You are here

Dede Kâtip ve İran Türk Edebiyatındaki Yeri

Dede Kâtip and His Place in Iranian Literature

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
Abdurrahman Tayyar, who is one of the few literate people whom the folk has given the title “Dede (grandfather, old wise man)” after Dede Korkut, is a very important folk poet of Iranian Turks. By his “İncili Sedef (Shell With Its Pearl)”, “Urmu Gölü (Urmu Lake)” and “Günümüz Aydın (May Our Day Be Bright)” poetry books, and yet not published “El-Marife (al-Marif)” and “Mevlid” works, he made a great contribution to Iranian Turkish Literature as well as to the world of Turkish Literature. On the other hand, he played an important role in the development of Iranian Turkish language and literature by his sermons which he delivered at mosques, by his orations at various programs, and by his Turkish poems which constituted words of songs, and of dozens of minstrels. In his poems, he gave great importance to the subjects of Allah, Prophet, Qur’an, Turkish Language and Turkish Islamic Ideal. His life, his works, and his place in Iranian Turkish literature are evaluated by taking all these facts into account.
Abstract (Original Language): 
Dede Korkut’dan sonra halk tarafından “Dede” unvanı verilen birkaç edebî şahsiyetten biri olan Abdurrahman Tayyar, İran Türklüğünün çok önemli bir halk şairidir. O, “İncili Sedef”, “Urmu Gölü” ve “Günümüz Aydın” adlı şiir kitapları ve henüz yayımlanmamış “El-Marife” ve “Mevlid” eserleri ile İran Türk edebiyatına, aynı zamanda Türk dünyası edebiyatına büyük hizmet etmiştir. Öte yandan, camilerde yaptığı Türkçe vaazları, çeşitli programlarda irad ettiği nutukları, onlarca âşık ve ses sanatçısının ezgilerinin güftelerini oluşturan Türkçe şiirleri ile İran Türk dili ve edebiyatının gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Şiirlerinde Allah, Peygamber, Kur’an, Türk dili, Türk dünyası ve Türk-İslâm Ülküsü konularına geniş yer vermiştir. Bütün bunlar göz önüne alınarak onun hayatı, eserleri ve İran Türk edebiyatındaki yeri gereği gibi değerlendirilmelidir.
141
163

REFERENCES

References: 

A. Yazılı Kaynaklar:
Kafkasyalı, Ali. (2009). İran Türk Âşıkları ve Millî Kimlik. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
Kafkasyalı, Ali. (2009). İran Türkleri Âşık Muhitleri. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
Kafkasyalı, Ali. (2010). İran Türkleri. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları.
Kafkasyalı, Ali. (2011). İran Coğrafyasında Türkler. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları.
Köprülü, M. Fuad. (1979). “Azerî”. İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: MEB Yayınları.
Sümer, Faruk. (1999). Oğuzlar (Türkmenler). İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
Yayınları.
Tansel, Fevziye Abdullah. (1969). Mehmed Emin Yurdakul’un Eserleri-I, Şiirler. Ankara:
Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Tayyar, Hacı Abdurrahman. (Dede Kâtib) (1387/2008). Günümüz Aydın. Urmiye: Yaz
Neşriyyatı.
Tayyar, Hacı Abdurrahman. (Dede Kâtib) (1384/2005). Urmu Gölü Manzumesi. Urmiye:
Yaz Neşriyyatı.
Tayyar, Hacı Abdurrahman (1382/2003). İncili Sedef. Urmiye: Yaz Neşriyyatı.
Togan, A. Zeki Velidi (1970). Umumî Türk Târihine Giriş. İstanbul: Enderun Yayınları.
Turan, Osman (2003). Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti. İstanbul.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1975). Osmanlı Tarihi II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Yüce, Mustafa (1994). Türk-İran İlişkilerinin Dünü, Bugünü, Yarını. İstanbul: Harp Akademileri
Komutanlığı Yayınları.
B. Sözlü Kaynaklar:
13 Şubat 2004, Urmiye Guluncu Köyü, Dede Kâtip anlatımı, özel arşivimiz.
29 Mart 2007 Urmiye Guluncu Köyü, Dede Kâtip anlatımı, özel arşivimiz.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com