Traces of the Oghuz Influence On Sayan Turkic Languages
Journal Name:
- Dil Araştırmaları
Keywords (Original Language):
| Author Name |
|---|
Abstract (2. Language):
V. İ. Rassadin does classify Tofalar, Soyot and
Tuvan dialects spoken in Siberian region of Russian Federation,
colloquial languages of Uighur Uryanhays and Tsatans
living in Mongolia, Kökmonçak and dialects of Tsengel/Somon
Tuvas as the group of Sayan Turkic languages in Uighur-
Oghuz branch of East-Hun branch of Turkic language.
In this paper, phonological, morphological and lexical features
only appearing in Oghuz dialects of Turkic language
are defined: Initial unvoiced consonants t and k are replaced
with voiced ones d and g (e.g., don, doruğ, dağ, gel, gök,
gan, gar etc.) thence different meanings appear as a result
of glottalization of the vowel of initial syllable of a word:
at ‘name’; a’t ‘horse’, kap ‘sack’; ka’p- ‘to catch by mouth’,
öt ‘bile’; ö’t- ‘to be bitten (by snake or spider)’, ot ‘fire’; ot
‘grass’ etc. As a morphological parallelism element, a deverbal
nominal formative (Tof. –ğlığ, Old Turkic –γlı and –ılı
variant in Turkish and Azerbadjanian) is used in Oghuz and
Sayan Turkic: Tof. diziğliğ, Tr. dizili, Az. yığılı, Old Turkic
yazıγlıγ ‘resolved’ etc. It’s demonstrated that the most
common linguistical parallelism takes place between Oghuz
and Sayan Turkic in lexical domain: Tof., Tuv., duş-, Turkm.
duş-, Az. tuş kel- ‘to come across with sb.’; Tof. Tuv. düün,
Tr. dün, Gag. dün, Turkm. düyn, Az. dünәn etc. and it’s emphasized
that those parallels in question have been used, by
the influence of Oghuz, in Sayan Turkic languages since Old
Turkic era.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
V. İ. Rassadin, Rusya Federasyonu’nun Sibirya bölgesinde
kullanılan Tofalar, Soyot ve Tuva lehçelerini,
Moğolistan’da yaşayan Uygur Uryanhayları ve Tsatanlarının
konuşma dillerini, Kökmonçak ve Tsengel//Somon
Tuvalarının diyalektlerini Türk dilinin Doğu-Hun kolunun
Uygur-Oğuz dalı içerisinde Sayan Türk dilleri grubu olarak
sınıflandırmaktadır. Makalede, bu dillerin Oğuz lehçelerinde
de yer alan, ancak diğer Türk lehçelerinden farklı fonetik,
morfolojik ve leksik özellikleri tespit edilir: Kelime başında
tonsuz t ve k ünsüzleri yerinde zayıf telâffuz edilen d ve g
sesleri yer alır: Don, daş, doruğ, dağ, gel, gök, gan, gar vb;
Kelimenin ilk hecesindeki ünlünün gırtlaksallaşması sonucunda
farklı anlamlar belirir: at ‘ad, isim’; a’t ‘at’; kap
‘çuval’; ka’p- ‘ağzınla tutmak’; öt ‘öd, safra’; ö’t- ‘sokulmak’;
ot ‘ateş’; o’t ‘ot’ vb. Oğuz ve Sayan Türk lehçelerinde
morfolojik paralellik olarak fiilden sıfat yapan ek (Tof.
-ğlığ, Eski Türkç. -γlϊ, Türkiye ve Azerb. Türkçelerinde -ılı
varyantları) kullanılır: Tof. diziğliğ, Türk. dizili, Azerb.
yığılı, Eski Türkçe. jazϊγlϊγ ‘çözülmüş’ vb. Oğuz ve Sayan
Türk lehçeleri arasındaki en yaygın dil paralellerinin leksik
düzeyde olduğu gösterilir: Tof., Tuv. duş-, Türkm. duş-,
Azerb. tuş kel- ‘karşılaşmak’; Tof., Tuv. düün, Türk. dün,
Gagavuz. dün, Türkm. düyn, Azerb. dünәn vb. Söz konusu
paralellerin Oğuzların etkisiyle Eski Türkçe döneminden
beri Sayan Türk dillerinde kullanıldığı vurgulanmaktadır.
FULL TEXT (PDF):
- 12
23-30