SODYUM HÎPOKLORİTÎN ETKİNLİĞİ VE TOKSİKLİĞİ

Kanal yıkama solüsyonunun apeksten dışarı çıkma olasılığını azaltmak için çeşitli metodlar vardır:
1-
Yıkam
a solüsyonu kanal İçine yavaşça verilir.
2-
Endodonti
k yıkama için özel yapılmış İğneler kullanılır.
3-
İğne
, kanala kolayca girebilmeli ve çeperinde boşluk kalmalıdır.
4-
Kanal
a solüsyon verilince, pulpa odasından dışarıya aktığı görülmelidir.
5-
Solüsyo
n kanala, şiddetli tazyikle verilmemelidir.
6-
Kö
k kırığı veya perforasyonu olan dişlerde, çok dikkatli olunmalıdır.
Dokunun içinde, sodyum hipokloritin dokuyu çözme etkisi, solüsyonun konsantrasyonuna, ısıya ve doku ile değinimde bulunma süresine bağlıdır. Sodyum hipokloritin antidotu yoktur. En iyi tedavi, çok dikkatli korunma tedbirlerinin alınmasıdır.
Bütün önlemlere rağmen, sodyum hipoklorit dokuların içine kaçarsa, ağrıyı azaltmak için lokal anesteziyle sinir bloke edilebilir. 3 gün corticosteroid verilebilir. Hastanın reaksiyonuna göre günde 4-48 mg "triamcinolone" veya eşdeğeri önerilmektedir. Antibiyotik verilebilir 6 saatlik soğuk kompresi takiben ılık kompres yapılır. Ağız gargaraları verilir.
Dişhekimi telaşa kapılmadan, hastaya olayın ne olduğunu anlatmalıdır. Hastaya kısa zamanda normale döneceği söylenir. Sık sık kontrole çağrılır, şişlik solunuma engel oluyorsa, hemen acil servise kaldırılır (60).
Kök kanallarının kemomekanik preparasyonu sırasında keskin veya dİlue sodyum hipoklorit kullanımı uzmanın olduğu kadar genel pratisyenin de sıklıkla uyguladığı bir İşlemdir. Bazı pratisyenler irrigasyon solüsyonlarının saklanması için hatalı olarak boş. anestezik karpüîleri kullanmaktadırlar. Bİr hastanın, mandİbuler anestezi için, anestezik yerine kazaen 1.8 ml., % 5.25'lik sodyum hipoklorit enjeksiyonu uygulandığı bir vakayı Hermann ve ark. (1979), rapor etmişlerdir. Bu vaka boş anestezik karpüllerin tekrar kulanılmaması gerektiğinin önemini vurgulamaktadır. Hastanın yalnızca semptomatik tedaviyle tamamen iyileşmesi de çok ilginçtir. Kolay bulunması ve reversibl olması nedeniyle "fentanil" derhal ağrı kontrolü amacıyla kullanılmıştır. "Keflex" enfeksiyon açısından yalnızca önleyici olarak verilmiştir (39).
%
5.25'lik sodyum hipokloritin yumuşak dokulara kaza ile enjeksiyonu şiddetli ve korkutucu bir yanıta yol açabilir. Olaylar şu şekilde özetlenebilir; a-2 ile 5 dakika süreli şiddetli ağrı, b- Çevredeki bağ dokusuna dek yayılan ani doku şişliği, c- Kök kanal sistemi içinden, interstisyel veya intraoral olarak bir kanama süreci. Şiddetli inisiyal ağrının nedeni, büyük olasılıkla doku yıkımı ve distorsiyonudur. Kanama kolayca kontrol edilmektedir, ancak interstisyel kanama belirgin ekimoza yol açabilmektedir.
Tedavi ertesi gün, ilk önce soğuk, daha sonra sıcak yıkamalar ile şişliğin düzeltilmesi üzerinde yo-
160
G. Bayırlı, H. Ersev
61. Rome W J, Doran J E, and Walker W A, The effectiveness of Gly-Oxide and sodium hypochlorite in preventing smear layer formation J Endodon 1985: IS: 281.
62. Rosenfeld E F, James G A, Burch B S. Vital pulp tissue response to sodium hypochlorite. J Endodon 1978: 4: 140,
63. Rubin L M, Skobe Z,.Şjakow A A, Giron P. The effect of instrumantation and flushing of freshly extracted teeth in endodontic therapy: a scanning electron microscope study. J Endodon 1979:5: 328.
64. Sabala C L, Powell S E. Sodium hypochlorite injection into periapical tissues. J Endodon 1989: 75: 490.
65. Senia E S, Marraro R V, Mitchell J L, Lewis A G, Thomas L. Rapid sterilization of gutta-percha cones with 5.25 % sodium hypochlorite. J Endödon 1975:1: 136.
66. Senia E S, Marshall F J, Rosen S. The solvent action of sodium hypochlorite on pulp tissue of extracted tissue. Oral Surg 1971:32:96.
67. Shih M, Marshall F J, Rosen S. The bactericidal efficiency of sodium hypochlorite as an endodontic irrigant. Oral Surg 1970: 29: 613.
68. Spangberg L, Engström P, Langeland K. Biologic effects of dental materials 3. Toxicity and antimicrobial effect of endodontic antiseptics in vitro. Oral Surg 1973: 36: 856.
69. Stomas D E, Micheal L S, Costas J F, Gersein H. Use of ultrasonics in single visit endodontic therapy. J Endodon 1987: 13: 246.
70. Svec T A, Harrison J W. The effect of effervescence on debridement of the apical region of root canals in single rooted teeth. J Endodon 1981:7:335.
71. The S D. The solvent action of sodium hypochlorite on fixed and unfixed necrotic tissue. 1979: 47: 558.
72. Trepagnier C M, Madden R M, Lazzarİ E P. Quantitative study of sodium hypochlorite as an in vitro endodontic irrigant./ Endodon 1977:3: 194.
73. Trpnstad A, Branett F, Schwartzben L, Farsca P. Effectiveness and safety of a sonic vibratory endosonic instrument. En-dodDent Traumaloll985:1: 69.
74. Tucker J W, Mİzrahİ S, Seltzer S. Scanning electron microscopic study of the efficacy of various irrigating solutions urea, lubulicid red and tubulicide blue. J Endodon 1976: 2:71.
75. Walker A. A difinite and dependable therapy for pulpless teeth, J ADA. 1936: 23: 1418.
76. Wayman B E, Kopp W M, Pinero G J, Lazzari E P. Citric and lactic acids as root canal irrigants in vitro. J Endodon 1979: 5:258.
77. Weine F S. Endodontic therapy. 3rd Ed. London C V Mosby 1982.
78. Yamada R S, Armas A, Goldman M, Lin P S. A scanning electron microscopic comparison of a high volume final flush with several irigating solutions part 3 J Endodon 1983:9: 137.
79.
Yırcal
ı A, Bayırlı G. Yıkama solüsyonu olarak NaOCl-H202 kullanıldığında "Sonic-Air" ve manİpülasyonla elde edilen sonuçlar SEM çalışması, İ Ü Diş Hek Fak Derg 23: 63:1989.
80.
Zaimoğl
u L. Kok kanalında smear tabakasının SEM ile incelenmesi (1), A ÜDis Hek Fak Derg 1985: 22: 1. "'.
81.
Zaimoğl
u L. Kök kanallarında smear tabakasının SEM ile incelenmesi (II) 1. İslam Ülkeleri Diş Hek. Kongresi tebliği, 17¬23 Kasım, İstanbul, 1985.