Typological Features and Social Function of Halaf Period Seals from Domuztepe
Journal Name:
- Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
Key Words:
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
In the archaeological research concerning the Southwest Asian Late Neolithic Period (ca. 7000-5000 BC), “seals”
and similar objects are often interpreted as an indication of property control that is assumed to have developed
with the emergence of agriculture and surplus production. However, this interpretation may sometimes be based
on an assumption, rather than a detailed spatial and iconographic evaluation. Through a typological, spatial and
iconographic examination of evidence from the Late Neolithic-Halaf site of Domuztepe (6500-5200 BC), this
article attempts to bring a different perspective to the function of seals and similar objects.
During the excavations conducted at Domuztepe between the years 1995-2011, approximately 180 seals and
related objects were recovered. When the broken or semi-finished objects are removed from this count, a total of
130 objects have been classified according to the relationship between the image and the image bearing surface
geometry; as the overall form, handle type and raw material have been duly noted. In this context, it has been
observed that a total of 15 naturalistically shaped objects carry zoomorphic and anthropomorphic themes, while
the remaining 115 items are composed of a limited set of abstract image themes that are difficult make sense of, at
a first glance. Through the iconographic analyses, the similarities between the anthropomorphic and zoomorphic
images of the Early Neolithic Period and the naturalistic seal imagery are immediately noticeable. More importantly,
it is also observed that the abstract imagery is interlinked to the zoomorphic and anthropomorphic forms through
a semiotic relationship. Based on these observations, this study suggests that seals and similar objects of the Later
Neolithic Period may be associated with a historically rooted oral narrative that is familiar to many people since
the Early Neolithic Period; however, this narrative would appear to have transformed through time and began to
be expressed by small and portable objects in the new social contexts of the Later Neolithic Period.
The iconographic analysis also notes the existence of common iconographic elements shared between a number
of other small and portable objects of the Later Neolithic Period, namely the decorated pottery, figurines. Such an
observation suggests that all of these objects may have functioned with reference to each other in the symbolic
construction of social relations, which may be identified at many interlinked scales, such as personhood, household
and wider scales of community formation. Ultimately, it is suggested that the seals and similar image bearing
objects of the Later Neolithic indicate an adherence to the general codes of a collective belief system at the macro
scale, while these objects may have regulated specific cultural codes of gender and household structure, at the
micro scale. In this context, the practice of sealing may be more properly identified as an outcome of a need to
signify preparation of food or other products according to commonly accepted cultural codes.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Güneybatı Asya Geç Neolitik Dönemi’ne (yaklaşık MÖ 7000-5000) dair arkeolojik çalışmalarda “mühür” ve
benzeri nesneler, genellikle tarıma dayalı artı ürünün ortaya çıkışıyla beraber geliştiği düşünülen mülkiyet
kontrolünün göstergesi olarak yorumlanmaktadır. Ancak, bu yorum mühürlerin buluntu bağlamlarına veya
tipolojisine dayalı çalışmalardan çok, kentleşmenin öncülü kabul edilen gelişmelerin bu dönemde ortaya çıkmış
olduğuna dayalı bir beklentinin varsayımlarına dayalıdır. Bir Geç Neolitik-Halaf (MÖ 6000-5200) yerleşimi
olan Domuztepe’de bulunan mühür ve benzeri nesneleri tipolojik, mekânsal ve kronolojik yöntemlerle inceleyen
çalışma, mühür ve benzeri objelerin işlevlerine farklı bir bakış açısı getirmektedir.
Domuztepe’de 1995-2011 yılları arasında yapılan kazılarda yaklaşık 180 adet mühür ve benzeri nesne
bulunmuş, bunların içerisinde kırık veya yarı-işlenmiş durumda olanlar bir çıkarıldığında, toplam 130 adet
mühür imge ve imge yüzeyi geometrisi arasındaki ilişkilere göre sınıflandırılmış, bu esnada objenin genel
formu, kulp tipi ve hammaddesi de not edilmiştir. Bu çerçevede, mühür ve benzeri objelerde kullanılan
imge-form tercihlerinin sınırlı bir set kapsamında bulunduğu görülmektedir ve 15 adetinin zoomorfik ve
antropomorfik ögeler taşıdığı, 115 adetinin ise ilk bakışta anlamlandırılamayan soyut imgelerden oluştuğu
tespit edilmektedir. Antropomorfik ve zoomorfik imgelerin, Erken Neolitik Dönem’de kullanılan bazı
imgelerle benzerliği hemen farkedildiği gibi, çalışılan tüm tiplerin birbirleriyle form ve imgeler üzerinden
kurulan semiyotik bağlamlı bir ilişki ağı içinde olduğu da anlaşılmaktadır. Çalışma, bu gözlemlere dayanarak,
mühür ve benzeri nesnelerin birçok kişinin uzun zamandır aşina olduğu, ancak zaman içinde dönüşerek Geç
Neolitik Dönemin yeni sosyal ortamında küçük ve taşınabilir nesnelerle ifade edilmeye başlanan bir anlatının
parçaları olduğunu iddia etmektedir.
Mühürlerde görülen birçok imgenin, Geç Neolitik Dönem’in boyalı seramiklerinin bezemesinde yoğun bir biçimde
kullanılması ve mühür imgeleminin figürinlerle ortak özellikler göstermesine dayanarak; mühürler, figürinler ve
çanak-çömlek arasında da birbirine gönderme yapan bir semiyotik ilişki ağının varlığına işaret eden çalışma; tüm
bu nesnelerin, topluluğun sembolik inşasında etken rol oynadıklarını iddia etmektedir. Bu çerçevede mühür ve
benzeri objeler, makro ölçekte bir kolektif inanç göstergesi olarak; mikro ölçekte ise bu inancın toplumsal cinsiyet
ve hane yapılanmasıyla ilgili kültürel kodlarını düzenleyen nesneler olarak gündeme gelmektedir. Mühürleme
işlemi ise, yemek veya diğer ürünlerin kabul gören kültürel kurallara uygun hazırlandığına dair bir işaretleme
biçimi olarak değerlendirilmektedir.
FULL TEXT (PDF):
- 1