Buradasınız

Anasayfa » Content

TATAR ADININ KÖKENĐ ÜZERĐNE

ON THE ORIGIN OF TATAR NAME

Journal Name:

  • Türkiyat Mecmuası

Publication Year:

  • 2012

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
One of issues could not be solved in studies on Turkic history is origin of the Tatar name. There are various opinions explaining the meaning and origin of the name. We have tried to collect studies and sources and to prove based on Chinese main sources that Tatar name was possibly used much earlier and in a different meaning. On the process of investigation of origin of the name, I have applied to some Chinese annals like Han Shu, Hou Han Shu, Nan Ch’i Shu, Chin Shu, Sung Shu, Liang Shu, Wei Shu, Pei Shu, Sui Shu, Chou Shu and some first comprehensive Chinese histories and chronologies as like T’ung Tien, T’ung Chih, Tzu-chi T’ung-chien. For the name recorded in Chinese sources, I examined Turkic, Mongolian and Persian main sources like Oğuz Kağan Destanı, Yüan Ch’ao Pi Shih, Cami’üt Tevarih, Secere-i Terakime. Our purpose is to match etymological analyze with historical and geographical information.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Türk tarihi çalısmalarında hal edilememis meselelerden birisi Tatar adının kökenidir. Tatar adının mânâ ve kökenini açıklayan çesitli görüsler vardır. Biz makalemizde Tatar adına dâir çalısmaları ve kaynakları bir araya getirmeye ve Çin kaynaklarına dayanarak Tatar adının çok daha erken devirlerde ve çok farklı bir mânâda kullanılmıs olabileceğini ispata çalıstık. Adın mensei tetkik edilirken Han Shu, Hou Han Shu, Nan Ch’i Shu, Chin Shu, Sung Shu, Liang Shu, Wei Shu, Pei Shu, Sui Shu, Chou Shu gibi Çin yıllıklarına ve T’ung Tien, T’ung Chih, Tzu-chi T’ung-chien gibi ilk Çin genel tarihlerine ve kronolojilerine müracaat edilmistir. Çin kaynaklarında geçen bu ad için Oğuz Kağan Destanı, Yüan Ch’ao Pi Shih, Cami’üt Tevarih, Secere-i Terakime gibi Türkçe, Moğolca ve Farsça ana kaynaklar da gözden geçirilmistir. Maksadımız etimolojik analizi tarihî ve coğrafî malûmatlarla eslestirmektir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-tatar-adinin-kokend-uzerdne.pdf
  • 2
171
190
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Ana Kaynaklar
Han Shu, Beijing, 1997.
Hou Han Shu, Beijing, 1997.
Chin Shu, Beijing, 1997.
Sung Shu, Beijing, 1997.
Nan Ch’i Shu, Beijing, 1997.
Liang Shu, Beijing, 1997.
Wei Shu, Beijing, 1997.
Chou Shu, Beijing, 1997.
Sui Shu, Beijing, 1997.
Pei Shih, Beijing, 1997.
Ming Shih, Beijing, 1997.
Tzu-chih T’ung-chien, Beijing, 1997.
T’ung Tien, Beijing, 2002.
T’ung Chih, Beijing, 1982.
Shan Hai Jing Quan-yi, (Modern Çinceye Çev., Yuan Ke), Guizhou, 1992.
Ebü’l Gazi Bahadır Han, Secere-i Terakime, (Haz., M. Ergin), tarihsiz.
Ebulgazi Bahadır Han, Secere-i Terākime (Türkmenleri Soy kütüğü), (Haz., Z.
Kargı Ölmez), Ankara, 1996.
187
Türkiyat Mecmuası, C. 22/Güz, 2012
ERGĐN, M., Orhun Abideleri, Đstanbul, 2009.
Histoire des campagnes de Gengis Khan=Cheng-wou ts'in-tcheng lou, traduit et
annote par P. Pelliot-L Hambis, Leiden, 1951.
Hudūd al-Ālam The Regions of the World, (Trans. and Expl. by V. Minorsky),
London, 1937.
Moğolların Gizli Tarihi, (Çev., A. Temir), Ankara, 1995.
Oğuz Kağan Destanı, (Nasr., W. Bang ve G. R. Rahmeti), Đstanbul, 1936
TEKĐN, T., Orhon Yazıtları, Ankara, 20104.
Theophylactus Simocatta, Historiarum, Recognivit Immanuel Bekkerus,
Bonnae, 1834.
Yüan Ch’ao Pi Shih, Haz., K. Shiratori, Tokyo, 1942.
Arastırma Eserleri
AHĐNCANOV, S. M., Kıpçaklar, (Çev., K. Yıldırım), Đstanbul, 2009.
ARSLANOVA, A., “K Voprosu ob Etnonime Tatarı”, Tatarica, I, 1997/1998,
Kazan, 1997.
ATANIYAZOV, S., Secere Ansiklopedik Türkmen Etnik Adları Sözlüğü, (Haz.,
Y. Karasoy-U. D. Asçı), Tablet Yay., Konya, 2005.
AVĐRMET, E., Kök Türk ve Uygur Çağındaki Moğol Asıllı Halkların Siyasi ve
Kültürel Durumları, (A.Ü., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamıs Doktora
Tezi), Ankara, 2011.
BARTOLD, V. V., Soçineniya, V, Moskva, 1968.
BECKWITH, C. I., Đpek Yolu Đmparatorlukları, (Çev., K. Yıldırım), Ankara,
2011.
BĐÇURĐN, N.Ya., Sobraniye Svedeniy o Narodah Obitavsih v Sredney Aziy v
Drevneysiye Vremena, I-II, Almatı, 1998.
BLOCHET, E., Introduction A L’histoire Des Mongols de Fadlallah Rashid Eddin,
Leyden-London, 1910
BUSAKOV, V. A., “Etnonim “Tatar” vo Vremeni i Prostransve”, Skvoz Veka
Narodı Krıma, 2, Simferopol, 1996.
CAFEROĞLU, A., Türk Kavimleri, Đstanbul, 19882.
188
Türkiyat Mecmuası, C. 22/Güz, 2012
Ch’i T’ang, Moğol Sülalesi Devrinde Türk ve Đslâm Dünyası ile Temasta
Bulunan Sahsiyetler, Đstanbul, 1970.
CHAVANNES, E., Batı Türkleri, (Çev. M. Koç), Đstanbul, 2007.
CHIEN, Chiehhsien, “On The Romanization of Manchu Names in English
Works”, Bulletin of The Institute of China Border Area Studies, 2, Taipei, 1971.
CLAUSON, G., An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century
Turkish, Oxford, 1972.
CZEGLÉDY, K., Turan Kavimlerinin Göçü, (Çev. G. Karaağaç), Đstanbul,
1999.
DEGUIGNES, M., Histoire Générale Des Huns, Des Turcs, Des Mogols et Des
Autres Tartares Occidentaux, I, Paris, 1756.
GOLDEN, P. B., “Tatar”, EI, X, Leiden, 2000.
GÖKALP, C., Göktürk Devletinin Kurulusundan Çingiz’in Zuhuruna Kadar
Altaylarda ve Đç Moğolistan’da Kabileler, Ankara, 1973.
GUMĐLEV, L., “Dinlinskaya Problema”, Đzvestiya VGO, 1, 1959.
GUMĐLEV, L., Eski Türkler, (Çev. D. A. Batur), Đstanbul, 20045.
GUMĐLEV, L., “Kıpçaklar’ın Uzak Ataları Ting-lingler”, Avrasya’dan
Makaleler-1, (Haz. ve Çev., D. A. Batur), Đstanbul, 2006, s. 159-176.
HALĐKOV, A. H., Proishojdeniye Tatar Povoljya i Priuralya, Kazan, 1978.
HALĐKOV, A. H., Mongolı, Tatarı, Zolotaya Orda i Bulgariya, Kazan, 1994.
HOLMGREN, J., Annals of Tai Early T’o-pa History According to the First
Chapter of the Wei-shu, Canberra, 1982.
ĐZGĐ, Ö., “Tatar Adı Hakkında”, Emel, 147, Mart-Nisan 1985.
JÄSCHKE, G., “Zur Geschichte des Namens “Tatar””, Resid Rahmeti Arat Đçin,
Ankara, 1966.
KAFESOĞLU, Đ., “Türk Tarihinde Moğollar ve Cengiz Meselesi”, Tarih
Dergisi, V, 8, 1953, s. 105-136.
KALKAN, M., “Türk-Moğol Kavimleri Arasında Tatarlar ve Mensei Meselesi”,
Türk Kültürü, XXXIV/393, Ankara, 1996.
KAMALOV, Đ., “Tatar Adının Tarihçesi”, Avrasya Fatihi Tatarlar, (Haz. Đ.
Kamalov), Đstanbul, 2007.
189
Türkiyat Mecmuası, C. 22/Güz, 2012
KARATAY, O., “Ötüken Yıs:Dağ, Orman, Ülke”, Omeljan Pritsak Armağanı,
Ed., M. Alpargu-Y. Öztürk, Sakarya, 2007, s. 131-139.
KARĐMULLĐN, A., Tatarı: Etnos i Etnonim, Kazan, 1988.
KARLGREN, B., Analytic Dictionary of Chinese and Sino-Japanese, Paris,
1923.
KLAPROTH, J., Asia Polyglotta, Paris, 1831.
KOÇ, D., Rus Kaynaklarına Göre Đlk Müslüman Türk Devleti Đtil Bulgarları,
(Đstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamıs Doktora
Tezi), Đstanbul, 2010.
KYUNER, N. V., Kitayskiye Đzvestiya o Narodah Yujnoy Sibiri, Tsentralnoy
Azii i Dalnego Vostoka, Moskova, 1961.
MARQUART, J., Über das Volkstum der Komanen, Berlin, 1914.
MORI, M., “’Böklü’, ‘Büklü’ Seklinde Transkripsiyon Edilen Kelime Üzerine”,
VIII. Türk Tarih Kongresi, 11-25 Ekim 1976 Ankara Bildiri Özetleri, Ankara,
1976, s. 40-42.
OLBRICHT, P., “Prolegomena zu einer Geschichte der Jou-jan”, Ural-
Altaische Jahrbücher, XXVI, 1-2, 1954, s. 90-101.
Ögel, B., “Tatar”, ĐA, XII/1, Đstanbul, 1979.
ÖGEL, B., Büyük Hun Đmparatorluğu Tarihi, II, Ankara, 1981.
PELLIOT, P., “À Propos des Comans”, Journal Asiatique, XV, 1920.
POTAPOV, L. P., “O Narode Bökliyskoy Stepi”, Tyurkologiçeskiye
Đssledovaniya, Moskva-Leningrad, 1963.
PULLEYBLANK, E. G., Lexicon of Reconstructed Pronunciation in Early
Middle Chinese, Late Middle Chinese, and Early Mandarin, Vancouver, 1991.
RAMSTEDT, G. J., “Alte türkische und mongolische Titel”, Journal de la
Société Finno-ougrienne, no. 55, Helsinki, 1951.
SCHUESSLER A., ABC Etymological Dictionary of Old Chinese, Honolulu,
2007.
SERTKAYA, O. F., “Muss es Çölgi (A)zeri oder Çöl[l](ü)g iz(e)ri heissen?”,
Journal of Turkish Studies, Cambridge, III, 1979, s. 291-294.
Sravnitelnıy Slovar Tunguso-Mançujurskih Yazıkov, II, Leningrad, 1975.
190
Türkiyat Mecmuası, C. 22/Güz, 2012
TASKĐN, V. S., Materialı po Đstorii Drevnih Koçevıh Narodov Gruppı Dunhu,
Moskva, 1984.
Tatarı, (Ed., R. K. Urazmanova-S. V. Çesko), Moskva, 2001.
TEMĐR, A., “Tatar Sözünün Mensei Hakkında”, Kazan, III, Đstanbul, 1971.
The Contemporary Chinese Dictionary, Beijing, 2002.
THOMSEN, V., Inscriptions de L’Orkhon Déchiffrées, Helsingfors, 1896
TOGAN, A. Z. V., Umumî Türk Tarihine Giris, C. I, Đstanbul, 1981.
VLADĐMĐRTSOV, B. Y., “Eski Türkçedeki Ötüken Yis Kelimesi Üzerine”,
(Çev. R. Adzhumerova-E. Atmaca), Türk Dünyası Đncelemeleri Dergisi, X, 1.
Wang Kuo-wei, Kuan-t’ang-chi-lin, II, Zhong-hua Shu-ju Yay., Beijing, 1959.
WITTFOGEL, K. A.-Feng Chia-sheng, History of Chinese Society Liao (907-
1125), Philadelphia, 1949.
YILDIRIM, K., Türk Tarihi Đçin Eski Çince Türkçe Sözlük, Đstanbul, 2010.
YILDIRIM, K., “Çin'in Bozkırlı Kavimlerle Mücadele Siyaseti ve Stratejisi:
Juan-juan’lar Misâli (Milâdî III-VI. Yüzyıl)”, Türk Dünyası Arastırmaları
Dergisi, 199, 2012, s. 226-228.
YILDIRIM, K., “Erken Tabgaç (T’o-Pa) Tarihinin Ana Hatları (Wei Shu’nun
Đlk Bölümüne Göre)”, Turkish Studies, VII/3, 2012, s. 2711-2738.
ZEKĐYEV, M. Z., Türklerin ve Tatarların Kökeni, (Çev. D. A. Batur), Đstanbul,
2006.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com