştır. Bu eserlerde verilen bilgiler doğrultusunda "ne" kelimesinin veya "ne"nin türevlerinin sıfat, zamir, zarf ve bağlama edatı/bağlaç olarak kullanıldığı görülmektedir. Kazak Türkçesinde de benzer kullanışlara sahip olan "ne", bu lehçede Türkiye Türkçesindeki kullanışından daha fazla ve tek başına bağlama işleviyle kullanılmaktadır. Özetle bu yazıda, "ne" kelimesinin Kazak Türkçesindeki kullanımı ve işlevleri incelenecektir. "Ne", Kazak Türkçesinde sıfat, zamir, zarf, kuvvetlendirme edatı, karşılaştırma-denkleştirme edatı görevlerinde kullanılmaktadır. "Ne"nin Uygur Türkçesi döneminde başlayan bağlama edatı işlevi, bazı günümüz Türk lehçelerinde hala devam etmektedir. "ne"nin Eski Türkçe ve Kutadgu Bilig'de gördüğümüz tek başına bağlama edatı olarak kullanılması özelliğinin Kazak Türkçesindeki şekillerle karşılaştırılmasına örneklerle yer verilecektir. Sonuç olarak Türkçenin farklı iki döneminde "ne"nin benzer kullanımları aydınlatılmaya çalışılacaktır.
207
216

REFERENCES

References: 

AXANOV, K; AYĞABILOV, A. (1989). Qazaq Tili-Morfologiya. Almatı. QT-M
AMANJOLOV, S.; ÂBİLQAYEV, A. (1991). Qazaq Tili-Sintaksis. Almatı. QT-S
ATAY, Ayten (2002). "Eski Türkçe ma/me Edatının Anadolu Ağızlarındaki Kalıntısı". Türk Dili.
Sayı:610/ Ekim, s. 826-828.
BANG, W. (1919). "Worn Köktürkischen zum Osmanischen". SBAW Berlin. (Türkçeye tercümesi:
Yrd. Doç. Dr. Tahsin AKTAŞ (1996). Köktürkçeden Osmanlıcaya. TDK Yay. Ankara.
s.24.
BANGUOĞLU, Tahsin (1990). Türkçenin Grameri. TDK Yay. 3. bsk., Ankara.
BARUTÇU ÖZÖNDER, Sema (2002). "Türk Dilinin Tarihi Dönemleri Üzerine Birkaç Söz". Türk
Bilig 3: Ankara. s.203-210.
BİLGEGİL, M. Kaya (1982). Türkçe Dilbilgisi. Dergâh Yay. 2. bsk., İstanbul.
BOZKURT, Fuat. (2000). Türkiye Türkçesi. Hatiboğlu Yay. 2. bsk., Ankara.
CLAUSON, Sir Gerard (1972) An Etymological Dictionary Pre-Thirteenth-Century Turkish,
Oxford.
ÇAĞATAY, Saadet. (1978). "Nâ, kanı ve ârnâ Pekiştirme Edatları Üzerine". Türk Lehçeleri
Üzerine Denemeler. Ankara Üniversitesi DTCF Yay. Nu: 279. Ankara. s.282-286.
Drevnetyurskıy Slovar (1969). Leningrad.
ERGİN, Muharrem (1986). Türk Dili, İstanbul.
GABAIN, Annamaria von (1973). Alttürkische Grammatik. Berlin Laipzig (2.bsk.) (1988) (Çev.
Mehmet AKALIN), Eski Türkçenin Grameri, TDK Yay., Ankara.
HACIEMİNOĞLU, Necmettin (1984). Türk Dilinde Edatlar. MEGSB Yay. 3. bsk. İstanbul.
QADAŞEVA, Q., ERNAZAROVA, Z.Ş., QANAFİYEVA, Q.Q. (2002) Qazaq Tili. Almatı. QT
QALIYEV, Ğ.; ORALBAYEVA, N.; QASIMOVA, B.; ŞALABAYEV, B.; TÖLEGENOV, O.
(1997). Qazirgi Qazaq Tili. Almatı. QQT
QALIYEV, Ğ., vd. (1997). Qazirgi Qazaq Tili (Jattığuvlar Jiynağı). Almatı. QQT-CC
Qazaqstan Respublikası Bilim Jâne Ğılım Ministrligi A. Baytursınulı Atındağı Til Bilimi İnstitutı.
(2002). Qazaq Grammatikası - Fonetika, Söz Jasam, Morfologiya, Sintaksis. Astana. QG
Qazaqstan Respublikası Ğılım Jâne Joğarı Bilim Ministrligi Ulttıq Ğılım Akademiyası A.
Baytursınulı Atındağı Til Bilimi İnstitutı (1999). Qazaq Tilinin Sözdigi. Almatı. QTS
KOÇ, Kenan; DOĞAN, Oğuz (2004). Kazak Türkçesi Grameri. Ankara: Gazi Kitabevi. KTG
KORKMAZ, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. TDK Yay.Ankara.
(1995). "Türkçede ok/ök Pekiştirme (İntensivum) Edatı Üzerine". Türk Dili
Üzerine Araştırmalar. I.cilt. TDK Yay. Ankara. s.98-109.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/9 Summer 2013
216 Nergis BIRAY
(2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). TDK Yay. Ankara.
NALBANT ÖZKAN, Bilge (2003). "'Ne' Kelimesinin Farklı Bir Kullanışı Üzerine". Türkoloji
Dergisi. XVI cilt. 1. sayı. s.73-86. Ankara: Dil ve Edebiyat Araştırmaları Derneği Yay.
NALBANT, M. Vefa (2003). "Evet Kelimesinin Kökeni Üzerine". Mustafa CANPOLAT
Armağanı.(Hz. Aysu ATA, Mehmet ÖLMEZ). Ankara. S.109-117.
(2008). Divânü Luğâti't-Türk Grameri-I İsim. İstanbul: Bilgeoğuz Yay.
NURMAHANOVA, Â. N . (1971). Türki Tilderinin Salıstırmalı Grammatikası. Almatı. TTSG
TEKİN, Şinasi (2001). İştikakçının Köşesi. Türk Dilinde Kelimelerin ve Eklerin Hayatı Üzerine
Denemeler. İstanbul: Simurg Yay.
TEMİR, Ahmet (1948) "Uygurca Yme Sözü Hakkında".Türk Dili-Belleten Seri III S:12-13 Aralık-
Ocak. İstanbul. s.33-44.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com