ON THE SOURCES OF SEBÂTÜ’L-ÂCİZÎN BY SÛFÎ
ALLAHYÂR
Journal Name:
- Türkiyat Mecmuası
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author |
|---|---|
Abstract (2. Language):
Sûfî Allahyâr is one of the important poets of Chagatai literature lived in
the 17th century and his work Sebâtü’l-Âcizîn which is written in Turkish
the precious and widely read book. This book is very appreciated in
Uzbeks, Turkmens and another Turkic groups live in the Middle Asia,
besides has been used as a course book at primary schools. Sebâtü’lâcizîn
can be considered as an example of Nasihatname genre (a piece of
writing giving advices on religious issues), which comprises subjects on
religion and sufism. Classical Turkish Literature generally based on
religious information for instance, Qur’ân al-kerîm, Hadîth-i Sharîfs,
creed and fiqh books and mystic (tasavvufî) sources. Turkish poets,
appropriate with Classical Islamic Literature, especially at the beginning,
generally affected by the Persian poets who were experienced in this
genre and took them as reference for themselves. With impact of this
tradition, we can find a lot of traces in Sebâtü’l-âcizîn comes from Persian
Classical Literature poets. Also the verbal and nonverbal materials come
from folk culture are nourishing Turkish poets and give them the national
appearance. When we consider that sources, we can easily say Sebâtü’lâcizîn
has got very precious cultural background. In this article, the
cultural background is examined, the information about the persons who
nourished Sebâtü’l-âcizîn, the work and the other sources were given and
comparative examples were also given.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Sûfî Allahyâr, Çağatay edebiyatının 17. yüzyılda yetişmiş önemli
şairlerindendir. Sebâtü’l-âcizîn ise onun Türkçe olarak yazdığı çok
okunan değerli bir eseridir. Bu eser, Orta Asya’da yaşayan Özbek,
Türkmen ve diğer bazı Türk topluluklarında ilgi görmüş, ilk mektep
talebelerine ders olarak okutulmuştur. Nasihat-nâme türüne dâhil
edebileceğimiz bu eser, tasavvufla ilgili konuları ve dinî bilgileri ihtiva
etmektedir. Klasik Türk edebiyatı alanında yazılmış eserlerin önemli
ölçüde Kur’ân-ı Kerim, hadîs-i şerifler, fıkıh ve itikat ilmine dair eserler
ve tasavvufî kaynaklar gibi dinî bilgilere dayandığı bilinmektedir. Klasik
İslamî edebiyat geleneğine uygun olarak Türk şairleri, özellikle
başlangıçta, genel olarak kendilerinden önce bu alanda kalem oynatmış
Fars edebiyatına mensup şairlerden etkilenmiş, onları kendilerine örnek
edinmişlerdir. İşte bu geleneğin de etkisiyle Sebâtü’l-âcizîn’de birçok
Fars klasik şairinin eserlerinin izine rastlayabilmekteyiz. Yine halk
kültürüne ait yazılı ve sözlü malzemelerin de Türk şairlerini beslediği ve
onların eserlerine millî bir görünüm kazandırdığını belirtmeliyiz. Bütün
bu kaynaklar göz önünde bulundurulduğunda, edebî değeri yüksek olan
Sebâtü’l-âcizîn’in zengin bir ilmî ve kültürel alt yapısı bulunduğunu
söyleyebiliriz. Makalede bu alt yapı irdelenmiş, Sebâtü’l-âcizîn’i besleyen
şahıslar, eserler ve diğer kaynaklar üzerinde durulmuş, mukayeseli
örnekler verilmiştir.
- 2