KÜLTÜR TAŞIYICI OLARAK TÜRK AİLESİ DOĞU'DAN VE BATI'DAN ÖRNEKLER

Toplumlann temelini teşkil eden "aile"nm, kişiliiderin gelişiminde ve davranış paternlerinin yapılanmasında en önemli "unsur" olduğu bütün sosyal bilimciler tarafından kabul etmektedir. Değişen dünyada, değişen Türk toplumuyla birlikte Türk aile yapısını da bilimsel yöntemlerle incelemek ve sosyal yapımıza ait verilere dayanan bilgiler toplamak, sadece günümüzdeki gerçekleri aydınlatmakla kalmayacaktır. Aynı zamanda, geleceğe matuf ekonomik, politik, sosyal ve demografik plânlamalarımızı da daha sıhhatli bir şekilde yapılandırmamıza ve gerektiğinde uygun önlemler almamıza da imkân verecektir. Bu araştırmada, Türk aile yapısıyla ilgili olarak Doğu'da ve Batı'da yaptığımız bazı gözlemler ele alınarak tartışılacaktır. Doğu'daki ük örnek Erzurum'un Akçataş, Azap, Dalbaşı ve Değirmenler köylerinde Profesör Mümtaz Turhan'ın 1936 ila 1948 yıllan arasında çeşitli aralıklarla "yerinde gözlem" yöntemini kullandığı yerleri kapsamaktadır. Kendisinin bu incelemeleri ayrıntılı olarak "Kültür Değişmeleri" adıyla yayınlanmış eserinde toplanmıştır. Bu araştırmanın 50. yılım kutlamak ve hocamızı yâd etmek üzere, 1986 yazında İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nden bazı arkadaşlarımla bu köylere yaptığımız ziyaret esnasındaki gözlemler bana 50 yıllık bir aradan sonra aynı yörede ortaya çıkan değişmeleri inceleme fırsatı vermiştir. Batı'daki örnek 100 küsur yıl önce kaybettiğimiz Rumeli'nin, bugün Bulgaristan yönetiminde olan ve 1989 yazında bu idare tarafından zorunlu olarak göç ettirilen, çoğunluğu Tuna boylarına yakın yörelerden; Silistre, Razgrad, Varna, Şumnu gibi yerlerden gelmiş "soydaşlarımız"la yapmış olduğum incelemeyi içermektedir.