You are here

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Examining of the Burnout Level of University Students

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (2. Language): 
The purpose of this study is to investigate the level of burnout among university students within the framework of demographic variables. Eight hundred and eigthty-two university students attending various faculties of Mersin University has been administered Maslach Burnout Inventory – Student Scale (MBI-SS) which was designed by Schaufeli, et al. (2002), and adapted into Turkish by Çapri, Gündüz and Gökçakan (2011). For data analysis, ANOVA, Tukey and T test has been administered. The results of the analysis indicate that burnout scores of students differ from each other in terms of variables like gender, social support, place of birth and where the students grew up, faculty, grade, and a weekly course load. The results are discussed and several recommendations are presented in the light of literature.
Abstract (Original Language): 
Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin demografik değişkenler çerçevesinde incelemektir. Toplam 822 öğrencinin katıldığı araştırmada, Schaufeli ve ark. (2002) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Çapri, Gündüz ve Gökçakan (2011) tarafından yapılan Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğrenci Formu (MTE-ÖF) kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar için t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Tukey test teknikleri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonuçları; cinsiyet, sosyal destek, doğup-büyüdüğü yer, fakülte, sınıf seviyesi ve haftalık ders yükü değişkenlerine göre üniversite öğrencilerinin tükenmişlik puanlarının farklılaştığını göstermektedir. Elde edilen sonuçlar literatür eşliğinde tartışılıp çeşitli öneriler sunulmuştur.
38-55

REFERENCES

References: 

Abacı, K.A. (2004). “Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu`na Bağlı Saray ve Ayaş
Rehabilitasyon Merkezlerinde Bakıma İhtiyaç Duyan Bireylerin Bakımından Sorumlu
Personelin İş Doyumu, Tükenmişlik, Stres ve Depresyon Düzeyleri Açısından
Karşılaştırılması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Abel, M.H. ve Sewell, J. (1999). Stress and Burnout in Rural and Urban Secondary School
Teachers, Journal of Educational Research, 92 (5), 287-293.
Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi 52 Dergisi, 19 (2012) 38-55
Akdoğan, M. (2009). “Büyük Ölçekli İşletmelerde Çalışan Ofis İşgörenlerinin Tükenmişlik
Düzeylerinin Kişisel, Örgütsel ve Kişilerarası Faktörlere Göre Yordanması”,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
İzmir.
Altıntaş, E. (1997). Teknik Öğretmenlerde Tükenmişliği Etkileyen Bazı Faktörler ve Yordayıcı
Değişkenler, IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 10-12 Eylül, Eskişehir.
Arabacı, İ.B. ve Akar, H. (2010). Eğitim Müfettişlerinin Bazı Sosyal, Demografik ve Mesleki
Özelliklerine Göre Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi, Dicle
Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 78–91
Arat, Z. (2006). “Tükenmişlik Sendromu, Hasta Yakınlarının Yaşam Kalitelerinin
Değerlendirilmesi ve Etkileyen Faktörler”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Arman, N. (2009). “Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Anne ve Babaların Algıladıkları Sosyal
Destek Düzeyleri İle Tükenmişlik ve Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi”,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Erzurum.
Arslan ve diğ. (1996). Tıpta Uzmanlık Öğrencisi Hekimlerde Tükenme Düzeyleri, Türk
Psikiyatri Dergisi, 7 (1), 39-45.
Atlandı, D. (2010). “Çağrı Merkezi Çalışanlarında Tükenmişlik ve İş Doyumu Düzeylerinin
İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Baduroğlu, G.E. (2010). “Hakim ve Cumhuriyet Savcılarında Psikosomatik Hastalıklar ve
Tükenmişlik Sendromu”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi
Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
Bahar, E. (2006). “Tükenmişlik Sendromu, Otel İşletmelerinde Ön Büro Çalışanlarında Bir
Uygulama”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Baysal, A. (1995). “Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler”,
Yayınlanmamış Doktora Tezi, DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Burke, R.J. ve Greenglass, E.R. (1993). Work Stress, Role Conflict, Social Support, and
Psychological Burnout Among Teachers, Psychological Reports, 73, 371-380
Byrne, B.M. (1994). Burnout: Testing for the Validity, Replication, and Invariance of Causal
Structure Across Elementary, Intermediate, and Secondary Teachers, American
Educational Research Journal, 31 (3), 645-673.
Çam, O. (1992). Tükenmişlik Envanterinin Geçerlik ve Güvenirliğinin Araştırılması, VII. Ulusal
Psikoloji Kongresi, (155-160), Hacettepe Üniversitesi, Ankara
Çam, O. ve Baysal, A. (1994). “İzmir Metropolitan Alan İçinde Bulunan Yataklı Sağlık
Kurumlarında Görev Yapan Psikiyatrist ve Psikologlarda Tükenmişlik (Burnout)
Sendromunun İncelenmesi”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, İzmir.
Çapri, B. (2008). “Eş Tükenmişliğini Yordayan Değişkenlerin İncelenmesi”, Doktora Tezi.
Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Çapri, B.; Gündüz, B. ve Gökçakan, Z. (2011). Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğrenci Formu
(MTE-ÖF)’nun Türkçe’ye Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Çukurova
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 40 (1),134-147.
Çapri, B. & Kan, A. (2007). Öğretmenlerin Kişilerarası Öz-Yeterlik İnançlarının Hizmet Süresi,
Okul Türü, Öğretim Kademesi ve Unvan Değişkenleri, Mersin Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 3(1), 63-83.
Çimen, S. (2007). “İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik ve Yeterlik Algıları”,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Kocaeli.
Dağlı, A. ve Gündüz, H. (2008). Yatılı İlköğretim Bölge Okullarında Görev Yapan Yönetici ve
Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri (Diyarbakır İli Örneği), Dicle Üniversitesi Ziya
Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 12–35.
B.Gündüz-B.Çapri-Z.Gökçakan / Üniversite Öğrencilerinin Tükenmişlik… 53
Demirkol, İ. (2006). “Avukatlarda İş Doyumu, Tükenmişlik ve Denetim Odağının Bazı
Demografik Değişkenler Bağlamında İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Dolu, G. (1997). “Yoğun Bakım Ünitesi Hemşirelerinde Stres Etkenleri ve Tükenmişlik
Sendromu”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Eker, G. (2007). “Endüstri Meslek Lisesi Öğrencilerinin Tükenmişlik Düzeyi”, Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Teknoloji Eğitimi
Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Ergin, C. (1992). “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin
Uyarlanması”. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Ergin C. (1996). Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Türkiye Sağlık Personeli Normları. 3P
Dergisi, 4, 28-33.
Girgin, G. (1995). “İlkokul Öğretmenlerinde Meslekten Tükenmişliğin Gelişimini Etkileyen
Değişkenlerin Analizi ve Bir Model Önerisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, DEÜ
Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Gökçakan, Z., & Özer, R. (1999). Rehber Öğretmenlerde Tükenmişlik, Rize: Rize Rehberlik
Araştırma Merkezi Yayınları.
Gümüş, İ. A. (2009). “3. Bölgede Görev Yapan Futbol Hakemlerinin Mesleki Tükenmişlik
Düzeylerinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Gündüz, B. (2000). “Hemşirelerde Stresle Başaçıkma Biçimleri İle Tükenmişlikleri Arasındaki
İlişkilerin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Gündüz, B. (2005). İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik, Mersin Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 1 (1), 152-166.
Gündüz. B., Erkan, Z ve Gökçakan, N. (2007). Polislerde Tükenmişlik ve Görülen Psikolojik
Belirtiler, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 283-298.
Işıklar, A. (2002). “Lise Dengi ve İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin İş Doyumu,
Tükenmişlik ve Empatik Eğilimleri Arasındaki İlişkilerin Bazı Değişkenlere Göre
İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Konya.
İlaslan, E. A. (2009). “Hemodiyaliz Hastalarının Bakımından Sorumlu Hasta Yakınlarının
Sorunları ve Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
Kahya, C. (2009). “Maliye Bakanlığı Personelinin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin
Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi (Trabzon ili örneği")”,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Trabzon.
Karasar, N. (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi:Kavramlar, İlkeler ve Teknikler. Ankara: Sim
Matbaası.
Karataş, H. (2009). “Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlikleri ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal
Destekleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kaya, O. Ş. (2009). “Ankara İlinde Çalışan Polislerin Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı
Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Koç, H. (1999). “Resmi Eğitim Kurumlarında Çalışan Psikolojik Danışma ve Rehberlik
Uzmanlarının İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Danışmanların Denetim Odağı
ve Bazı Değişkenlere Göre Karşılaştırılması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kovach, H. R. (2002). “Relationship Among Stress, Social Support and Burnout Counseling
Psychology Graduate Students”, Dissertation, University of Missouri-Kansas City,
U.S.A.
Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi 54 Dergisi, 19 (2012) 38-55
Kutsal, D. (2009). “Lise Öğrencilerinin Tükenmişliklerinin İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi.
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Maslach, C., & Leiter, M.P. (1997). The Truth About Burnout: How Organizations Cause
Personal Stress and What To Do About It. San Francisco: Jossey Bass.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of
Occupational Behavior, 2, 99-113.
Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Reviews of
Psychology, 52, 397-422.
Nazlıoğlu, E.H. (2009). “Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Bir
Araştırma”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Niğde.
Ok, S. (2002). “Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyumu, Rol Çatışması, Rol
Belirsizliği ve Bazı Bireysel Özelliklere Göre İncelenmesi”, Yayınlanmamış Doktora
Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Okyay, N. (2009). “Emniyet Teşkilatına Bağlı Okullardan Mezun Olup Çevik Kuvvet Şube
Müdürlüğünde Görev Yapan Polislerin Psikolojik Hizmet Algıları, İş Doyumu ve
Tükenmişlik Düzeyinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Ören, N. & Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen Adaylarında Tükenmişlik, Muğla Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16
Özçelik, B. (2009). “Belediyelerde çalışan işgörenlerin durumluluk kaygı, iş doyumu ve
tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi”, Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
Özkanan, A. (2009). “Örgüt İklimi ve Tükenmişlik İlişkisi: Büro Çalışanları Üzerine Bir Alan
Araştırması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Ankara.
Öztuna, İ.G. (2005). “Oto Sanayi Sektöründeki Bir Firmada Çalışanların Tükenmişlik Düzeyleri
ve İlişkili Etmenler”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Pines, A. M. (2005). The Burnout Measure Short Version (BMS). International Journal of
Stress Management, 12(1), 78-88.
Sever, A.D. (1997). “Hemşirelerin İş Stresi İle Başaçıkma Yolları ve Bunun Sonuçlarının
Araştırılması”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Enstitüsü, İstanbul.
Schaufeli, W. B., Martinez, I., Marques-Pinto, A., Salanova, M., & Bakker, A. (2002). Burnout
and Engagement in University Students: A cross-national study. Journal of Cross-
Cultural Studies, 33, 464-481.
Schaufeli,W. B., Leiter, M. P., Maslach, C., & Jackson, S. E. (1996). Maslach Burnout
Inventory–General Survey. In C. Maslach, S. E. Jackson, & M. P. Leiter (Eds.), The
Maslach Burnout Inventory—Test manual (3rd ed.). Palo Alto, CA: Consulting
Psychologists Press.
Schaufeli, W. B., & Taris, T. W. (2005) The Conceptualization and Measurement of Burnout:
Common Ground and Worlds Apart. Work and Stress, 19(3), 256–62.
Sucuoğlu, B. ve Kuloğlu, N. (1996). Özürlü Çocuklarla Çalışan Öğretmenlerde Tükenmişliğin
Değerlendirilmesi, Türk Psikoloji Dergisi, 10 (36), 44-60.
Sümer, D. (2005). “İnsan Kaynakları Eğitim Fonksiyonunun Mesleki Tükenmişlik Üzerine
Etkisi ve Otomotiv Yan Sanayinde Bir Uygulama”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Şanlı, S. (2006). “Adana İlinde Çalışan Polislerin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı
Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi ,Çukurova
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Taşdöven, H. (2005). “Ankara İlindeki Polislerin Tükenmişlik Düzeylerinin ve Gereksinim
Örüntülerinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Enstitüsü Ankara.
B.Gündüz-B.Çapri-Z.Gökçakan / Üniversite Öğrencilerinin Tükenmişlik… 55
Tatlıcı, M. (2006). “Atletizm Antrenörlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi”,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
Konya.
Tezcan, M. (1992). Eğitim Sosyolojisi, 8. Baskı, Zirve Ofset, Ankara.
Tümkaya, S. (1996). “Öğretmenlerdeki Tükenmişlik, Görülen Psikolojik Belirtiler ve
Başaçıkma Davranışları”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, ÇÜ Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Adana.
Tümkaya, S., Çam, S., & Çavuşoğlu, İ. (2009). Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonu’nun
Türkçe’ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 387–398.
Tümkaya, S.& Çavuşoğlu, İ. (2010). Sınıf Öğretmenliği Son Sınıf Öğretmen Adaylarının
Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19
(2),468 – 481.
Uslu, M. (1999). “Resmi Eğitim Kurumlarında Çalışan Psikolojik Danışma ve Rehberlik
Uzmanlarının İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Danışmanların Denetim Odağı
ve Bazı Değişkenlere Göre Karşılaştırılması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Selçuk Üniversitesi, Konya.
Üstün, B. (1995). “Hemşirelerin Atılganlık ve Tükenmişlik Düzeyleri”, Yayınlanmamış Doktora
Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Yılmaz, T.D. (2009). “Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’’nde Tıpta Uzmanlık
Öğrencilerinin Tükenmişlik Düzeyi ve İlişkili Etmenler”, Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com