You are here

Home » Content

“Itrî’nin Na‘tının Şerhi”

“The Commentary on ‘Na’t’ Written by Itrî”

Journal Name:

  • FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi

Publication Year:

  • 2013

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Buhûrîzâde Mustafa Itrî Efendi (ö.1711?) has a groundbreaking reputation in Turkish Classical Music with his compositions which exceeds the centuries. Although the sources indicate that Itri Efendi was a successful poet, we do not have a Divan, including his poems can be found in some of the collection of biographies and periodicals in a disconnected way. The fact that it is not confirmed which poems belong to him among his compositions and there exists another poet called Itri makes it difficult to examine his poems. Hence, we would like to examine his only na’t (a poem written to praise Prophet Mohammed) which is certain to have been written and composed by him. Itri’s literary and Sufi identity will be evaluated in this work. This work establishes a new fact that the anonymous composition called “Şem-i ruhuna cismimi pervâne düşürdüm (My body is a moth revolving around the candle of your soul)” belongs to Itri. This fact is a contribution to the Itri year activities declared by UNESCO in 2012.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Buhûrîzâde Mustafa Itrî Efendi (ö.1711?) eşsiz besteleriyle Türk Musıkîsi’nde çığır açan ve çağları aşan bir şöhrete sahiptir. Kaynaklar Itrî Efendi’nin başarılı bir şair olduğunu belirtiyorsa da elimizde dîvânı yoktur ve şiirleri kimi tezkirelerde ve mecmualarda dağınık bir hâldedir. Güfte mecmualarındaki bestekârı olduğu şiirlerin ise hangilerinin kendisine ait olduğunun tespit edilemeyişi ve aynı dönemde yaşamış Itrî mahlaslı başka bir şairin varlığı onun şiirlerinin incelenmesini güçleştirmektedir. Çalışmamızda bu nedenle kendisinin yazdığını ve bestelediğini bildiğimiz tek na‘tını şerh etmek istedik. Bu sayede Itrî’nin edebî ve tasavvufî kimliği kimliği değerlendirilecektir. Bu çalışmada ayrıca tarafımızdan UNESCO’nun ilan ettiği 2012 yılını bestekâr Itrî’yi Anma etkinliklerine katkı ve yeni bir bilgi olarak bugüne dek bestesinin anonim sanıldığı “Şem-i ruhuna cismimi pervâne düşürdüm” adlı eserin bestesinin Itrî’ye ait olduğu tespit edilmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_170999_pp_19-39.pdf
  • 1
19-39
  • Turkish

REFERENCES

References: 

A.Cevdet Paşa, Peygamber Efendimiz, sadeleştiren , Mahir İz, Haz. M.Ertuğrul
Düzdağ, İstanbul, Erkam Yayınları, 2002.
Abdulkerim, Kuşeyrî, Risâle, Tercüme: Süleyman Uludağ, İstanbul, Dergâh
Yayınları, 1991.
Aclunî, İsmail b. Muhammed, Keşfu’l-Hafâ ve Muzillü’l-İlbas, c.I Mısır,
1351.
Afîfî, Ebu’l-Alâ, Muhyiddin İbnu’l-Arabî’nin Tasavvuf Felsefesi, Tercüme:
Mehmet Dağ, Ankara, 1975.
Ahmed b., Hanbel, el-Müsned, I-VI, Kahire, 1895.
Ahmed Eflakî, Ariflerin Menkıbeleri, Tercüme:Tahsin Yazıcı, I-II, İstanbul,
2001; ayrıca tek ciltte, İstanbul,2006.
Akdoğan, Bayram, “Türk Din Musıkisi Tarihine Bir Bakış”, A.Ü.İ.F. Dergisi,
sayı I, 2008, s.176.
Aksoy, Bülent, “Osmanlı Geleneğinde Dinî Musiki Üstüne Birkaç Not” Diyanet
Dergisi, Mayıs/2009.
Akyüz, Kenan, Fuzulî Dîvânı, Akçağ Yayınları, Ankara, 1997.
Aşık Paşa, Garibnâme, c.I, Haz.Kemal Yavuz, TDK Yayını, Ankara, 2000.
Beyazıd, Ayşe, Ahmed Bîcan’ın “Müntehâ” İsimli Fusûs Tercümesi Işığında
Tasavvuf Düşüncesi, İstanbul, Marmara Üniversitesi, S.B.E., Tasavvuf Bilim
Dalı, 2008.
Bilgin, Orhan, “Gökmenzâde’nin İşâret-nümâ Adlı Deprem Risalesi”, Dil ve
Edebiyat Araştırmaları Dergisi, c. 1, sayı 2, Yaz/2010, s.3.
Bilkan, Ali Fuad, Nabî Dîvânı, c.I-II, Ankara, Akçağ Yayınları, 2011.
Buharî, Ebu Abdullah, Sahih-i Buharî Tercümesi, Tercüme: Mehmet Sofuoğlu,
İstanbul, Ötüken Yayınları, 2009.
C. Mahmud Hulvî, Câm-ı Dil-nüvâz: Gülşen-i Râz Şerhi, Haz. Sait Okumuş,
İstanbul, İnsan Yayınları, 2010.
Çelikoğlu, Şahver, Hasan Sezâî-i Gülşenî Dîvânı, İstanbul, Yazı Yayıncılık,
1985.
Döner, Nuran, Tasavvuf Kültüründe Hz.Peygamber Tasavvuru, Yayınlanmamış
Doktora Tezi, Bursa, Uludağ Üniversitesi Tasavvuf Bilim Dalı, 2007.
Ebu Abdullah Muhammed b.Abdurrahman, Delail-i Hayrat Şerhi, Sadeleştiren:
Abdulkadir Akçiçek, İstanbul, Çelik Yayınevi, 1999.
Elbir, Bilal, Kânî Dîvânı Üzerine Bir İnceleme, Danışman Yrd.Doç.Dr. İlhan
Genç, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Türk
Dili ve Edebiyatı, 1997.
Erdemir, Avni, Anadolu Sahası Musıkişinas Dîvân Şairleri, Ankara, TÜSAV
Yayınları, 1991.
Erdoğan, Kenan, Niyazî-i Mısrî Dîvânı, Ankara, Akçağ Yayınları, 1998.
Ergun, Sadeddin Nuzhet, Türk Müziği Antolojisi, c.I-II, İstanbul, 1942.
Erzincanlı Tüfekçizade, Salih Baba Dîvânı, Ankara, Reyhan Yayınları, 1994.
Erzurumlu Darir, Siretü’n-Nebi, Haz. Mustafa Erkan, Yayımlanmamış Doktora
Tezi, Ankara, A.Ü., 1986.
Gazâlî, Muhammed , İhyâu Ulûmi’d-Dîn,Tercüme: Mehmet A. Müftüoğlu,
İstanbul, 2007.
Güllüce, Hüseyin,“Mütevekkilzâde Hacı Ali Galib Efendi Divânı ve Şiirlerindeki
Kur’anî Temalar”, Erzurum, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi,
sayı 32, 2007, s.93.
Hucvirî, Ali b. Osman, Keşfu’l-Mahcûb:Hakîkat Bilgisi, Tercüme:Süleyman
Uludağ, İstanbul,1991.
İbn Arabî, Nefsini Bilen Rabbini Bilir: Varlık, Yokluk ve Nefsin Mertebeleri,
Tercüme ve şerh M.Esad Erbilî, Haz. Ercan Alkan, İstanbul, Hayy Kitap, 2012,
s.38, 46-49, 52.
İbn Arabî, Tedbîrat-ı İlâhiye, Tercüme ve Şerh Ahmed Avni Konuk, Haz.
Mustafa Tahralı, İstanbul, 2001.
İbn Kesîr, Şemâilu’r-Rasûl, Kâhire, 1968.
İsmail Hakkı Bursevî, Ferahu’r-Rûh, Haz. Mustafa Utku, Bursa, 2010.
İsmail Hakkı Bursevî, Mesnevî şerhi, Rûhu’l-Mesnevî, Haz. İsmâil Güleç,
İstanbul, İnsan Yayınları, 2005.
İsmail Hakkı Bursevî, Rûhu’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Tercüme: Ömer Çelik
vd., Red.Hasan Kâmil Yılmaz vd., İstanbul, Erkam Yayınları, 2009.
Kalkışım, Muhsin, Şeyh Galib Dîvânı, Ankara, Akçağ Yayınları, 1994.
Malik b.Enes, el-Muvatta, Beyrut, 1951.
Mecmûa-i Şarkiyât, Süleymaniye Ktp., Yozgat Bölümü, 214.
Mevlana Şiblî, Asr-ı Saadet, c.III, Tercüme: Ömer Rıza Doğrul, Eser Neşriyat,
yy.
Müslim, Ebu’l-Hüseyin, Sahîhu Müslim,c. I-V, 1954.
Nasr, Seyyid Hüseyin, İslam, İdealler ve Gerçekler, trc. Ahmet Özel, İstanbul,
1985.
Özcan, Nuri, “Buhurîzâde Itrî Efendi”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c.XIX,
İstanbul, 1999, s.220.
Öztürk, Yaşar Nuri, Kuran-ı Kerim & Sünnete göre Tasavvuf, İstanbul, Marmara
Ü.İFAV. Yay., 1989, s.412.
Sarı, Mehmet-İlgar, Yusuf, Sultan Dîvânî ve Afyonkarahisar’da Mevlevîlik,
Afyon, Kocatepe Üniversitesi Yayını, 2002.
Seyhan, B.Yaşar, Kitab-ı Mukaddes ile Kur’an Kıssalarının Karşılaştırılması,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, Sütçü İmam Üniversitesi
Temel İslam Bilimleri, 2006.
Şardağ, Rüştü, Mustafa Itrî Efendi, Kültür Bakanlığı/1110, Mersin, 1992.
Şeyhülislam Esad Efendi, Atrâbu’l-Âsâr, İstanbul Üniversitesi Ktp., Türkçe
Yazmalar, 5229, 1739.
Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul, Marifet Yayınları,
1995.
Yeniterzi, Emine, “Türk Edebiyatında Naatlara Dair”, s.7-8; http://turkoloji.
cu.edu.tr [20.09.2012]
Yeniterzi, Emine, Dîvân Şiirinde Na‘t, Ankara, Diyanet Vakfı Yayını, 1993.
Yıldırım, Ahmet, Tasavvufun Temel Öğretilerinin Hadislerdeki Dayanakları,
Ankara, 2000.
Yılmaz, Öztuna, “Itrî”, Türk Musıkisi Ansiklopedisi, c.I, MEB, 1969.
Yılmaz, Öztuna, Itrî, Kültür Bakanlığı, Ankara, 1987.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com