Buradasınız

Türkiye’de dönüşen kentlerin son kalesi: Kent kurucu öğe olarak Osmanlı'dan günümüze 'mahalle'

Last castles of the transforming cities in Turkey: 'Mahalle' as an urban structure since the Ottoman period

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
This paper focuses on the case of 'mahalle' which is a special kind of neighborhood in Turkey, in terms of spatial and social movements in the context of urban transformation of the country. Mahalle has important effects on urban morphology and sociology since the Ottoman period. It has been either a structural part of the urban morphology or social and cultural organizer of the society. These roles and the meaning of mahalle have recently been changing in favor of global dynamics in the transforming cities. The aim of this paper is to emphasize 'mahalle' with its rich potentials and opportunities come through its history. Different districts were chosen from İstanbul as case studies in order to analysis these opportunities and challenges. The results show that, mahalle is still alive and has important roles on urban morphology and urban life as a physical and social unit, while on the other hand it is on the way to be lost.
Abstract (Original Language): 
Bu makale, Türkiye’nin kendine özgü bir komşuluk birimi olan mahalleyi, İstanbul özelinde ve tarihsel perspektifi içinde ele almakta ve kentsel dönüşüm sürecinde yaşanan sosyal ve mekânsal hareketliliği, mahalle bağlamında irdelemektedir. Mahalle, Osmanlı’dan bugüne, kent morfolojisi ve sosyolojisi üzerinde belirleyici role sahip olmuştur. Ancak son yıllarda belirgin biçimde dönüşen kentlerde bu rol geri plana düşmüş ve kentsel kurguda, başka dinamikler ön plana çıkmıştır. Bu yazının amacı, kentsel dönüşüm olgusuna paralel olarak gündemde yer alan 'mahalle'yi ve toplumsal yaşam ve kentsel mekân/morfoloji içinde geçirdiği dönüşümü, tarihsel perspektifi içinde değerlendirmek ve taşıdığı potansiyellerini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda, İstanbul'dan farklı özellikteki mahalleler üzerinde incelemeler yapılmıştır. İnceleme sonucunda, mahallenin fiziksel ve sosyal bir birim olarak, bazı bölgelerde halen canlı ve kent kurgusu üzerindeönemli role sahip olduğu, diğer bölgelerde ise çözülmek üzere olduğu görülmüştür. Bu değişkenliğin arkasındaki belirleyici unsurlar ise; toplumsal bellek, insan-bina-sokak ilişkisi, mekânsal büyüklük, kamusal ortak alanlara erişimin kolaylığı ve gün içinde karşılaşma imkânı sağlayan işlev çeşitliliği olarak ön plana çıkmıştır. Bu ilişki ve strüktürün zayıfladığı mahallelerde ise çözülmeler görülmüştür.
1547-1568

REFERENCES

References: 

Akman, K. (2009). "Urban Differentiations In Istanbul And Space Reflexion", ZKU Journal of Social
Sciences, Volume 5, Number 9, pp. 117-127.
Aktüre, S. (1978). 19. yy. Sonunda Anadolu Kenti Mekânsal Yapı Çözümlemesi, Doktora Tezi, İTÜ,
O.D.T.Ü. Ankara: Mimarlık Fakültesi.
Alada, A. B. (2008). Kentsel Yönetime Katılımda Mahalle, DOSYA-08: Yerel Yönetimlere Katılım,
Bülten 64, Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yayını, s. 66-70.kaynak: http://www.yayed.org.tr.
Sitesinde (30.01.2009) tarihinde yayınlanan dosya. Erişim tarihi:26 Aralık 2011.
Auge, M. (1997). Yok-Yer, Turhan Ilgaz (Ed.), İstanbul: Kesit.
Ataöv, A., Osmay, S. (2008). Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım, ODTÜ
Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt: 24, Sayı: Ankara, s. 57-82.
Çakır, R. (2007). Mahalle Baskısı, İstanbul: Doğan.
Belediye Kanunu, (2005). http://www.maliye.gov.tr. Erişim tarihi: Mart 2012.
Candan A. B. Kolluoğlu, B. (2009). Kentsel Değişim Sürecinde Yer Değiştiren Yoksulluk.
http://www.obarsiv.com/e_voyvoda_0809.html. Erişim tarihi: Ocak 2012
Cerasi, M. M. (2001). Osmanlı Kenti, İstanbul: Yapı Kredi.
Düzbakar, Ö. (2003). Osmanlı Döneminde Mahalle Ve İşlevleri, U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal
Bilimler Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 5.
Ergenç, Ö. (1996). Osmanlı Şehrinde Esnaf Örgütlerinin Fizik Yapıya Etkileri, V. Akyüz, S. Ünlü
(Ed.), İslam Geleneğinden Günümüze Şehir ve Yerel Yönetimler içinde (s. 407-417), 1, İstanbul:
İlke.
Habitat II (1996). Türkiye Ulusal Rapor ve Eylem Planı, Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri
Konferansı, İstanbul.
Lefebvre, H. (1974). The Production Of Space. UK: Blackwell.
Galster, G. (2001).On the Nature of Neighbourhood, Urban Studies, Vol. 38, No. 12, p: 2111–2124.
Georgeon, F. (1999). Sunuş, Paul Dumont, François Georgeon, (Ed), Modernleşme Sürecinde Osmanlı
Kentleri içinde(s. xi) İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
Ortaylı, İ. (2000). Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), Sayı.178, Ankara: TTK.
Jiménez-Domínguez, B., López, Aguilar R., M. (2002). "Identity And Sustainablity in Two
Neighborhoods of Guadalajara, Mexico", Environment And Behavior, Vol. 34 No. 1,P: 97-110.
Meegan, R., Mitchell, A. (2001). ‘It’s Not Community Round Here, It’s Neighbourhood’:
Neighbourhood Change and Cohesion in Urban Regeneration Policies, Urban Studies, Vol.
38, No. 12, 2167–2194.
Özcan, K. (2007). Anadolu’da Selçuklu Dönemi Yerleşme Sistemi Ve Kent Modelleri, İTÜ dergisi/A
Mimarlık, Planlama, Tasarım, Cilt:6, Sayı:1, s:3-15.
1567
Özbek Eren, İ., (2012). Türkiye’de dönüşen kentlerin son kalesi: Kent kurucu öğe olarak Osmanlı'dan
günümüze 'Mahalle'. International Journal of Human Sciences [Online]. (9)2, 1547-1568.
Palabıyık, H., Atak, Ş. (2002). Türkiye'de Mahalle Yönetimi. Bekir Parlak, Hüseyin Özgür (Ed.)
Avrupa Birliği ile Bütünleşme Sürecinde Türkiye'de Yerel Yönetimler içinde, (s.331-371), Ankara:
Alfa.
Tanyeli, U. (1986). Anadolu-Türk Kentinde Fiziksel Yapının Evrim Süreci(11-15.yy), Yayınlanmamış
Doktora Tezi, İTÜ FBE, İstanbul, s: 158-163.
Tekeli, İ. (1999). 19. Yüzyılda İstanbul Metropol Alanının Dönüşümü, Paul Dumont, François
Georgeon (Ed.), Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri içinde, İstanbul: Tarih Vakfı.
Tekeli, İ. (2011). Kent, Kentli Hakları, Kentleşme ve Kentsel Dönüşüm, İstanbul: Tarih Vakfı.
Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga, Koridor Yayınları.
Toprak, Z. (2012). Türkiye’de Yerel Yönetimler-Yapılanma: Merkez –Yerel Yönetim İlişkileri. Kaynak:
http://kisi.deu.edu.tr/zerrin.toprak/ . Erişim tarihi 7 Mart 2012.
Türkün,A., Kurtuluş, H. (2005). Giriş, H. Kurtuluş (Ed.), İstanbul’da Kentsel Ayrışma içinde (s.9-24).
İstanbul: Bağlam.
Türkün, A. (2012)."İstanbul’da Eski Kent Merkezleri ve Gecekondu Mahallelerinde Kentsel
Dönüşüm ve Sosyo-Mekânsal Değişim" isimli araştırma projesi üzerine söyleşi notları. 27
Şubat 2011 tarihli haber. Kaynak: http://www.mimarlarodasi.org.tr. Erişim tarihi: 13 Mart
2012.
Türkün, A. (2011). Urban Regeneration and Hegemonic Power Relationships, International Planning
Studies, Vol. 16, No. 1, 61–72.
Ürküt, S. (1999). Yaşanabilir Çevre Oluşumunda Mahalle Kriterinin İncelenmesi: Katılım, İletişim Ve Etkileşim
Çerçevesinde Mahalle Sosyal Ve Mekânsal Yapısı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İTÜ.
Yenen, Z. (1988).Vakıf Kurumu - İmaret Sistemi Bağlamında Osmanlı Dönemi Türk Kentlerinin Kuruluş Ve
Gelişim İlkeleri , Doktora Tezi, İstanbul: İTÜ.
Yıldırım, S.(2000). Osmanlı Kentini Okumak; Osmanlı-Rumeli Kentlerinin Düşündürdükleri, Yeni
Türkiye Dergisi Osmanlı Özel Sayısı, Sayı 34, s:498-503.
Wilkerson, A., Nichole E. C., Yen, H.I., , and Michael, Y. L. (2011). Neighborhood Physical
Features and Relationships With Neighbors: Does Positive Physical Environment Increase
Neighborliness?, Environment and Behavior, XX(X) 1–21.
http://www.arkitera.com/haber/index/detay/istanbuldaki-kentsel-donusum-a.... Erişim
tarihi: Ocak 2012.
http://www.megarevma.net/arnavutkoy.htm. Erişim Tarihi: Mart 2010.
www.kemercountry.com. Erişim Tarihi: Mart 2010.
http://v2.kadikoy.bel.tr. Erişim Tarihi: Ocak 2012.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com