You are here

Sayan Türk Dillerinde Oğuz Etkisinin İzleri

Traces of the Oghuz Influence On Sayan Turkic Languages

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Abstract (2. Language): 
V. İ. Rassadin does classify Tofalar, Soyot and Tuvan dialects spoken in Siberian region of Russian Federation, colloquial languages of Uighur Uryanhays and Tsatans living in Mongolia, Kökmonçak and dialects of Tsengel/Somon Tuvas as the group of Sayan Turkic languages in Uighur- Oghuz branch of East-Hun branch of Turkic language. In this paper, phonological, morphological and lexical features only appearing in Oghuz dialects of Turkic language are defined: Initial unvoiced consonants t and k are replaced with voiced ones d and g (e.g., don, doruğ, dağ, gel, gök, gan, gar etc.) thence different meanings appear as a result of glottalization of the vowel of initial syllable of a word: at ‘name’; a’t ‘horse’, kap ‘sack’; ka’p- ‘to catch by mouth’, öt ‘bile’; ö’t- ‘to be bitten (by snake or spider)’, ot ‘fire’; ot ‘grass’ etc. As a morphological parallelism element, a deverbal nominal formative (Tof. –ğlığ, Old Turkic –γlı and –ılı variant in Turkish and Azerbadjanian) is used in Oghuz and Sayan Turkic: Tof. diziğliğ, Tr. dizili, Az. yığılı, Old Turkic yazıγlıγ ‘resolved’ etc. It’s demonstrated that the most common linguistical parallelism takes place between Oghuz and Sayan Turkic in lexical domain: Tof., Tuv., duş-, Turkm. duş-, Az. tuş kel- ‘to come across with sb.’; Tof. Tuv. düün, Tr. dün, Gag. dün, Turkm. düyn, Az. dünәn etc. and it’s emphasized that those parallels in question have been used, by the influence of Oghuz, in Sayan Turkic languages since Old Turkic era.
Abstract (Original Language): 
V. İ. Rassadin, Rusya Federasyonu’nun Sibirya bölgesinde kullanılan Tofalar, Soyot ve Tuva lehçelerini, Moğolistan’da yaşayan Uygur Uryanhayları ve Tsatanlarının konuşma dillerini, Kökmonçak ve Tsengel//Somon Tuvalarının diyalektlerini Türk dilinin Doğu-Hun kolunun Uygur-Oğuz dalı içerisinde Sayan Türk dilleri grubu olarak sınıflandırmaktadır. Makalede, bu dillerin Oğuz lehçelerinde de yer alan, ancak diğer Türk lehçelerinden farklı fonetik, morfolojik ve leksik özellikleri tespit edilir: Kelime başında tonsuz t ve k ünsüzleri yerinde zayıf telâffuz edilen d ve g sesleri yer alır: Don, daş, doruğ, dağ, gel, gök, gan, gar vb; Kelimenin ilk hecesindeki ünlünün gırtlaksallaşması sonucunda farklı anlamlar belirir: at ‘ad, isim’; a’t ‘at’; kap ‘çuval’; ka’p- ‘ağzınla tutmak’; öt ‘öd, safra’; ö’t- ‘sokulmak’; ot ‘ateş’; o’t ‘ot’ vb. Oğuz ve Sayan Türk lehçelerinde morfolojik paralellik olarak fiilden sıfat yapan ek (Tof. -ğlığ, Eski Türkç. -γlϊ, Türkiye ve Azerb. Türkçelerinde -ılı varyantları) kullanılır: Tof. diziğliğ, Türk. dizili, Azerb. yığılı, Eski Türkçe. jazϊγlϊγ ‘çözülmüş’ vb. Oğuz ve Sayan Türk lehçeleri arasındaki en yaygın dil paralellerinin leksik düzeyde olduğu gösterilir: Tof., Tuv. duş-, Türkm. duş-, Azerb. tuş kel- ‘karşılaşmak’; Tof., Tuv. düün, Türk. dün, Gagavuz. dün, Türkm. düyn, Azerb. dünәn vb. Söz konusu paralellerin Oğuzların etkisiyle Eski Türkçe döneminden beri Sayan Türk dillerinde kullanıldığı vurgulanmaktadır.
FULL TEXT (PDF): 
23-30

REFERENCES

References: 

Рассадин В.И. Тофаларский язык и его место в системе тюркских
языков // Автореферат докторской диссертации. М., 1982

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com