Buradasınız

Anasayfa » Content

Holosendeki Van Gölü seviye değişimleri ile arkeolojik bulguların karşılaştırılması

Comparison between archaeological findings and level changes of Van Lake during the Holocene

Journal Name:

  • Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi

Publication Year:

  • 2013

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In this study, a comparison has been made between the research results on climatically induced lake level changes at Van Lake during the Holocene and archaeological excavations and surveys near the Van Lake and aimed at exposing the research results, consistency and in inconsistencies. In this respect, the main goal of this study is to overcome the deficiencies with integrating the results of the scientifically diverse two branches which were conducted in the same study site and are unaware of each other’s research findings. Studies of climatic and the lake level changes in the Van region based on sediment cores taken in different dates (i.e. 1974, 1990 and 2004) and excavations with survey results of archaeological settlements, located near the Van Lake and down to Chalcolithic period, were compared in this study. Especially, Van Lake level changes were modelled using 10-m Digital Elevation Model (DEM) based on 1:25000 topographic contours and bathymetric maps of Van Lake produced by Wong and Degens (1978). Using different levels of the Van Lake in different periods, the lake area and volume were calculated. The resultsshow that Van Lake level changes in the Holocene are given only three studies which are Degens et al. (1978), Landmann et al. (1996a) and Reimer et al. (2009). However, Landmann et al. and Reimer et al. studies have conflict with the existing archaeological findings and settlements near the Van Lake. The other scientific researches focused mostly on climatic change in east Anatolia not lake level changes. Also, being no clear information about the lake level especially in the mid- Holocene period is the most important result of this study.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmada, Holosen’de Van Gölü çevresinde meydana gelen iklim değişimleri ve bu değişimlerin Van Gölü seviyesine etkilerinin araştırıldığı çalışmalarla, Van Gölü kıyısında yapılan arkeolojik kazı sonuçlarının karşılaştırılması ve çalışma sonuçlarındaki tutarlılık ve tutarsızlıkların ortaya konması hedeflenmiştir. Bu bakımdan çalışmadaki ana amaç, aynı bölgede iki farklı bilimsel alan tarafından yürütülen ve birbirinin araştırma bulgularından habersiz olan çalışmalara ait sonuçların entegrasyonu ile eksikliğin giderilmek istenmesidir. Çalışmada, Van Gölü’nden değişik dönemlerde (1974, 1990 ve 2004) alınan karotlara bağlı olarak üretilen iklim değişikliği ve Van Gölü seviye değişimi senaryoları ile, Van Gölü kıyısında bulunan ve Kalkolitik döneme kadar inen yerleşmelere ait kazı ve yüzey araştırmaları sonuçları karşılaştırılmıştır. Özellikle göl tabanı karotlarına bağlı olarak üretilen Van Gölü seviye değişimleri 1:25000 ölçekli topografya haritaları ile Wong ve Degens (1978) tarafından üretilen Van Gölü batimetri çalışması birleştirilerek, 10 m DEM verisine bağlı seviye değişimleri modellenmiş, bu seviyedeğişimlerinde ortaya çıkan göl alanı ve hacim hesaplamaları yapılmıştır. Van Gölü’ndeki seviye değişimlerinin verildiği Degens vd. (1978), Landmann vd. (1996a) ve Reimer (2009) çalışmalarından, özellikle Landmann vd. ve Reimer vd.’nin vermiş olduğu seviyeler Van Gölü kıyısındaki bazı arkeolojik bulgular ile çelişkiye düşmektedir. Diğer çalışmalarda Van Gölü seviye değişimlerine değinilmemiş sadece Holosen’deki iklim değişimleri üzerinde durulmuş, göl seviyesinin alçalması ve yükselmesi şeklinde izafi tanımlamalarda bulunulmuştur. Bu çalışma ayrıca özellikle orta Holosen’deki Van Gölü seviye değişimleri hakkında net bir bilginin olmadığını da ortaya koymuştur.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_161047_10_pp_959-992.pdf
  • 1
959-992
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Ariztegui, D., Asioli, A., Lowe, JJ., Trincardi, F., Vigliotti, L., Tamburini, F., Chondrogianni, C.,
Accorsi, C.A., Bandini Mazzanti, M., Mercuri, A.M., van der Kaars, S., McKenzie, J.A. and
Oldfield, F. 2000. Palaeoclimate and the formation of sapropel S 1: inferences from Late
Quatemary lacustrine and marine sequences in the central Mediterranean region.
Palaeogeography, Palaeoclimnatology, Palaeoecology 158, 215- 40.
Arz, H.W., Lamy, F., Pätzold, J. 2006. A pronounced dry event recorded around 4.2 kyr in brine
sediments from the Northern Red Sea. Quaternary Research 66, 432–441.
Atalay, İ. 1987. Türkiye Jeomorfolojisine Giriş (Genişletilmiş 2. Baskı), Ege Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi Yayınları No:9, İzmir.
Bar-Matthews, M., Ayalon, A., Kaufman, A. and Wasserburg, G. 1999. The eastem Mediterranean
palaeoclimate as a reflection of regional events: Soreq Cave, Israel. Earth and Planetary
Science Letters 166, 85-95.
Burney, C. A. 1957. “Urartian Fortresses and Towns in the Van Region”, AnSt. VII, 35-53,
İstanbul.
Burney, C.A. 1958. Eastern Anatolia in the Chalcalotic and Early Bronz Age, Anatolian Studies
VIII, 157-209.
Blunier, T., Chapellaz, J., Schwander, J., Stauffer, B. and Raynaud, D. 1995. Variations in
atmospheric methane concentrations during the Holocene epoch. Nature 374, 46-49.
Cullen, H.M. and de Menocal, P.B. 2000. North Atlantic influence on Tigris-Euphrates streamflow.
Int. J. Climatology, 20: 853-863.
Cullen, H.M., DeMenocal, P.B., Hemming, S., Hemming, G., Brown, F.H., Guilderson, T. et al.
2000. Climate change and the collapse of the Akkadian empire: Evidence from the deep
sea. Geology 28: 379–382.
Christol A., Kuzucuoğlu C., Fort M., Karabiyikoğlu M., Mouralis D., Brunstein D., Doğu AF.,
Akköprü E., Fontugne M., Zorer H. 2008. Apports de l’étude Géomorphologique des
terrasses fluvio-lacustres du lac de Van (Turquie) à la connaissance des
paléoenvironnements en Anatolie orientale. In Paysages et Environments. De la
reconstitution du passé aux modèles prospectifs, Galop D. (Ed). Annales littéraires, Série
«Environnement, sociétés et archéologie », P.U. de Franche-Comté, Besançon.
Özdemir, H., Konyar, E., Ayman, İ. ve Avcı, C. (2013). Holosendeki Van Gölü seviye değişimleri ile arkeolojik
bulguların karşılaştırılması. International Journal of Human Sciences, 10(1), 959-992.
988
Çavuşoğlu, R. 2011. Eski Erçiş-Çelebibağı Höyüğü Tunç ve Demir Çağı Tabakaları Üzerine Bir
Değerlendirme. Belleten.
Çilingiroğlu, A. 1993. “Van-Dilkaya Höyüğü Kazıları Kapanış” XIV. Kazı Sonuçları Toplantısı-I,
469-489, Ankara.
Çilingiroğlu A. ve Salvini M. 2001. Ayanis I. Ten Years’ Excavations at Rusahinili Eiduru-kai 1989-
1998, in Documenta Asiana VI, Roma.
Dansgaard, W., Johnsen, S.J., Clausen, H.B., Dahl-Jensen, D., Gundestrup, N.S., Hammer, C.U.,
Hvidberg, C.S., Steffensen, J.P., Sveinbi6rnsdottir, A.E., Jouzel. J. and Bond, G. 1993.
Evidence for general instability of past climate from a 250-kyr ice record. Nature 364,
218-20.
Degens, E.T. ve Kurtman, F. 1978. Van Gölü Jeolojisi. MTA Yayınları 169, Ankara, 158.
Degens, E.T., Wong, H.K., Kurtman, F. And Finckh, P. 1978. Geological development of Lake
Van: A Summary. Van Gölü Jeolojisi (Ed. Degens ve Kurtman). MTA Yayınları 169,
Ankara.
Dewey J.F., Hempton M.R., Kidd W.S.F., Sqaroğlu F., Sqengör A.M.C. 1986. Shortening of
continental lithosphere: the neotectonics of eastern Anatolia – a young collision zone, in:
Coward M.O., Ries A.C. (Eds.), Collisional Tectonics, Geological Society Special
Publication no. 19, Geological Society, London, pp. 3–36.
de Menocal, P., Ortiz, J., Guilderson, T., Sarnthein, M. 2000. Coherent high- and low-latitude
climate variability during the Holocene warm period. Science 288, 2198–2202.
Doğu, AF., Kuzucuoğlu, C., Mouralis, D., Akköprü, E., Christol A., Brunstein, D., Fontugne, M.,
Fort, M., Guillou, H., Karabıyıkoğlu, M., Kıyak, N., Lamothe, M., Scaillet, S., Reyss, J.L.,
Zorer, H. 2008. Doğu Anadolu, Van Gölü Havzası Geç Pleistosen ve HolosenEvrimi:
Volkanizma, Çevre ve İklimsel Değişimler ve İnsan Toplulukları, TÜBİTAK Projesi
No:105Y125.
Drysdale, R., Zanchetta, G., Hellstrom, J., Maas, R., Fallick, A., Pickett, M., Cartwright, I., Piccini,
L. 2006. Late Holocene drought responsible for the collapse of Old World civilizations is
recorded in an Italian cave flowstone. Geology 34, 101–104.
Emeis, K.C., Struck, U., Schulz, H.M., Rosenberg, R., Bernasconi, S., Erlenkeuser H. et al. 2000.
Temperature and salinity variations of Mediterranean Sea surface waters over the last
16,000 years from records of planktonic stable oxygen isotopes and alkenone unsaturation
ratios. Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology 158: 259–280.
Enzel, Y., Ely, L.L., Mishra, S., Ramesh, R., Amit, R., Lazar, B., Rajaguru, S.N., Baker, V.R.,
Sandler, A. 1999. High-resolution Holocene environmental changes in the Thar Desert,
northwestern India. Science 284, 125–128.
Ercan, T., Fujitani, T., Molsuda, J., Notsu, K., Tokel, S., Tadahide, U.İ. 1990. Doğu ve Güneydoğu
Anadolu Neojen-Kuvaterner volkanitlerine ilişkin yeni jeokimyasal, radyometrik ve
izotopik verilerin yorumu. MTA Dergisi 110, 143-64.
Gasse, F. 2000. Hydrological changes in the African tropics since the Last Glacial Maximum.
Quaternary Science Reviews 19, 189–211.
Gasse, F., Arnold, M., Fontes, J.C., Fort, M., Gilbert, E., Huc, A., Bingyan, L., Yuanfang, L. Quic,
L., Melieres, F., Van Campo, E., Fubao, W. And Quingsong, Z. 1991. A 13000-ywer
climate record from western Tibet. Nature, 353:742-745.
Gasse, F. And Fontes, J.C. 1992. Climatic changes in northwest Africa during the last deglation (16-
7 ka BP). In: E.Bard and W.S. Broecker (Editors), The Last Deglaciation: Absolute and
Radiocarbon Chronologies (NATO ASI Ser., 1,2). Springer, Berlin, pp. 295-325.
Haas, J.N., Richoz, I., Tinner, W. and Wick, L. 1998. Synchronous Holocene climatic oscillations
recorded on the Swiss Plateau and at timberline in the Alps. The Holocene 8, 301-309.
Karaoğlu, Ö., Özdemir, Y., Tolluoğlu, Ü., Karabıyıkoğlu, M., Köse, O., Froger, JL. 2005.
Stratigraphy of the volcanic product around Namrut Caldera: Implications for
Özdemir, H., Konyar, E., Ayman, İ. ve Avcı, C. (2013). Holosendeki Van Gölü seviye değişimleri ile arkeolojik
bulguların karşılaştırılması. International Journal of Human Sciences, 10(1), 959-992.
989
reconstriction of the Caldera formation. Turksih Jorunal of Earth Science, Vol. 14,123-
143.
Kempe, S. 1977. Hydrographie, Warvenchronologie und organische Geochemie des Van Sees,
Osttürkei. Dissertation, Mitt Geol-Palaeont Inst Univ Hamburg 47:125–228.
Kempe, S. and Degens, E.T. 1978. Lake Van varv records: The past 10.420 years. Van Gölü
Jeolojisi (Ed. Degens ve Kurtman). MTA Yayınları 169, 56-64, Ankara.
Kılıç, S. 2008. Van Gölü'nün güneybatısındaki Tatvan Kalesi'nin yok ediliş öyküsü ve Uaiais
Kalesi'nin yeni sorunu, Muhibbe Darga Armağanı, İstanbul, Sadberk Hanım Müzesi.
Kılıç, S. 2006. Van Gölü Havzası Prehistoryası ve Tilkitepe’nin Bugünkü Durumu, I. Van Gölü
Havzası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, sy. 31-40.
Kuzucuoğlu, C., Christol, A., Mouralis, D., Doğu, A.F., et al. 2010. Formation of the Upper
Pleistocene terraces of Lake Van (Turkey), Journal of Quaternary Sicence, 25 (7), 1124-
1137.
Konyar, E. 2004. Doğu Anadolu Erken Demir Çağı Kültürü: Arkeolojik Kazı ve Yüzey
Araştırmaları Bulgularının Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
Konyar, E. 2006. “An Ethno-Archaeological Approach to the “Monumental Rock Signs” in
Eastern Anatolia”, Colloquium Anatolicum V, 113-126.
Konyar, E. 2011a. Excavations at the Mound of Van Fortress/Tuspa. Colloquium Anatolicum X,
Ayrıbasım. 147-167.
Konyar, E. 2011b. Urartuda Mezar Tipleri ve Gömü Adetleri. Urartu Doğu’da Değişim (Ed. K.
Köroğlu, E. Konyar). 206-233. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş.
Korfmann, M. 1982. Tilkitepe. Die ersten Ansätze prähistorischer Forschung in der östlichen
Türkei, Istanbuler Mitteilungen Beiheft 26. Verlag Ernst Wasmuth, Tübingen.
Lake, K. 1940. Van’da Yapılan Hafriyat (1938), ürk Tarih Arkeoloji ve Etnografya Dergisi 4, 179-
190.
La Fontaine, C.V., Bryson, R.A. & Wendland, W.M. 1990. Airstream regions of North Africa and
the Mediterranean. Journal of Climate, 3: 366-372
Lamy, F., Arz, H.W., Bond, G.C., Bahr, A. & Pätzold, J. 2006. Multicentennial-scale hydrological
changes in the Black Sea and northern Red Sea during the Holocene and the
Arctic/North Atlantic Oscillation. Paleooceanography, 21: 1008-1019.
Landmann, G., Reimer, A., Kempe S. 1996a. Climatically induced lake level changes at Lake Van,
Turkey, during the Pleistocene/Holocene transition. Global Biogeochem Cycles 10: 797–
808.
Landmann, G., Reimer, A., Lemcke, G., Kempe, S. 1996b. Dating Late Glacial abrupt climate
changes in the 14,570 years long continuous varve record of Lake Van/Turkey.
Paleogeogr Paleocl Paleoecol 122:107–118.
Lehmann- Haupt, C.F. 1931. Armenien einst und jetzt II, Berlin.
Litt, T., Krastel, S., Sturm, M., Kipfer, R., Örçen, S., Heumann, G., Franz, S.O, Ülgen, U.B.,
Neissen, F. 2009. PALEOVAN, International Continental Scientific Drilling Program
(ICDP): site survey results and perspectives. Quaternary Sicence Reivews 28, 1555-1567.
Notsu, K., Fujitani, T. Ui., Matsuda, J., Ercan T. 1995. Geochemical features of collision-related
volcanic rocks in central and astern Anatolia, Turkey. Journal of Volcanology and
Geothermal Research 64. 171-192.
Özfırat, A. ve Marro, C. 2004. 2003 Yılı Van, Ağrı ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması, Kültür ve
Turizm Bakanlığı, 22. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, 299-316.
Payne, M.R. 2006. Urartu Çivi Yazılı Belgeler Kataloğu, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
Pfeiffer, R.H. 1940. The Excavations at Van in 1939. Bulletin of the American Schools of Oriental
Research, No. 78. pp. 31-32.
Özdemir, H., Konyar, E., Ayman, İ. ve Avcı, C. (2013). Holosendeki Van Gölü seviye değişimleri ile arkeolojik
bulguların karşılaştırılması. International Journal of Human Sciences, 10(1), 959-992.
990
Reimer, A. 1995. Hydrochemie und Geochemie der Sedimente und Porenwasser des hochalkalinen
Van Sees in Der Osttürkei, Ph.D. thesis, 123 pp. Fac. Geosci., Univ. Of Hamburg,
Germany.
Reimer, A., Landmann, G. And Kempe, S. 2009. Lake Van, Eastern Anatolia, Hydrochemistry and
History, Aquat Geochem 15: 195-222.
Reilly, E.B. 1940. “Tilkitepe’de İlk Kazılar (1937)”, Türk Tarih Arkeoloji ve Etnografya Dergisi 4,
1940, 135 – 145.
Rein, B., and Negendank, J.F.W. 1993. Organic carbon contents of sediment from Lake
Schalkenmehrener Maar: A paleoclimate indicator. In: JFW Negendank and B. Zolitschka
(Editors), Paleolimnology of Europena Maar Lakes (Lecture Notes Earth Science)
Springer, Berlin, pp. 163-171.
Roberts, N. and Wright, H.E. 1993. Vegetational, lake-level, and climatichistory of the Near East
and Southwest Asia. In Wright, H.E., Kutzbach,J.E., Webb, T. III, Ruddimann, W.F.,
Street-Perrott, F.A. and Bartlein,P.J., editors, Global climates since the last glacial
maximumn, Minneapolis:University of Minnesota Press, 194-220.
Roberts, N., Reed, J., Leng, M.J., Kuzucuoglu, C., Fontugne, M.,Bertaux, J., Woldring, H., Bottema,
S., Black, S., Hunt, E. and Karabiyikoglu, M. 2001. The tempo of Holocene clinmatic
change in the easternMediterranean region- new high-resolution crater-lake sediment data
fromcentral Turkey. The Holoceuie.
Roberst, N., Eastwood, W., Kuzucuoğlu, C., Fiorentino, G. And Caracuta, V. 2011. Climatic,
vegetation and cultural change in the eastern Mediterranean during the mid-Holocene
environmental transition, Holocene 21 (1), 147-162.
Salvini, M. 1995. Geschichte und Kultur der Uraraer, Darmstadt.
Salvini, M. 2006. Urartu Tarihi ve Kültürü, İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Sevin, V. 2006. Keçikıran: Van Bölgesi'nde Yarım Kalmış Bir Urartu Projesi, Hayat Erkanal'a
Armağan. Kültürlerin Yansıması. Studies in Honor of Hayat Erkanal. Cultural Reflections,
ed. B. Avunç. İstanbul, Homer Kitabevi: 667-674.
Staubwasser, M., Sirocko, F., Grootes, P., Segl, M. 2003. Climate change at the 4.2 ka BP
termination of the Indus valley civilization and Holocene south Asian monsoon
variability. Geophysical Research Letters 30, 1425 doi:10.1029/2002GL016822.
Staubwasser, M. and Weis, H. 2006. Holocene climate and cultural evolution in late prehistoricearly
historic West Asia, Quaternary Research 66, 372-387.
Stevens, L.R., Wright Jr, H.E, Ito, E. 2001. Proposed changes in seasonality of climate during the
Lateglacial and Hlocene at Lake Zeribar, Iran. The Holocene 11(6), pp 747-755.
Sqengör A.M.C., Yılmaz Y. 1981. Tethyan evolution of Turkey: a plate tectonic approach,
Tectonophysics 75, 181–241.
Tarhan, M. T. 1994. "Recent Research at the Urartian Capital Tushpa", Tel Aviv 21, 22-57, Tel
Aviv.
Tarhan, M.T. ve Sevin, V. 1993. XIV. Kazı Sounçları Toplantısı I, 407-429, Ankara.
Tarhan, M.T.- Sevin, V. 1994. "Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları 1990 Yılı Çalışmaları."
Belleten LVII- 220, 843-861, Ankara.
Thureau-Dangin, F. 1912. Une relation de la huitieme campagne de Sargon, Berlin.
Tinner, W. and Lotter, A.F. 2001. Central European vegetation response to abrupt climate change
at 8.2 ka. Geology 29, 551-54.
Todd, I.A. 1983. Tilkitepe. Die ersten Ansätze prähistorischer Forschung in der östlichen Türkei by
Manfred Korfmann, American Journal of Archaeology, Vol. 87, No. 4, pp. 555-556.
Uluçam, A. 1993. Eski Erciş Kalesi ve Çelebibağı Selçuklu Mezarlığı Kazısı 1992, 21. Kazı Sonuçları
Toplantısı II, 487-511, Ankara.
Uluçam, A. 2000. Eski Erciş-Çelebibağı Mezarlığı ve Mezar Taşları, Ankara.
van Zeist, W. and Bottema, S. 1977. Palynological investigations in western Iran. Palaeohistoria 24,
19-85.
Özdemir, H., Konyar, E., Ayman, İ. ve Avcı, C. (2013). Holosendeki Van Gölü seviye değişimleri ile arkeolojik
bulguların karşılaştırılması. International Journal of Human Sciences, 10(1), 959-992.
991
van Zeist, W. and Bottema, S. 1991. Late Quaternary Vegetation of the Near East. Beihefte zurn
Tiibinger Atlas des Vorderen Orients 18, Wiesbaden, Germany: Reichert, 156 pp.
van Zeist, W. and Woldring, H. 1978. A pollen profile from Lake Van: A preliminary report, The
Geology of Lake Van (Ed. Degens and Kurtman), MTA Yayınları 169 p.115-123. Ankara.
Weiss H, Courty M-A, Wetterstrom W, Guichard F, Senior L, Meadow R et al. 1993. The genesis
and collapse of third millennium North Mesopotamian civilization. Science 261: 995–
1004.
Weiss, H. 2000. Beyond the Younger Dryas: Collapse as Adaptation to Abrupt Climate Change in
Ancient West Asia and the Eastern Mediterranean. In: Bawden, G., Reycraft, R. (Eds.),
Confronting Natural Disaster: Engaging the Past to Understand the Future. University of
New Mexico Press, Albuquerque, pp. 75–98.
Weiss, H. 2003. Ninevite Periods and Processes. In: Rova, E.,Weiss, H. (Eds.), The Origins of
North Mesopotamian Civilization. Subartu IX, Brepols, Turnhout, pp. 593–624.
Weiss, H. and Bradley, R.S. 2001. What drives societal collapse? Science 291, 609-10.
Weninger, B., Alram-Stern, E., Bauer, E., Clare, L., Danzeglocke, U., Jöris, O., Kubatzki, L.,
Rollefson, C., Todorova, H., van Andel, T. 2006. Climate Forcing due to the 8200 cal BP
event observed at Early Neolithic sites in the Eastern Mediterranean. Quaternary
Research 66, 401–420.
Wick, L., Lemcke, G. and Sturm, M. 2003. Evidence of Lateglacial and Holocene climatic change
and human impact in eastern Anatolia: high resolution pollen, charcoal, isotopic and
geochemical records from the laminated sediments of Lake Van, Turkey. Holocene
13:665–675.
Wick, L. and Tinner, W. 1997. Vegetation changes and timberline fluctuations in the Central Alps
as indicators of Holocene climatic oscillations. Arctic and Alpine Research 29, 445-58.
Wong, H.K. and Degens, E.T. 1978. The bathymetry of Lake Van, eastern Turkey. (Ed. Degens ve
Kurtman). MTA Yayınları 169, 6-11. Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com