Buradasınız

TÜRK PARLAMENTO TARİHİNDE CUMHURİYET SENATOSUNUN YERİ

REPUBLICAN SENATE IN TURKISH PARLIAMENTARY HISTORY

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Parliaments in many countries have been using their power in order to govern. Until 1961, the bicameral system had been discussed by public opinion in Turkey. Turkish community met with some new governmental institutions by the 1961 Constitution. One of them was the Republican Senate actualy it was similar Ottoman Ayan that worked as the second division of Turkish Grand National Assembly between 1961 and 1980. It was a legislative assembly that was formed by members of the National Union Committee, members were selected by the president and members were elected after general elections. The fundamental functions of the Senate were to check and to balance practices and operations of governments. Furthermore, it was supposed that the Senate would have played a significant role in order to solve some serious social problems. In this article, scope of activities and arrangements of the Turkish Senate, which had an important place in Turkish parliamentary system, were scrutinized in the light of political, social and economic developments that were experienced throughout between 1961 and 1980 in Turkey.
Abstract (Original Language): 
Dünyanın birçok ülkesinde parlamentolar devleti yönetme yetkisini kullanmaktadırlar. Bunun yanında bazı ülkelerde iki Meclisli bir yapının varlığı gözlemlenmektedir. Cumhuriyet’in ilanıyla tek meclisli parlamenter sistem kabul edilmiştir. 1961’e gelinceye dek çift meclis tartışmaları kamuoyu gündeminde yer almıştır. Bu döneme kadar yapılan tartışmaların özünde iktidarın yetkilerinin kısıtlanması sorunu yatmaktadır. Türkiye toplumu 1961 Anayasası ile birlikte birçok yeni kurumla tanışmıştır. Bunlardan biri de Osmanlı Ayan Meclisine benzeyen 1961-1980 yılları arasında TBMM’nin ikinci bir kanadı olan Cumhuriyet Senatosudur. Cumhuriyet Senatosu Mili Birlik Komitesi üyeleri, cumhurbaşkanının seçtiği üyeler ve genel oyla seçilen üyelerden oluşan bir yasama meclisidir. Bu meclisin başlıca görevleri, iktidara gelen hükümetlerin icraatlarını denetlemek, bir denge unsuru olmak ve aşırılıklara karşı bir fren mekanizması oluşturmaktır. Bunun yanında toplumsal sorunların çözümünde önemli bir rol üstleneceği varsayılmıştır. Bu çalışmada, 1961-1980 döneminde yaşanan siyasi, sosyal ve ekonomik gelişmeler ekseninde, Türk parlemento tarihinde önemli bir yeri olan Cumhuriyet Senatosu’nun faaliyet alanı ve senetoda yapılan çalışmalar ele alınmıştır.
291
324

REFERENCES

References: 

a- Tutanak Dergileri
Danışma Meclisi Tutanak Dergisi (DMTD)
Kurucu Meclis Tutanak Dergisi (KMTD)
Milli Birlik Komitesi Genel Kurul Tutanakları Dergisi (MBKGKTD)
Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi (TMTD)
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri (TBMMZC)
b- Resmi Rapor, Yayın ve Kanunlar
19 Ekim 1960 Tarihli ve 105 Sayılı Yasanın Kaldırılması Hakkında Kanun,
CSTD, C:5, B:93, 18.10.1962.
Anayasa Mahkemesi Kararı, Resmi Gazete, 4.4.1972, No:14149.
Cumhuriyet Senatosu İçtüzüğü, Resmi Gazete, 18.1.1964, No:11610.
Gecekondu Kanunu, Resmi Gazete, 30.7.1966, No:12362.
Temsilciler Meclisi Seçimi Kanunu, Resmi Gazete, 16.12.1960, No: 10682.
321
Türkiyat Mecmuası, C. 21/Güz, 2011
TRT Hakkında Kurulan Cumhuriyet Senatosu Araştırma Komisyonu Raporu,
CSTD, C:44, B:19, 18.12.1979.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Resmi Gazete, 31.5.1961 No: 10816.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Tasarısı Ve Anayasa Komisyonu Raporu,
TMTD, C:3, B:47, 18.4.1961.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Geçici
Maddeler Eklenmesi Hakkında Anayasa Değişikliği Teklifinin Millet
Meclisince Kabul Olunan Metni ve Cumhuriyet Senatosu Anayasa ve
Adalet Komisyonu Raporu, CSTD, C:67, B:113, 12.9.1971.
Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun 1964, 1965, 1966 Yılları Hesap Ve
Muamelelerini İnceleyen Alt Komisyonlar Raporları, CSTD, C:48, B:65,
10.10.1968.
c- Gazeteler
Akşam
Cumhuriyet
Dünya
Milliyet
Ulus
Vatan
Yeni Sabah
d- Kitaplar ve Makaleler
ALTUĞ, Yılmaz, Parlamento Hukuku, Çağlayan Kitabevi, İstanbul 2003.
ABADAN, Nermin, “1960 SBF Anayasa Seminerinde Beliren Esas
Düşünceler”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi,
C:XVII-2, 1962, s. 251-280.
ALDIKAÇTI, Orhan, Anayasa Hukukumuzdaki Son Gelişmeler ve 1961
Anayasası, Ülke Matbaası, İstanbul 1963.
ARSEL, İlhan, “Birinci ve İkinci Meşrutiyet Devirlerinde Çift Meclis Sistemi
Tecrübesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, X-1, 1953,
s. 194-211.
ARSEL, İlhan, “Çift Meclis Sistemi, İncelemeler”, Forum, No:96, 1958, s. 6-8.
322
Türkiyat Mecmuası, C. 21/Güz, 2011
AYDINOĞLU, Ergun, Türk Solu (1960-1980), Versus Yayınları, İstanbul 2008.
BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, 4.Bs, Yapı Kredi Yayınları,
İstanbul 2003.
ÇOKER, Fahri, Türk Parlamento Tarihi: Cumhuriyet Senatosu Denetim
Etkinlikleri, C:I, TBMM Vakfı Yayınları, Ankara 2002.
EROĞUL, Cem, Türk Anayasa Düzeninde Cumhuriyet Senatosunun Yeri,
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1977.
EZHERLİ, İhsan, Türkiye Büyük Millet Meclisi (1920-1992) ve Osmanlı Meclisi
Mebusanı (1877-1920), 2.Bs, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu
Yayınları, Ankara 1998.
DEMİRCİ, H.Aliyar, İkinci Meşrutiyette Ayan Meclisi (1908-1912), İstanbul
Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2006, s. 385-386.
DELİORMAN, M. Necmettin, Nuri Demirağ’ın Hayatı ve Mücadeleleri, Nu.D.
Matbaası, İstanbul, 1957.
GİRİTLİ, İsmet, “Tek Meclis mi, Çift Meclis mi?”, Siyasi İlimler Mecmuası,
No. 272, 1953, s. 232 - 235.
GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, SEZGİN Zekai, 1924 Anayasası Hakkında Meclis
Görüşmeleri, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları,
Ankara 1957.
İNCE, Macit, “İkinci Meclis”, Forum, No: 159, 1960, s. 12-13.
KUBALI, Hüseyin Nail, “Çift Meclis”, Siyasi İlimler Mecmuası, No. 266, 1953,
s. 76-78.
MP, Millet Partisi Programı, Yeni Matbaa, Ankara 1948.
ONAR, Sıddık Sami, “Anayasa Anketi ve Aydınlarımız”, Siyasi İlimler
Mecmuası, No. 264, 1952, s. 522-527.
SAVCI, Bahri, “Yeni Bir Anayasa Rejimine Doğru Gelişmeler-I”, Ankara
Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, XVI-1, 1961, s. 62-101.
SOYSAL, Mümtaz, 100 Soruda Anayasanın Anlamı, 5. Bs, Gerçek Yayınevi,
İstanbul 1979.
TANÖR, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 18. Bs, Yapı Kredi
Yayınları, İstanbul 2009.
323
Türkiyat Mecmuası, C. 21/Güz, 2011
PANTÜL, Mehmet, YALÇIN Bekir Sıtkı, Türk Parlamento Hukukunda İkinci
Meclisler, Cumhuriyet Senatosu Vakfı Yayınları, Ankara 1982.
TBMM Albümü 1920-2010, C. IV, TBMM Yayınları, Ankara 2010.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com