HASTANE PERFORMANSINI BELİRLEMEDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ

Veri Zarflama Analizi (Data Envelopment Analysis-DEA) doğrusal programlamanın özel bir uygulama şekli olup, aynı amaç ve hedeflere sahip işletmelerin göreceli olarak verimliliğini ölçmede kullanılmaktadır. Örneğin, DEA, fast food zinciri içinde yer alan, aynı işletmeye ait fast food restaurantlarmın göreceli verimliliğini ölçmede kullanılabilir. DEA ile verimli olmayan restaurantlar belirlenerek daha sonra ayrıntılı bir çalışma ile incelenmek üzere kaydedilebilir veya gerek görülürse düzeltici önlemler alınabilir. DEA'nin diğer uygulama alanlarına; hastaneler, bankalar, mahkemeler ve okullar vb. kurumlar örnek verilebilir. Bu tür uygulamalarda, herbir hastane, banka, mahkeme veya okul, var olduğu sistem içinde yer alan "benzer birimlerle karşılaştırılarak" göreceli etkinlikler belirlenebilmektedir. Organizasyonların çoğunda, işlemlerde birçok girdi kullanılır (Örneğin, personel sayısı, ücretler, çalışma saatleri, reklam bütçesi gibi). Benzer biçimde farklı çıktı ölçüleri de mevcuttur (Örneğin, kârlılık, pazar payı, büyüme hızı gibi). Yöneticiler için, kullanılan birçok girdinin sonucu, bu girdilerin dönüştürülmesi suretiyle elde edilen çıktılardan; dönüştürme işleminde "hangi birimlerin verimliliğinin düşük olduğunu tespit etmek" oldukça güçtür. Bu noktada DEA, yöneticilere "göreceli verimlilikleri belirlemede" önemli bir yardımcı araç sunmaktadır. DEA yaklaşımı, referans gruplarının bütün birimlerine dayanarak bir "kuramsal etkinlik sınırı" oluşturmada doğrusal programlamadan faydalanmaktadır. Kuramsal birime ait çıktı, referans grubundaki bütün çıktıların ağırlıklı ortalamaları yardımıyla hesaplanmaktadır. Kuramsal birime ait girdi ise, yine bütün referans grubundaki girdilerin ağırlıklı ortalamaları ile belirlenmektedir. Doğrusal programlama modelindeki kısıtlar; kuramsal birim çıktılarının, İncelenen birim çıktılarından büyük veya eşit olmasını gerektirmektedir. Kuramsal birimin girdilerinin, incelenen birimden daha düşük olması; kuramsal birimin, aynı veya daha fazla çıktıyı daha düşük girdi kullanarak elde ettiğini göstermektedir. Bu durumda, kuramsal birimin, incelenen birimden daha verimli olduğu yorumu yapılmaktadır. Bir diğer deyişle, incelediğimiz birim, kuramsal birime göre daha düşük verimliliğe sahiptir. Kuramsal bîrim, referans grup içindeki bütün birimleri kapsadığından, incelenen karar biriminin, referans grubuna göre daha düşük verimliliğe sahip olduğu anlaşılır.