RÜZGAR VE FIRTINANIN SİLVİKÜLTÜREL ÇALIŞMALARDA GÖZÖNÜNDE TUTULMASI GEREKEN ÇOK YÖNLÜ ETKİLERİ

Rüzgar ve fırtınanın, toplu olarak, hava hareketlerinin orman ağaçlarına, meş-cere toprağına etkileri orman koruması, orman ekolojisi derslerinde geniş bir şekilde, silvikültürün biyolojik esasları (Silvikültür I) dersinde de özet olarak yer almaktadır. Buna rağmen, lisans öğrenimini bitirmiş Orman Mühendisleri pratik çalışma sahasında, muhtelif yıllarda edindiği bu bilgileri silvikültürel çalışmaları yaparken topluca hatırlayıp değerlendirememektedirler. Ormancılıkta devamlılığı sekteye uğratmadan, planların zaman ve mekân düzenini bozmadan öngörülen gençleştirme ve bakım çalışmalarını başarıyla yürütebilmede çok önemli rolü olan rüzgar ve fırtınanın konumuz yönünden en belirgin etkilerini biraraya getirmek suretiyle uygulamacılara yardımcı olmak istiyoruz. Aşağıda maddeler halinde ve özet olarak hatırlatılacak olan rüzgar ve fırtına etkileri, doğal gençliğin gelişinde (çiçek döllenmesi, tohum yayılması, çimlenme yatağının rutubet münasebetleri v.s.), gelen gençliğin tutunmasında ve gelişmesinde (topraktan ve yapraktan su kaybı, çevrenin karbondioksit konsantrasyonu v.s.) ağaçlık devrede de bakım tedbirlerinin tekerrür ve şiddetinde, ileri yaşta (idare müddeti sonunda) uygulanacak gençleştirme metodunu uygularken kesim düzeninin de dozunun ayarlanmasında önemli rol oynayacaktır. 1. Anemofi l bitkilerde çiçek tozlarını etrafa yayarak rüzgâr döllenmeye aracılık eder, orman ağaçlarında kanatlı tohumların yayılmasını (migrasyonu) sağlar. 2. Rüzgâ r dökülen yaprakları özellikle meşcere kenarlarında, ormandan uzaklaştırmak, orman içerisinde de dik yamaçlardan alıp koruntulu yerlere yığmak suretiyle, olumsuz etki yapar. Aynı şekilde yağan karın da meşcerede eşit kalınlıkta yerleşmesine engel olur. Bu durum, toprağın eşit derecede örtülüp muhafaza edilmesine ve eşit derecede rutubet almasına engel olur. 3. Rüzgâ r toprağın kurumasını çabuklaştırır, ayrışmayı ağırlaştırır, sığ olmasına, ince taneler bakımından fakir kalmasına neden olur. Rüzgâr saniyede 5 m. hızla eserse toprak durgun havadakinin iki misli su kaybeder. Rüzgâr hızı 10 m. ye çıkarsa toprağın su kaybı sakin havadakinin 3-4 misline çıkar. Çepel, rüzgâr hızının % 30 oranında düşürülmesinin topraktan vâki evaporasyonu <v( 20 oranında azalttığının araştırmalarla bulunduğunu bildirmektedir.