THE TINGS OF THE OLD SUMERIAN LANGUAGE IN NAKHICHIVAN AND
EASTREN ANATOLIAN DIALECTS
Journal Name:
- Diyalektolog - Ağız Araştırmaları Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name |
|---|
Abstract (2. Language):
National affiliation of ancient Sumerian language is one of problematic problems create serious conflict in the world linguistics. These are the serious fact putan end to conflicts modern Turkic languages ancient Sumerian and dialect of the comparative investigation. The historycal dialectological facts are show being specific place all-Turkish languages and dialects between the dialects of Nakhchivan and Eastern Anatoly. The efficient situation in the dialects modern Nakhchivan and Eastren Anatolyan dialects is one of defining basic factors of the ancient Sumerian language Orhon inscriptions, eposes of the "Kitabi Dede Korkut", in the İbn Muhenna dictionary, in the "Oğuzname", in the work "Divany lugat-it Türk", of the Turkish folk-lore, the century XIX of the literary works and modern Turk dialects classic until words developed is one of defining basic factors position the between all-Turkish dialect and dialects of the Nakhchivan and Eastren Anadolyan dialects. The comparison Sumerian language of the Nakhchivan and Eastern Anatolyan dialects is being affirms of the dictionaries prepared on the basis of the ancient Turkish language.
The phonetic, lexical facts be reflected of the ancient Sumerian language in the works Sturtevantin "A Hittite Glossory ve Suppelment to a Hittite Glossary" and the work "The historical connection of the Şumer and Turkic languages by about age of the Turkish" Osman Nedim Tuna's, "The Sumerian language is decisively the Turkish" and the work A.Caliloğlu's to work according to with elucidating passed up to this day and the comparison Nakhcivan and Anatolyan dialects affirms being the most ancient language of the Turkish. Many words in the ancient Sumerian language involves for the attention by the same phonetic composition and semantic meaning adjoining by dialects of Nakhchivan and Anatoly dialects by words in the language of the other ancient Turk monuments: yağı, yu, kul, yığın, yig, çağa, çak, köğüs, gid, fani, yogun, qalın, tügün, bağlam, çin, doğru, eke, üz, kasmak, süz, tuş, öl, teyri, tat, net, isig, azuk, sürüg, asgu, kapkacak, kaç, kuru, neme, korı, toku, togıra, dengüş, zevzek, dingilde, cengel, qaqa//qağa, gim, kalıt, ku, öbür and other. The interesting side like is involves for the attention in Sumerian language for instance, kıdık//kidik qidiyh koduk, kuzu, köşak, küçük of the animal names develop in the Nakhchivan and Anatoly dialects.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Eski Sümercenin millî mensupluğu dünya dilciliğinde tartışma doğuran problematik konulardandır. Bu tartışmaları sonlandıran ciddi faktör eski Sümercenin çağdaş Türk dilleri ve ağızlarıyla karşılaştırılmasıdır. Mukayeseli araştırmalarda elde edilen tarihî diyalektolojik faktörler eski Sümerceye dayanan Nahçıvan ve Anadolu ağızlarının umumtürk diyalektleri arasındaki özüne mahsus yerini gösteriyor. Sumerceden başlayarak kadim Türk yazılı ve sözlü abidelerinde, özellikle Orhon yazıtlarında, "Kitabı Dede Korkut" dastanlarında, İbn Mühenna lugatinde, Oğuzname'de, M. Kaşgarlı'nın Divanü Lugat-it Türk adlı eserinde, aynı zamanda Türk halklarının folklorunda, XIX. yüzyıla kadar yazılmış klasik edebî eserlerde ve çağdaş Türk lehçelerinde mevcut birçok leksemin Nahçıvan ve Anadolu ağızlarında işlek durumu bu ağızların umumtürk dilleri ve diyalektleri arasındaki mevkiini muayyenleştiren önemli amillerdendir. Sümer dili esasında hazırlanmış lugatların Nahçıvan ve Doğu Anadolu ağızlarıyla mukayesesi Sümercenin eski bir Türk dili olması iddialarını kanıtlıyor. Sturtevant'in "A Hittite Glossory ve Suppelment to a Hittite Glossary"nin Münire B. Çelebi tarafından tercüme edilen "Eti Dili Sözlüğü" üzerinde ilk Sümeroloji tatkikatını yapan Prof. Dr. Osman Nedim Tuna'nın "Sümer ve Türk Dillerinin Tarihi İlgisi ile Türk Dilinin Yaşı Meselesi" ve A. Celiloğlu'nun "Sümerce Kesin Olarak Türk Dilidir" adlı eserlerinde eski Sümercenin fonetik ve leksik dil faktörlerinin çağdaş Nahçıvan ve Doğu Anadolu ağızlarıyla karşılaştırılması tarihî Türk dilinin ilkin yaratılışından günümüze kadar geçirmiş olduğu tarihî inkişaf yolunu aydınlatmakla Türk dilinin en eski dil olduğunu kanıtlıyor.
Eski Sümercede mevcut sözlerin çoğunlukla çağdaş Nahçıvan ve Anadolu ağızlarıyla benzer olarak çağdaş Türk dilleri ve eski yazılı abidelerinin dilindeki sözlerle aynı fonetik yapıda aynı semantik özellikler taşımasıyla dikkat çekiyor: yağı, yu, kul, yığın, yig, çağa, çak, köğüs, gid, fani, yogun, qalın, tügün, bağlam, çin, doğru, eke, üz, kesmek, süz, tuş, öl, teyri, tan, net, isig, azuk, sürüg, asgu, kapkacak, kaç, kuru, neme, korı, toku, togıra, dengüş, zevzek, dingilde, cengel, qaqa//qağa, gim, kalıt, ku, öbür vb. apelyativ leksemler gibi Sümerce hayvan adlarının da aynı şekilde Nahçıvan ve Doğu Anadolu ağzında işlenmesi faktörü özel dikkat çekiyor: kıdık//kidik- qidiyh, koduk, kuzu, köşek, küçük vb. Eski Sümercedeki bu örneklerden görüldüğü gibi Nahçıvan ve Anadolu ağızlarıyla benzer olarak, çağdaş Türk dillerinin hem edebî, hem de diyalekt leksikasında işlek durumda olan bu sözler türk dilinin tarihi köklerine dayanmaktadır.
- 12