Buradasınız

ATEBETÜ’L-HAKÂYIK’TA GEÇEN DEYİMLER, ATASÖZLERİ ve ÖZDEYİŞLER

IDIOMS, PROVERBS AND APHORISMS IN THE ATEBETÜ’L-HAKÂYIK

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The language is the primary component of being a nation for a society and separates it from other nations. In addition to its being a means of communication between people, it is alive, like a human being: breathing, feeling, rejoicing, crying and dying. Language, whether orally or written, has found a place in a nation’s self-culture, literature, music and folklore as well as has been an unseen spiritual force beyond the visible face of the nation. In everyday conversation of a nation’s language, especially the one that considered to be an element of aesthetics and sophistication as well as reflecting the ideas of the nation’s world, just looking at them, the structure of a nation’s social place is understandable. Proverbs, aphorisms and idioms, known as the language unity has been used for centuries and an indicator of aesthetic power and wealth of that language. The Turkish language that has an ancient history, has recycled the proverbs, aphorisms and statements for centuries, those existed as one of the most important elements of the language unity in our culture and literature. The emergence Atebetü’l-Hakâyık which belongs to the one of our linguistic heritage Yüknekli Ahmet Edip appeared in the period when the cultural and social life was mingled with Islam culture, is important to display the aesthetic power of Turkish language. The proverbs and idioms in its content denotes the aesthetic power and the sense of pleasure in Turkish language. In order to reveal this situation clearly, our study aimed to identify these proverbs, phrases andaphorisms in Atebetü’l-Hakâyık, andtogive Turkish equivalence and its intra-sentence meaning.
Abstract (Original Language): 
Bir millete millet olma özelliği kazandıran ve onu diğer milletlerden ayıran en önemli unsurların başında dil gelir. Dil, insanlar arasında sadece iletişim aracı olması dışında, insanlar gibi nefes alan, duygulanan, kızan, sevinen, ağlayan ve ölen bir canlıdır. Dil, ister sözle ister yazıyla olsun bir milletin benliğinde kültür, edebiyat, müzik olarak yer etmiş ve o milletin görünen yüzünün ötesinde, görünmeyen, manevi bir gücüdür. Bir milletin yaşam aynası olan dilde özellikle günlük konuşmalarda bir estetik ve incelik unsuru kabul edilen bazı dil birlikleri vardır ki sadece bunlara bakıldığında bile o milletin içtimai yapısı anlaşılabilir. Atasözleri, özdeyişler ve deyimler olarak bilinen bu dil birlikleri yüzyıllar boyu kullanılagelmiş ve o dilin estetik gücü zenginlik göstergesi olmuştur. Kadim bir tarihe sahip Türkçemiz atasözlerini, özdeyişlerini ve deyimlerini yüzyıllar boyu nakış nakış işlemiş; bu dil birlikleri dil varlığının en önemli unsurlarından biri olarak kültürümüz ve edebiyatımız içerisinde yer almıştır. Yüknekli Edip Ahmet’e ait ve önemli dil yadigârlarımızdan biri olan Atebetü’l-Hakâyık kültürel ve sosyal hayatın İslam kültürü ile yoğrulmaya başladığı dönemlerde ortaya çıkması ve bu dönem Türkçesinin estetik gücünü göstermesi bakımından önemlidir. Muhtevasında barındırdığı atasözleri, deyimler ve özdeyişler Türkçemizin estetik gücünü ve zevk anlayışını çok güzel bir şekilde ifade etmektedir. Bu durumun belirgin bir şekilde ortaya çıkarılması amacı ile çalışmamızda Atebetü’l-Hakâyık’ta bulunan atasözleri, deyimler ve özdeyişler tespit edilmiş; bu atasözleri, deyimler ve özdeyişlerin günümüz Türkiye Türkçesi karşılığı ve cümle içi anlamları verilmiştir.
37
52

REFERENCES

References: 

AKSOY, Ömer Asım, Türkçe Tabirler Sözlüğü. Atasözleri ve Deyimler
Sözlüğü: Atasözleri Sözlüğü I, İnkılap Kitabevi, İstanbul 2010.
ARAT, Reşit Rahmeti, Atebetü’l-Hakâyık (Edib Ahmed B. Mahmud
Yükneki), TDK Basımevi, Ankara 1992.
AYHAN (EDİZKUN), Türkhan, Konuşan Deyimler ve Atasözleri, Remzi
Kitabevi, İstanbul 1983.
BANARLI, Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C.1, MEB Basımevi,
İstanbul 1998.
BATUR, Suat, Açıklama ve Öyküleriyle Türk Atasözleri / İlköğretim
Okulları İçin, Altın Kitaplar, İstanbul 2006.
ÇOTUKSÖKEN, Yusuf, Atasözlerimiz, İstanbul: Varlık Yayınları, 1998.
ÇOTUKSÖKEN, Yusuf, Deyimlerimiz, İstanbul: Varlık Yayınları, 1998.
Edib Ahmed b. Mahmud Yüknekî, Atebetü’l-Hakâyık, TDK Yayınları,
Ankara 2006.
52
Türkiyat Mecmuası, C. 23/Güz, 2013
“Hz. Muhammed’in Hadisleri” [Çevrimiçi, 05.09.2013 tarihinde alınmıştır.]
Elektronik adres: http://kutubusitte.com/Hadisler
İmam Malik, Muvatta, (Çev. Ahmet Büyükçınar), Beyan Yayınları, İstanbul
1994.
KÖPRÜLÜ, Mehmed Fuad, “Aybetü’l-Hakâyık’a Dair”, Türkiyat
Mecmuası, C. 1, 1925.
KÖPRÜLÜ, Mehmed Fuad, “Hibetü’l-Hakâyık’a Ait Yeni Malumat”,
(Türkiyat haberleri kısmında) Türkiyat Mecmuası, C. 2, 1928.
KÖPRÜLÜ, Mehmed Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, (Sad.:
Orhan Köprülü), Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 1991.
KÖPRÜLÜZADE,Mehmed Fuad, “Ahmed b. Mahmud Yüknekî, Hibetü’l-
Hakâyık”, Millî Tetebbular Mecmuası, c. 2, sayı: 5, yıl: 1331
ÖZÖN, M. N., Birkaç Söz. Atasözleri, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1956.
ÖZÖN, M. N., Türkçe Tabirler Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul 1943.
PALA, İskender, İki Dirhem Bir Çekirdek, İstanbul: Kapı Yayınları 2007.
PARLATIR, İsmail, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Yargı Yayınevi,
Ankara 2008.
Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara 2006.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com