İKTİSADİ GELİŞME VE GELİŞME İKTİSADI

Konusu gelişme iktisadında kuramsal yaklaşımlar olan bu makale, ilkin iktisadi gelişme kavramının içeriğinin açıklanmasını gerektirir. iktisadi gelişmeyi toplum refahının yükselmesi amacı ile geleneksel üre¬tim biçimi ve iktisadi davranışlardan çağdaş üretim biçimi ve iktisadi davra¬nışlara geçme süreci olarak tanımlayabiliriz. Bu tanım milli gelirin yükselme¬sinin yamsıra artan refahın geniş bir tabana yayılmasını da içerir. Gelişmişlik kıstası için genellikle kullanılan kişi başına, gelir, daha dar kapsamlı bir kavrm olan ve gelişmenin nicel yönünü tanımlayan iktisadi büyümenin gös¬tergesidir. Toplumun iktisadi refahının yükselmesi için milli gelir artışının yamsıra, gelir bölüşümündeki aşırı farkların giderilmesi, temel ihtiyaç mad¬delerinin (ücret mallarının) üretimine gerekli ağırlığın verilmesi, iktisadi faa¬liyetin bölgesel dağılımında eşitliğin gözetilmesi gerekir. Bunlar gelir artışın¬dan geniş halk kitlelerinin yararlanabilmesini sağlar. Çok yönlü bir süreç olan iktisadi gelişme üretim faktörlerinin bileşimi¬nin ve nitefiğinin, üretim teknolojisinin, üretimin örgütlenmesinin ve sektö-rel dağılımının, nihai talep yapısının ve dış ekonomik ilişkilerinin değişmesi¬ni içerir. Gelişme sürecinin başlaması ve devam edebilmesi için iktisadi yapıdaki değişikliklerin yamsıra toplumsal yapının diğer yönlerinin de değişmesi gerekir. Bu, iktisadi yapı değişikliğine elverişli bir ortam hazırlamak için zorunlu olduğu gibi, iktisat dışı etmenler toplum refahını doğrudan etkilediği için de gereklidir.