Journal Name:
- İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
The power that the Prime Minister of any country possesses is a function of certain characteristics associated with the political culture and historical experiences, traditions and constitutional structure of the country concerned. This article argues, however, that in the short-term the most salient factor in this regard is the constitution that is in force during a certain era under study.
Prime Ministers in Turkey within each constitutional period seem to have demonstrated either more or less power, depending on the extent to which constitutions have provided them with certain powers, e.g. the authority of the executive branch to dissolve the legislative branch, delegation of the legislative power to the executive branch, the increase in the powers of the president, relative effectiveness of the judiciary to monitor and check the executive and/or legislative branch. These variations notwithstanding, it should be noted that over the Republican period taken as a whole, the powers of prime ministers in Turkey seem to more or less approximate each other in the long run. Opposing legal powers associated with the office of prime ministers in each period, some increasing while others reducing their authority, seem to have offset each other throughout the Republican era. However, compared to the earlier single-party era based on the "majority election system," the checks and balances introduced under the 1961 and 1982 constitutions, coupled with the presence of coalition governments as well as enhanced powers granted to the judicial branch, have somewhat curbed the effectiveness of prime ministers in Turkey. Compared to the fragmented constitutional principles delineated in the above paragraphs, macro variables (i.e the extent to which the constitution has centralized authority within a unitary state as opposed to a federal structure, the nature of the election system, the dominance of a single party versus multi-party coalition government) seem to be more important in determining the relative power of prime ministers in the long-run.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Başbakanlık görevinin karakteri, başbakanın kişiliğine göre büyük ölçüde değişim gösterir. Fakat bir ülke içindeki tarihsel deneyimler, siyasal kültürler, anayasalar, gelenekler ve o ülkeye özgü uygulamalar da bu konuda belirleyicidir. Gerçekten de başbakanlık görevinde, bir ülke içindeki koşullar ve kişiliklerin farklılığına oranla, ulusal siyasal kurumlar arasındaki farklılıklar, daha fazla değişim yaratır. Bu bakımdan denilebilir ki, bu konuda en belirleyici faktör, bir ülke içindeki anayasal koşullardır. .
Türkiye'ye ilişkin bu çalışmada, Cumhuriyet döneminde birbirinden farklı üç anayasa kabul etmiş bir ülkede, bu konuda başbakanların kişiliği ve yerleşmiş geleneklerden çok, yürürlükteki anayasal hükümlerin etkili olacağı düşüncesi ile hufcuksaİ bir yaklaşım tercih edilmiştir.
Bu çalışma, her üç Anayasa döneminde Türkiye'de başbakanların gücünü, söz konusu Anayasa hükümlerine göre belirlemeye çalışmaktadır. Bu güç Anayasa dönemlerine göre bazı farklar göstermekteyse de, Cumhuriyet döneminin tümü bakımından başbakanların gücünde çok önemli değişmelerin yaşanmadığı da gözlenmektedir. Her bir dönemde bazıları başbakanların gücünü artıran, bazıları ise azaltan Anayasal prensiplerin uzun dönemde birbirini dengelediği söylenebilir. Ancak "çoğunluk seçim sistemine" ve tek partinin egemenliğine dayanan birinci döneme göre, 1961 ve 1982 Anayasalarının getirdiği kontrol ve yeni dengelerin, ayrıca koalisyon hükümetlerinin ve yargı denetimlerinin etkisiyle
başbakanların gücünün giderek azaldığı görülmektedir. Öte yandan makalede açıklanan çeşitli Anayasal prensiplere nazaran bazı makro değişkenlerin, örneğin Anayasanın otoriteyi üniter bir devlet içinde merkezileştirme ya da federal bir yapıda ademimerkezileştirme derecesi, benimsenen seçim sistemi, tek-partiye karşılık koalisyon hükümetlerinin varlığı vb. gibi faktörlerin uzun vadede başbakanların gücünü belirlemede daha önemli oldukları sonucuna varılabilir.
FULL TEXT (PDF):
- 2
75-90