ŞAFİİ'NİN HUKUK İLMİNE KATKİSİ

"Yönetim kuralı" anlamında hukuk, insan toplumu içerisinde bu toplumun kendisi kadar eskidir. Farklı insanlara, yani bir topluluğa' sorumluluk yükleyebilmesi için hukuk, üstün bir otorite olarak görülen şahıs, bir aile reisi, kabile şefi, ülke idarecisi veya ruhani yahut dini anlamda bir liderden neşet etmelidir. Beşer yapısı hukuk sistemleri sınama ve yanılma, yani tecrübe etme ile olgunlaştırılır. Fakat bazen hukuk yapan şahıs da, hukukun kendisine, bizi yaratan ve idare eden Tanrı tarafından ilham edildiğini söyler. Özümsenme derecesi ve uygulanabilirliği açısından bu farklılığın ameli sonuçları herne olursa olsun, inkar edilemez bir gerçek şudur: Oldukça ayrıntılı olan hukuk kodları dahi sınırlıdır, oysa yaşayan ve gelişen toplumdaki problemler sınırsızdır, yani bir zaman süreci içerisinde değişen olaylara bağlı olarak yeni problemlerin de ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bu açıdan yürürlükte olmayı arzulayan bir hukuk, büyümesi ve gelişmesi için gereken şeyleri bünyesinde bulundurmalıdır. v İslam hukuku bu kaidenin dışında değildi. Tanrı mesajını taşıyan İslam peygamberi, kendi toplumuna belirli direktifler vermiştir: a) Peygamber, hemşehrilerinin adetleri ve uygulamalarından çok az bir kısmını seçip, hemşehrilerinden bunları terketmelerini ve bunun yerine kendi koyduğu uygulamaları takip etmelerini istedi. Çok az bir kısım adetleri de resmen yasaklamasa da onları pek tavsiye etmedi. Bunların dışındaki uygulamalar ve hukuki veya ahlaki değerler hakkında kanaat belirtmedi. b) Peygamber, günlük hayatı idare etmek için emirler ve tavsiyelerden oluşan bir takım yeni kurallar gösterdi.