DEMOGRAPHICAL CHARACTERISTICS OF THE CITY OF TURHAL
Journal Name:
- Turkish Studies
Key Words:
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
In terms of administration, Turhal is connected to the Tokat province in the Middle Black Sea section of the Black Sea Region, and is located within the tectonic depressions to the south of the Canik Mountains. Included in the Yeşilırmak Basin in geographical terms, the study area is based in the middle section of Kazova-Turhal-Zile tectonic depression and within the Turhal Lowland. In this study, the population characteristics of the city of Turhal are examined. The purpose of the study is to examine the development and socio-economic characteristics of the city population in Turhal, where urbanization shows a demographic property, and to highlight the population loss in Turhal at the same time. The fact that the research area has issues such as seismicity, liquefaction of the ground, flood and erosion requires detailed examination of the population living on it. Turhal was a significant settlement in the Middle Black Sea until the year 2000 with the advantages as well as physical and human facilities that its geographical location provided. The population structure of the city has dramatically changed owing to reasons such as the availability of the railway station, many economic investments, particularly sugar factory, and rapid development of the service industry. The study first provides the historical development of the population. Information regarding the pre-Republic population of the research area were obtained from resources such as yearbooks, cadastral record books, and information regarding the population in the Republic period were obtained from the general population census results of DIE (State Institute of Statistics) covering the years between 1935 and 2000 as well as ADNKS (Address Based Population Record System) of TUIK (Turkish Statistical Institute) for the years 2007 - 2012. The population of the research area during the republic period was examined in detail owing to reasons such as because it acquired an urban settlement status beginning with the Republic period, the changes in the population structure largely took place during this period, and because regular and reliable population data regarding the area can be accessed beginning from 1935. The study demonstrates the reasons for the changes in the rural and urban population of Turhal according to years and its results. The rural - urban population of the research area is visualized using tables and charts while demonstrating this change. Moreover, the population growth rate and ratio are provided comparatively on Turkey, Tokat and Turhal scale by years. The age and gender characteristics of the population have significant reflections in socio-economic terms. Therefore the age and gender characteristics are examined by years, the changes in the infant population, adult population and old age population are demonstrated and attempt is made to estimate what kind of a population structure Turhal will have in the future. The fact that the share of over 65 years old population in total population in Turhal has gradually increased and is 10% at present indicates that it will not have a very young population structure in the future. Again, the gender structure of the population in Turhal shows more male surplus until 1985 and that it changes after 1985, and this is considered to be indicating that Turhal was a settlement that draws migration whereas it became a settlement that people migrate from. Moreover the population's educational status, economic characteristics as well as migrations that establish the urbanization character of Turhal are examined in detail. The education and literacy status of the population are examined in terms of graduation, wherein gender-based changes observed on the population's educational status over the years as well as its current status are compared to Turkey. Distribution of the working population according to economic line of activity is examined based on 1985, 2000 and 2009, and the economic line of activity which the population engages in the most is demonstrated together with its reasons. According to this, the population ratio working in the agricultural function and industrial function decreased over the years whereas the population ratio working in the service industry has been increasing and Turhal became a city compound where service function is dominant. The migrations drawn to and emigration from the city are provided with the other districts connected to the Tokat province, and the net migration drawn, emigration and net migration rate of Turhal for the year 2012 is demonstrated. The Republic period is examined as pre-1945, 1945-1985, 1985-2000 and post-2000. It is determined that during the pre-1945 period the research area was a town and its population was below ten thousand. During this period, the population increase rate and ratio of the research area are on low levels. The 1945-1985 period covers a period of 40 years, and is the period where the highest ratio of increase is observed in the city population, urbanization is faster and population increase rates and ratios achieve record levels. Within this period, the population of Turhal multiplied by 7.4. During this period, the population of the research area recorded an increase that is above the averages of the Tokat province in all census units, and above Turkey's average except for 1955-1960 and 1960-1965 periods. The 1985-2000 period is found to be a period that covers 15 years where the population increase rate drops. The main reason behind these recessions in this period is the imbalance between economic growth and population growth. The population had increased very rapidly until 1985, however the economic growth of the city was not as fast. As a result, the population growth rate and ratio clearly began to decline during this period for the first time. During the post-2000 period when administrative functions and district borders had become clearer, we find that population dynamics were lost and Turhal became an emigrant city, which is the most striking result of this study. As a settlement that could not utilize its available resources adequately, and could not develop its economic growth on par with its current population, it sets an example for the settlements in Turkey whose significance are diminishing, which is another result of the study. The study also establishes and maps the distribution and density of the population. Turhal saw a rapid population increase until 1985 since the land on which the city is founded is not rough, the climate conditions are favorable, modern industrial activities developed and it had large, fertile agricultural lands that supported the industry, its transportation network was well developed and its service industry developed rapidly. All of these had an impact on the distribution and density of the population. In the city of Turhal, the settlement area within the municipal borders (except for adjacent area) is a land of 4,604 ha. According to the data from 2013, 62,596 people live on this land. According to the arithmetic mean obtained by proportioning the population to the current area, Turhal has 13.6 people per hectare. This means 1,360 people per km2. Upon examination of the distribution of population density according to neighborhoods, it is found that factors such as neighborhood surface areas, neighborhood locations, family size, number of housings, functional characteristics, rent and parcel considerations are influential. Accordingly, it is observed that population density and distribution generally declines as we move from the center to the surroundings. Turhal's climactic properties, its large, fertile agricultural lands, the geomorphologic unit it is founded on and the Yeşilırmak River are capable of reviving its agricultural structure. If its agricultural potential is utilized well, the agriculture based industry will develop even further in the city. Moreover, if the advantages offered by its geological properties are utilized carefully, its rock and soil based industry will develop as well. If the issues regarding the textile industry, which has recently played a major role in the city's economy are resolved, development of industrial function will be ensured. Turhal is located on old caravan routes and junction points as in many commercial cities in Turkey, at a location where railway and highway network is developed, and this is an advantage in order for its commercial life to be revived. If all these advantages are used well, the city's economy will develop further, unemployment issues will be reduced and it will be possible to prevent the city's population loss.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Turhal, Karadeniz Bölgesi’nin Orta Karadeniz Bölümü’nde idari anlamda Tokat iline bağlı olup Canik Dağları’nın güneyindeki tektonik depresyonlar içerisinde yer alır. Coğrafi anlamda Yeşilırmak Havzası’na dâhil olan araştırma alanı, Kazova- Turhal- Zile tektonik depresyonun orta kesiminde ve Turhal Ovası içerisinde yer alır. Bu çalışmada Turhal şehrinin nüfus özellikleri incelenmiştir. Çalışmanın amacı şehirleşmenin demografik bir karakter gösterdiği Turhal’da şehir nüfusunun gelişimini ve sosyo-ekonomik özelliklerini incelemek olup aynı zamanda Turhal’daki nüfus kaybına dikkat çekmektir. Araştırma alanının depremsellik, zemin sıvılaşması, taşkın ve sel felaketi, erozyon gibi önemli jeolojik ve jeomorfolojik problemlerinin bulunması üzerinde yaşayan nüfusun ayrıntılı incelenmesini gerekli kılmaktadır. Turhal; bulunduğu coğrafi konumun sağladığı avantajlar, fiziki ve beşeri kolaylıklarla 2000 yılına kadar Orta Karadeniz’in önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Demiryolu istasyonunun varlığı, başta şeker fabrikası olmak üzere birçok ekonomik yatırımın gerçekleşmesi, hizmet sektörünün hızla gelişmesi gibi nedenlerle şehrin nüfus yapısı önemli ölçüde değişmiştir. Çalışmada öncelikle nüfusun tarihi gelişimi verilmiştir. Araştırma alanının Cumhuriyet öncesi nüfusu ile ilgili bilgilere salnamelerden, tahrir defterlerinden vb. kaynaklardan; Cumhuriyet dönemi nüfus bilgilerine ise DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü)’nin 1935-2000 yıllarını kapsayan genel nüfus sayımı sonuçları ile TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu)’in ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) 2007-2012 ulaşılmıştır. Araştırma alanının Cumhuriyet dönemiyle birlikte şehirsel bir yerleşme niteliği kazanması, nüfus yapısındaki değişikliklerin büyük oranda bu dönemde gerçekleşmesi, sahaya ait düzenli ve güvenilir nüfus verilerine 1935 yılıyla birlikte ulaşılabilmesi gibi nedenlerle araştırma alanının cumhuriyet dönemi nüfusu detaylı olarak incelenmiştir. Çalışmada Turhal’ın yıllara göre kır- şehir nüfusunda gerçekleşen değişim nedenleri ve sonuçlarıyla birlikte ortaya konulmuştur. Bu değişim ortaya koyulurken araştırma alanının kır- şehir nüfusu tablo ve grafik kullanılarak görselleştirilmiştir. Ayrıca nüfus artış hızı ve nüfus artış oranı yıllar itibariyle Türkiye, Tokat ve Turhal ölçeğinde karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Nüfusun yaş ve cinsiyet özelliklerinin sosyo-ekonomik açıdan önemli yansımaları vardır. Bu nedenle yaş ve cinsiyet özellikleri yıllar itibariyle incelenmiş, çocuk nüfustaki, yetişkin nüfustaki ve yaşlı nüfustaki değişim ortaya konulmuş ve gelecekte Turhal’ın nasıl bir nüfus yapısına sahip olacağı tahmin edilmeye çalışılmıştır. Turhal’da 65 yaş üstü nüfusunun toplam nüfus içerisindeki payının giderek artması ve günümüzde % 10’u bulması gelecekte çok genç bir nüfus yapısına sahip olmayacağı tespit edilmiştir. Yine Turhal’da nüfusun cinsiyet yapısında 1985 yılına kadar erkek nüfus fazlalığı, 1985 yılından sonra bu durumun değişmesi Turhal’ın göç alan bir yerleşme iken göç veren bir yerleşme konumuna gelmesinin bir göstergesi olarak belirlenmiştir. Bunun yanı sıra nüfusun eğitim durumu, nüfusun ekonomik özellikleri ve Turhal’ın şehirleşme karakterini belirleyen göçler ayrıntılı olarak incelenmiştir. Nüfusun eğitim durumu okuryazarlık durumu, bitirilen eğitim düzeyi açısından incelenmiş, yıllara göre nüfusun eğitim durumunda cinsiyet açısından gözlenen değişiklikler ve günümüzdeki durumu Türkiye ile karşılaştırılarak verilmiştir. Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına göre dağılımı 1985, 2000 ve 2009 yılına göre incelenmiş, nüfusun en çok hangi ekonomik faaliyet kolunda çalıştığı nedenleriyle birlikte ortaya koyulmuştur. Buna göre tarım fonksiyonunda ve sanayi fonksiyonunda çalışan nüfusun oranı yıllar içerisinde azalırken hizmet sektöründe çalışan nüfusun oranı günümüze kadar artarak gelmiş ve Turhal hizmet fonksiyonunun ağırlıkta olduğu bir şehir yerleşmesi konumuna gelmiştir. Şehrin aldığı ve verdiği göçler Tokat iline ait diğer ilçelerle birlikte verilmiş, ayrıca 2012 yılına ait Turhal’ın net aldığı göç, verdiği göç, ve net göç hızı ortaya koyulmuştur. Cumhuriyet dönemi; nüfusu 1945 Öncesi dönem, 1945-1985 Arası Dönem, 1985-2000 Arası Dönem, 2000 Sonrası Dönem olarak incelenmiştir. 1945 öncesi dönemde araştırma alanının bir kasaba niteliğinde olduğu ve nüfusunun on binin altında olduğu belirlenmiştir. Söz konusu dönemde araştırma alanının nüfus artış hızı ve nüfus artış oranları düşük seviyelerdedir. 1945-1985 devresi 40 yıllık bir süreyi kapsamakta olup, şehir nüfusunda oransal olarak en fazla artışın yaşandığı, şehirleşmenin hızlandığı ve nüfus artış oranları ve artış hızlarının rekor seviyeleri bulduğu dönemdir. Belirtilen zaman dilimi içerisinde Turhal nüfusu 7,4 kat artmıştır. Bu dönemde araştırma alanı nüfusu tüm sayım devrelerinde Tokat ili ortalamalarının üzerinde, 1955-1960 devresi ile 1960-1965 devreleri haricinde de Türkiye ortalamasının üzerinde bir artışa sahip olmuştur. 1985-2000 arası dönem, nüfus artış hızının gerilediği 15 yıllık süreyi kapsayan bir dönem olarak tespit edilmiştir. Bu dönemde gerilemelerin başlıca nedeni iktisadi gelişmeyle nüfus artışı arasındaki dengesizliktir. 1985 yılına kadar nüfus çok hızlı bir şekilde artmış ancak şehrin iktisadi gelişimi aynı hızla gelişmemiştir. Bunun sonucu olarak nüfus artış hızı ve oranı ilk defa bu dönemde net bir şekilde gerilemeye başlamıştır. İdari fonksiyonların ve ilçe sınırlarının netleştiği 2000 sonrası dönemde ise nüfus dinamiklerinin kaybolduğu ve Turhal göç veren bir şehir konumuna geldiği çalışmanın en dikkat çeken sonucu olarak tespit edilmiştir. Turhal’ın mevcut kaynaklarını yeterince kullanamayan, iktisadi gelişimini mevcut nüfusa yetecek derecede geliştiremeyen bir yerleşme olarak Türkiye’de önemi azalan yerleşmelere örnek olacak konumuna gelmesi çalışmanın bir başka sonucudur. Çalışmada ayrıca nüfusun dağılışı ve yoğunluğu tespit edilmiş ve haritalandırılmıştır. Şehrin kurulduğu arazinin engebeli olmayışı, iklim şartlarının elverişli olması, modern sanayi faaliyetlerinin gelişmesi ve sanayiyi destekleyen geniş, verimli tarım arazilerinin bulunması, ulaşım ağının iyi gelişmiş olması, hizmet sektörünün hızla gelişmesi nedeniyle Turhal’da 1985 yılına kadar hızlı bir nüfus artışı gerçekleşmiştir. Tüm bunlar nüfusun dağılışını ve yoğunluğunu etkilemiştir. Turhal şehrinde belediye sınırları (mücavir alan hariç) içinde yerleşim alanı 4.604 ha’lık araziden oluşur. Bu arazi üzerinde 2013 yılı verilerine göre 62.596 kişi yaşamaktadır. Bu açıdan nüfusun mevcut alana oranlanmasıyla elde edilen aritmetik ortalamaya göre Turhal’da hektar başına 13,6 kişi düşer. Aynı zamanda km²’ye 1.360 kişi düşer. Nüfus yoğunluğunun mahallelere göre dağılımı incelendiğinde mahalle yüzölçümleri, mahallelerin konumu, aile büyüklükleri, konut sayısı, fonksiyonel özellikleri, kira ve arsa bedelleri gibi faktörlerin etkili olduğu belirlenmiştir. Bunlara bağlı olarak nüfus yoğunluğu ve dağılışının genel olarak merkezden çevreye doğru azaldığı tespit edilmiştir. Turhal’ın sahip olduğu iklim özellikleri, tarımsal açıdan sahip olduğu geniş verimli topraklar, üzerinde kurulduğu jeomorfolojik birim ve Yeşilırmak Nehri tarımsal yapısını canlandırabilecek niteliktedir. Eğer tarımsal potansiyeli iyi değerlendirilse şehirde tarıma dayalı sanayi daha da gelişecektir. Bunun yanı sıra jeolojik özelliklerinin sunduğu avantajlar dikkatli değerlendirilirse taşa toprağa dayalı sanayisi gelişecektir. Yine son zamanlarda şehir ekonomisinde önemli bir paya sahip olan tekstil sanayinin sorunları giderilirse sanayi fonksiyonun gelişimi sağlanmış olacaktır. Turhal’ın konum itibariyle Türkiye’de birçok ticaret şehrinde olduğu gibi eski kervan yolları ve kavşak noktaları üzerinde, demiryolu ve karayolu ağının geliştiği bir konumda olması ticari hayatının canlanması açısından bir avantajdır. Tüm bu avantajlar doğru şekilde kullanılırsa şehir ekonomisi daha fazla gelişecek, işsizlik problemi azalacak ve şehrin nüfus kaybı önlenebilecektir.
FULL TEXT (PDF):
- 2