You are here

Nogay Türklerinde Kişi Adları

Personal Names in Noghay Turks

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Giving names to babies is an important tradition in Turkish society, which has existed since the time of the ancient Turks. Today, name giving is an important event that is celebrated with a feast (toy) among Noghay Turks, who are Aral-Caspian Turks. Names are never chosen randomly. The reason for giving the name, the time and style of giving the name are taken into consideration. Names in Noghay Turkish show differences in terms of both form and meaning. Names are divided into two groups according to their forms: simple and compound names. While choosing the names according to meaning, thefollowing elements are important: whether previous brothers and sisters of the child are alive; wishing the child happiness, success, a good life style and a good character; unwillingness for another child; a notable characteristic of the newbom baby; an object or animal seen or heard just after the birth; the first word that parents hear or say after the birth; the place, day, month, and season of the birth, the weather and state of sky at the moment of birth; the feelings of admiration and gratefulness felt towards someone. Personal names have various sources such as totem names, wish names, random names, religious names and majestic names. In the study, the names used by Noghay Turks are examined in terms of form and were classified according to the meanings that are effective in giving Noghay personal names.
Abstract (Original Language): 
Ad verme, Eski Türklerden beri Türk toplumunda önem verilen bir gelenektir. Günümüzde Aral-Hazar grubu Türklerinden olan Nogay Türklerinde çocuğa ad verme, toy yapılarak kutlanan önemli bir olaydır. Adlar hiçbir zaman gelişigüzel seçilmez, adların veriliş sebeplerine, veriliş zaman ve tarzlarına dikkat edililir. Nogayca adlar, hem şekil hem de anlam bakımından farklı özellikler göstermektedir. Adlar şekil bakımından basit ve birleşik yapıda olabilir. Anlam bakımından kişi adları seçilirken; çocuğun daha önceki kardeşlerinin yaşayıp yaşamaması, çocuğa mutluluk, başarı, iyi bir hayat tarzı, iyi karakter özelliği dilenmesi, artık çocuk istenmeyişi, yeni doğmuş çocuğun göze çarpan bir özelliği, doğumdan sonra ilk göze çarpan veya işitilen nesne veya hayvan, ana babanın işittiği veya söylediği ilk söz, çocuğun doğduğu yer, gün, ay, mevsim, doğum zamanında hava ve gökyüzünün durumu, kimi kişilere karşı duyulan hayranlık, şükran ve minnet duyguları vb. gibi pek çok durum etkilidir. Totem adları, dilek adları, tesadüfi adlar, dinî adlar, görkemli adlar gibi kişi adlarının çeşitli kaynakları vardır. Bu çalışmada Nogay Türklerinde kullanılan adlar hem şekil olarak incelenmiş hem de ad vermede etkili olan anlam özelliklerine göre sınıflandırılmıştır.
99-122

REFERENCES

References: 

AKSAN, Doğan (1995): Her Yönüyle Dil/Ana Çizgileriyle Dilbilim, TDK Yayınları, Ankara.
ALİYEVA, Esen Minara (2009): “Ahıska Türklerinde Kişi Adları”, U.Ü. Fen-Edebiyat
Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 10, Sayı: 16.
ALPARGU, M., (1996): “Dünden Bugüne Kafkasya’da Nogaylar”, Tarih Boyunca
Balkanlardan Kajkaslara Türk Dünyasi Semineri, I.Ü. Ed. Fak. Tarih Arastirma
Merkezi, Ed. Fak. Basimevi, İstanbul.
AMANOĞLU, Ebulfez Kulı (2000): “Divanü Lugat-it-Türkî’deki Kişi Adları Üzerine”,
Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları EnstitüsüDergisi, Sayı: 15, s. 5-14.
ARAT, Reşit Rahmeti (1991): Kutadgu B iligI,Metin, Ankara.
ATALAY, Besim (1986): Dîvân-ı Lügâti ’t-TürkDizini “Endeks” C.4, TDK Yayınları, Ankara.
BASKAKOV, N.A. (1963): Nogaysko-Russkiy Slovar, Moskva, s. 485-489.
ÇELİK ŞAVK, Ülkü, “Karakalpak Kişi Adları Üzerine Bir İnceleme” Millî Folklor Dergisi,
Yıl: 14, Sayı: 54.
DEMİREZ GÜNERİ, Aysun (2011): “Yeni Uygur Türkçesinde Fiillerden Türetilmiş Kişi
Adları”, Bilkent Üniversitesi VI. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri,
Erzurum- 25-28 Eylül 2011, s. 169-177, Ankara.
ERCİLASUN, Ahmet B. (1984): Kutadgu Bilig Grameri -Fiil-, Gazi Üniversitesi Yayınları,
Ankara.
ERGİN, Muharrem (1991): Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
GÜNGÖRDÜ, Erol (1991): Ana Çizgileriyle Türk Kişi Adları Sistemi, Gazi Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü (yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
İNAN, Abdülkadir (1966): “Dede Korkut Kitabında Eski İnançlar ve Gelenekler” Türk
Kültürü Araştırmaları, s. 145-159.
KALAFAT, Yaşar (2006): Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Ankara.
KARAHAN, Leylâ (2008): “Türkçede Dinî Anlamlı Bazı Kişi Adlarını Ekle Değiştirme
Geleneği” The 51st Meeting o f the Permanent İnternational Altaistic Conference
(PIAC 51), Romanya, Türk Dili Üzerine İncelemeler, Ankara 2011, s. 292-299.
KİBAR, Osman (2005): Türk Kültüründe Ad Verme, Akçağ Yayınları, Ankara.
ÖRNEK, Sedat Veyis (1995): Türk Halk Bilimi, KültürBakanlığı Yayınları, Ankara.
RASONYI, Lâszlo (1976): “The Psychology and Categories of Name Giving Among the
Turkish Peoples”, Hungaro Turcica, Budapest, s. 207-223.
RÂSONYI, Lâszlo (1988): Türklükte Kadın Adları, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten
1963, Ankara, s. 63-87.
SAKAOĞLU, Saim (2001): TürkAdBilimi IGiriş, TDK Yayınları, Ankara.
SÜMER, Faruk (1999): Türk Devletleri Tarihinde Şahıs Adları I-II, Türk Dünyası Araştırmaları
Vakfı Yayınları, İstanbul.
TEKİN, Talat (1987): Tuna Bulgarları ve Dilleri, Ankara.
UCA, Alaattin (2004): Türk Toplumunda Ad Verme Geleneği, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları
Enstitüsü Dergisi, Sayı: 23, Erzurum
ÜÇOK, Necip (1947): Genel Dilbilim, Ankara Üniversitesi, DTCF Yayınları, Ankara.
VARİS, Abdurrahman (2004): “Türklerin Ad Koyma Gelenekleri Üzerine Bir İnceleme”,
Millî Folklor, Yıl: 16, Sayı: 61.
YALÇINER, Necla (2004): “Türkçede Son Çocuğa Verilen Adlar”, 4. Uluslararası Türk Dili
Kurultayı, (20-26 Eylül 2004), C II Ankara, s. 3119-3130.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com