Buradasınız

Analitik hiyerarşi süreci ve coğrafi bilgi sistemleri ile Yukarı Kara Menderes Havzası’nın arazi kullanımı uygunluk analizi

Land use suitability analysis of the Upper Basin of the Kara Menderes River using analytical hierarchy process and geographical information systems

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Sustainable development links to a rationalistic and effective use of resources. Presently, growth in human needs for a variety of reasons causes a great pressure on the existing resources, which has induced in misuse-based deterioration of lands as well as increase in poverty and several kinds of social problems. In this context, due to rapid growth of population in Turkey, the most appropriate use of lands according to their potentials is essential, because sustainability of environments can only be achieved on condition that natural and cultural potentials are appointed and the land use is enforced in compliance with ecological properties. In previous attempts of land suitability analyses, the subject “the most proper use of land” has been the focus of several authors. In this study, land suitability analysis of the upper basin of the Kara Menderes River was carried out, which drains the Biga Peninsula, west of the Marmara Region in Turkey, on the basis of geographical information systems and analytical hierarchy process, a technique used for multi-criteria decision making studies. After the determination of suitability in terms of the main three land use types, i.e. agriculture, meadow-pasture and forest, an optimal land use map was produced and results were compared to the present-day land use situation. Based on optimal land use results, an area of 15.2% is suggested for agricultural activities. The area proposed for meadow-pasture lands corresponds to only about 8.5%. Forest areas constitute, however, the foremost class with the suggested value of 75,1%. When data from optimal land use is compared with that in the present-day conditions, it is noticed that the proportion of agricultural areas excesses the suggested value of optimal land use, as opposed to the proportions of forest and meadow-pasture areas having smaller distributions. This implies that some agricultural areas, which are recommended to be evaluated as forest and meadow-pasture areas herein, are presently used for agricultural purposes.
Abstract (Original Language): 
Kaynakların etkin ve doğru kullanımı kalkınmanın sağlanmasında önemli bir unsurdur. İhtiyaçların giderek arttığı ve çeşitlendiği günümüzde, kaynaklar üzerinde büyük bir baskı oluşmaktadır. Bu baskının etkisiyle ortaya çıkan yanlış arazi kullanımı, arazi kaynaklarının tahrip edilmesine, yoksulluk ve diğer sosyal problemlerin artmasına neden olmaktadır. Bu bağlamda nüfusun giderek arttığı Türkiye’de arazinin potansiyeline uygun şekilde kullanılması zorunluluk haline gelmektedir. Çünkü mekanların sürdürülebilirliği, ancak doğal ve kültürel potansiyelin saptanması ve ekolojik yapıya uygun arazi kullanımının uygulanması ile başarılabilir. Arazinin en iyi şekilde değerlendirilmesi konusu çeşitli yöntemler kullanılarak pek çok araştırıcı tarafından incelenmiş ve arazi uygunluk analizleri yapılmıştır. Bu çalışmada, Yukarı Kara Menderes Havzası’nın arazi kullanımı uygunluk analizi yapılmıştır. Uygunluk analizinin gerçekleştirilmesinde coğrafi bilgi sistemleri metodolojisi ile çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan analitik hiyerarşi süreci birlikte kullanılmıştır. Çalışmada tarım, çayır-mera ve orman olmak üzere üç farklı arazi kullanım türü değerlendirmeye alınmıştır. Değerlendirme sonunda söz konusu arazi kullanım türleri için uygunluk analizleri yapılmış, inceleme alanı için optimal arazi kullanımı uygunluk haritası oluşturulmuş ve oluşturulan harita ile mevcut arazi kullanım durumu kıyaslanmıştır. Optimal arazi kullanım haritasına göre inceleme alanının % 75,1’inin “orman” %15,2’sinin “tarım” ve % 8,5’inin ise “çayır-mera” olarak kullanılması önerilmiştir. Önerilen optimal arazi kullanımı ile mevcut arazi kullanım durumu karşılaştırıldığında, mevcut arazi kullanımında tarım alanlarının önerilen tarım arazilerinden fazla olduğu, orman ve çayır-mera alanlarının ise daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Buna göre inceleme alanında arazilerin bir bölümünün potansiyeline uygun olarak kullanılmadığı, orman veya çayır-mera olarak değerlendirilmesi gereken arazilerin bir bölümünde tarım yapıldığı belirlenmiştir.
557-576

REFERENCES

References: 

Anselin, A, Meire, P.M. ve Anselin, L. (1989). Multicriteria techniques in ecological
evaluation: An example using the analytical hierarchy process. Biological
Conservation 49, 215-229.
Beek, K.J. (1978). Land evaluation for agricultural development. International İnstitute for
Land Reclamation and Improvement/ILRI. Publication 23, Wageningen.
Bilgin, T. (1969). Biga Yarımadasının güneybatı kısmının jeomorfolojisi. İstanbul
Üniversitesi Coğrafya Enst. Yayınları No.55 İstanbul.
Carver, S.J. (1991). Integrating multi-criteria evaluation with geographical information
systems. International Journal of Geographical Information Systems 5, 321–39.
Cengiz, T. ve Albulak, C. (2009). Application of analytical hierarchy process and geographic
information systems in land-use suitability evaluation: a case study of Dümrek village
(Çanakkale, Turkey). International Journal of Sustainable Development & World
Ecology 16 (4), 286–294.
Clarke, K.C. (1997). Getting started with geographic information systems, Prentice Hall Inc.,
New Jersey.
Dent, D. ve Young, A. (1981).Soil survey and land evaluation. George Allen and Unwin,
Boston.
DMİGM. (1994). Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Bayramiç İstasyonu 1975-1993
dönemi ortalama ve ekstremler klimatoloji bülteni, Ankara.
Eldrandly, K., Eldin, Sui, D. (2003). A COM based spatial decision support system for
industrial site selection. Journal of Geographic Information and Decision Analysis 7
(2), 72-92.
Eleren, A. (2006). Kuruluş yeri seçiminin analitik hiyerarşi süreci yöntemi ile belirlenmesi;
deri sektörü örneği. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 20 (2), 405-416.
Akbulak, C. (2010). Analitik hiyerarşi süreci ve coğrafi bilgi sistemleri ile Yukarı Kara Menderes Havzası’nın
arazi kullanımı uygunluk analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 7:2. Erişim:
http://www.insanbilimleri.com
575
ESRI. (1999).Using Arcview GIS. Environmental System Research Institute, Inc., Redlands,
CA.
FAO. (1976). A framework for land evaluation. FAO Soils Bulletin No.32, Rome.
FAO. (1977). A framework for land evaluation. International Institute for Land Reclamation
and Improvement /ILRI. Publication 22. Wageningen, The Netherlands.
FAO. (1985). Guidelines: Land evaluation for irrigated agriculture. FAO Soils Bulletin No.
55, Rome.
Girilat, L.F. ve Toro, P. (2007). Integrated spatial assessment: A multicriteria approach to
sustainable development of cultural and environmental heritage in San Marco dei
Cavoti, Italy. CEJOR 15, 281–299.
Güre, M. (2009). Avrupa Birliği CORINE arazi kullanım sınıflandırma sistemi ve Çanakkale
Uygulaması, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
basılmamış doktora tezi.
Heywod, D.I., Oliver, J., Tomlison, S.J. (1994). Building an exploratory multi criteria
modeling environment for spatial decision support. In: (Ed) Fisher P, Innovations in
GIS 2, Taylor and Francis, London, 127-136.
Hill, M.J., Braaten, R., Veitch, S.M., Lees, B.G., Sharma, S. (2005). Multi-criteria decision
analysis in spatial decision support: The asses analytic hierarchy process and the role of
quantitative methods and spatially explicit analysis. Environmental Modeling and
Software, 20 (7), 955-976.
Hopkins, L.D. (1977). Methods of generating land suitability maps: A comparative
evaluation. Journal of American Institute of Planners, 43(4), 386-400.
Jankowski, P. (1995). Integrating geographical information systems and multiple criteria
decision making methods. International Journal of Geographic Information System 3
(2). 251-273.
Joerin, F., Theriault, M., Musy, A. (2001). Using GIS and outranking multicriteria analysis
for land-use suitability assessment. International Journal of Geographical Information
Science 15, (2), 153-174.
Liu, Y., L.V, X., Qin, X., Guo, H., Yu, Y., Wang, J., Mao, G. (2007). An integrated GISbased
analysis system for land-use management of lake areas in urban fringe.
Landscape and Urban Planning 82, 233-246.
Longley, P.A., Goodnhild, M.F., Maguire, D.J., Rhind, D.W. (2001). Geographic Information
Systems and Science. John Wiley & Sons, Chichester.
Malczewski, J. (1996). A GIS-based approach to multiple criteria group decision-making.
Geographical Information Systems 10 (8), 955-971.
Malczewski, J. (1999). GIS and multicriteria decision analysis. Wiley, New York.
Malczewski, J. (2004). GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Progress
in Planning 62 (2004) 3–65.
Marble, D.H., Calkins, H.W., Pequet, D.J. (1984). Basic readings in geographic information
systems. Williamsville, NY, SPAD Systems Limited.
Akbulak, C. (2010). Analitik hiyerarşi süreci ve coğrafi bilgi sistemleri ile Yukarı Kara Menderes Havzası’nın
arazi kullanımı uygunluk analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 7:2. Erişim:
http://www.insanbilimleri.com
576
Mendoza, G.A. (1997) Introduction to analytic hierarchy process: Theory and applications to
natural resources management. In Proceedings of 1997 ACSM/ASPRS Annual
Convention, Vol 4, Resource Technology, April 7–10, Seattle, 30–39.
Min, H. (1994). Location planning of airport facilities using the Analytic Hierarchy Process.
Logistics and Transportation Review, 30 (1), 79-94.
Mohit, A.M., Ali, M.M. (2006). Integrating GIS and AHP for land suitability analysis for
urban development in a secondary city of Bangladesh. Jurnal Alam Bina, Jilid 8,
(1), 1-19.
Oddershede, A., Arias, A., Cancino, H. (2007). Rural development decision support using the
Analytic Hierarchy Process. Mathematical and Computer Modeling 46, 1107-1114.
Önüt, S., Efendigil, T., Kara, S.S. (2010). A combined fuzzy MCDM approach for selecting
shopping center site: An example from İstanbul, Turkey. Expert Systems with
Applications 37, 1973-1980.
Özcan, H. (1991). Çukurova Bölgesi narenciye üretim potansiyelinin belirlenmesi üzerine bir
araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak
Anabilim Dalı, Adana.
Özügül, M.D. (2006). Ekolojik planlamada kullanılabilecek analitik bir model önerisi- Ömerli
içme suyu havzası örneği. Megaron-YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi 1 (4), 201-217.
Pukkala, T., Kangas, J. (1993). A heuristic optimization method for forest planning and
decision making. Scandinavian Journal of Forest Research 8, 560-570.
Quaddus, M.A., Siddique M.A.B. (2001). Modelling sustainable development planning: A
multicriteria decision conferencing approach. Environmental International 27, 89-95.
Ramathan, R. (2001). A note on the use of the analytic hierarchy process for environmental
impact assessment. Journal of Environmental Management 63, 27-35.
Rossiter, D.G. (1996). A Theoretical framework for land evaluation. Elsevier Sci., 72, 165-
202.
Saaty, T.L. (1980).The Analytic Hierarchy Process, ISBN 0-07-054371-2, USA.
TÜİK. (2010). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Çanakkale İli, 2009 yılı verileri,
http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul (erişim: 06.04.2010).
Yılmaz, E. (2005). Bir arazi kullanım planlaması modeli: Cehennemdere vadisi örneği. T.C.
Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Çevre
ve Orman Bakanlığı Yayın No: 253, DOA Yayın No: 37, Tarsus.
Ying, X., Guang-Ming, Z., Gui-Qia, C., Lin, T., Ke-Lin, W., Dao-You, H. (2007). Combining
AHP with GIS in synthetic evaluation of eco-environment quality- A case study of
Hunan Province, China. Ecological Modelling 209, 97-109.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com