You are here

BÜYÜK SELÇUKLULARDA NEVBET GELENEĞİ

NAUBAT TRADITION IN GREAT SELJUKS

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_305
Abstract (2. Language): 
The tradition of military music, which has been living in every period of Turkish history, appeared as tradition of naubat (tablhane) in Great Seljuks. The naubat band which is a sign of domination of the Great Seljuks, took part in many environment from the palaces to the fields of battle. The Great Seljuks, as a Muslim-Turkish state, mixed tradition of naubat, which its roots based on pre-Islamic period, and Islamic culture. Military music bands became a symbol of the sultans and the state in Great Seljuks. There had been several changes in Turkish military music culture, after they became Muslim. First of all, the tradition of naubat concert, the tradition of making collectively music, linked to times of the call to prayer. Sultans, Meliks (princes owed allegiance) and viziers gave naubat concerts for three or five times every day, according to their ranks. Also non-Turk Muslim communities had begun using naubat music for announce the happy news. When Muslims won the war, this happy news were announced with drums' and trumpets' stentorian voices in the caliph' palace. Sultans used the naubat music as a weapon in the war. The soldiers attacked the enemy with passion of naubat music. This tradition has continued in the Anatolian Seljuks, the Ottoman Empire and Turkey though with different names. In this study of descriptive research, based on literature, it is investigated that the tradition of naubat in Great Seljuks State, its general features, historical process and its meaning.
Abstract (Original Language): 
Türk tarihinin her döneminde var olan askerî müzik geleneği, Büyük Selçuklularda nevbet adı altında yaşatılmıştır. Selçukluların hâkimiyet alameti olan nevbet topluluğu, saraylardan, savaş alanlarına kadar pek çok ortamda kullanılmıştır. Bir Müslüman -Türk devleti olan Büyük Selçuklular, kökleri İslam öncesi dönemlere dayanan nevbet geleneğini, İslamî kültür ile harmanlayarak, kendilerine ait usulleri oluşturmuş ve yaşatmışlardır. Büyük Selçuklularda askeri müzik toplulukları, sultanların ve devletin simgesi olmuştur. Türklerin Müslümanlığı kabulleri ile askerî müzik kültüründe de çeşitli değişiklikler oluşmuştur. Öncelikle nevbet vurma geleneği denilen toplu olarak müzik yapma geleneği ezan saatlerine bağlanmış ve sultanlar, melikler ve vezirler rütbelerine göre her gün üç veya beş nevbet vurdurmuşlardır. Türk olmayan Müslüman topluluklar da, tüm mutlu haberlerini nevbet musikisi ile aktarmaya başlamışlardır. Bir savaş Müslümanların galibiyeti ile sonuçlandığında halifenin sarayında bu mutlu haber, davulların ve boruların o gür nameleriyle ilan edilmiştir. Savaşlarda, Sultanlar nevbet müziğini bir silah gibi kullanmışlardır. Gazanferler, düşmanın üstüne nevbet müziğinin verdiği şevk ile kanatlanarak saldırmışlardır. Bu gelenek Büyük Selçuklulardan sonra hem Türkiye Selçukluları döneminde, hem Osmanlıda ve Türkiye Cumhuriyetinde farklı isimlerle de olsa varlığını devam ettirmiştir. Literatür taramasına dayalı, betimsel bir araştırma olan bu çalışmada, Büyük Selçuklulardaki nevbet geleneği, genel özellikleri, tarihsel süreci ve taşıdığı anlamlar bakımından incelenmiştir.
563-576

REFERENCES

References: 

ABÛ'L-FARAC, Bar Hebraeus (1987), Abû'l-Farac Tarihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, II, TTK yay., Ankara 19872.
AHMED

N MAHMUD (2011), Selçukname, haz. Erdoğan Merçil, Bilge Kültür Sanat yay., İstanbul.
AKSOY, Bülent (1994), Avrupalı Gezginlerin Gözüyle Osmanlıda Musiki, Pan yay., İstanbul.
ALTINÖLÇEK, Haşmet, (1999) "Askerî Musiki Geleneği ve Mehterhanenin Bir Kurum Olarak Yerleşme Süreci", Osmanlı, C. 10, Yeni Türkiye yay., İstanbul.
ANADOL, Cemal-Fazile Abbasova-Nazlı Abbaslı (2007), Türk Kültür ve Medeniyeti, Bilge Karınca yay., İstanbul.
BARDAKÇI, Murat, (1986), Maragalı Abdülkadir, Pan yay., İstanbul.
BAŞER, Sait (1995), Kutadgu Bilig'de Kut ve Töre'den Sevgi Toplumuna, Seyran yay., İstanbul.
BOZKURT, Nebi (1994), "Davul" mad., DİA., C. 9, Türkiye Diyanet Vakfı yay., İstanbul, s.53-55.
BUNDARI, (Bundarî, 1999), Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi, çev. Kıvameddin Burslan, TTK yay., Ankara 19992.
ERALP, T. Nejat (1999), "Osmanlı'da Mehter" Osmanlı, C. 10, Yeni Türkiye yay., Ankara, s.
741-750.
ERENDİL, Muzaffer (1992), Dünden Bugüne Mehter, Genel Kurmay Başkanlığı yay., Ankara FARMER, Henry George (1979), "Tablhane" mad., İA., C. 11, Milli Eğitim Basımevi,
İstanbul, s. 604-610.
GAZİMİHAL, Mahmut R. (1955), Türk AskerîMuzıkaları Tarihi, Maarif Basımevi, İstanbul.
İBN HALDUN, (1991), Mukaddime II, Milli Eğitim Basımevi, Çev: Zakir Kadiri Urgan, İstanbul.
KÖYMEN, Mehmet Altay (1963), "Alp Arslan Zamanı Selçuklu Saray Teşkilatı ve Hayatı", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 6, Ankara, s. 1-99.
KÖYMEN, Mehmet Altay (1976), Tuğrul Bey, Kültür Bakanlığı yay., Ankara.
MERÇİL, Erdoğan (2007), Selçuklularda Hükümdarlık Alametleri, TTK yay., Ankara.
ÖGEL, Bahaeddin (1987), Türk Kültür Tarihine Giriş Türklerde Devlet ve Ordu Mehteri, VIII, Kültür Bakanlığı yay., Ankara.
ÖZAYDIN, Abdülkerim (2007), "Nevbet" mad., DİA., C. 33, Türkiye Diyanet Vakfı yay.,
İstanbul.
ÖZCAN, Nuri (2003),"Mehter" mad., İA., C. 28, Türkiye Diyanet Vakfı yay., Ankara.
ÖZTUNA, Yılmaz (1976), "Mehterhane" mad., Türk Ansiklopedisi, C. 23, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
Büyük Selçuklularda Nevbet Geleneği 576
RAVENDİ (1999), Râhatü's-Sudûr, çev. Ahmet Ateş; I, TTK yay., Ankara.
REŞİDÜ'D-DİN FAZLULLAH (2010), Cami 'ü't-Tevârih Selçuklu Devleti, çev. Erkan Göksu-H. Hüseyin Güneş, Selenge yay., İstanbul.
SADRUDDİN HÜSEYNÎ (1943), Ahbârü'd-devleti 's-Selçukiyye, trc. Necati Lügal, TTK yay., Ankara.
SCHEFER, Charles (1998), Antoine Galland-İstanbul'a ait Günlük Hatıralar (1672-1673), çev. Nahid Sırrı Örik, TTK yay., Ankara.
SÜRYANÎ MİHAİL (1944), Süryanî PatrikMihail'in Vekayinâmesi, çev. H. D. Andreasyan, II, TTK Ktp.'nde 44-2 no'lu basılmamış nüsha.
SOLMAZ, Sefer (2001), "Danişmendliler", Türkler, C. 6, Yeni Türkiye yay., Ankara 2002.
SOLMAZ, Sefer (2001), Danişmendliler Devleti ve Kültürel Mirasları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, S. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Konya.
TANERİ, Aydın (1963), "Müsâmeretü'l - Ahbâr'ın Türkiye Selçukluları Devlet Teşkilatı Bakımından Değeri", Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 6, Ankara, s. 1-99.
TERZİBAŞI, Atâ (1975), Kerkük Hoyrat ve Manileri, Ötüken yay., İstanbul.
TURAN, Osman (1980), Selçuklular Tarihi ve Türk İslâm Medeniyeti, Dergah yay., İstanbul.
TURAN, Osman (2005), Selçuklular Tarihi ve Türk İslâm Medeniyeti, Ötüken yay., İstanbul.
Türk Ansiklopedisi, "Nevbet" mad., C. 6, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1985.
USLU, Recep (2002), "Selçuklularda Müzik ve Literatürü", Türkler, C. 6, Yeni Türkiye yay.,
Ankara, 162-173.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1988), Osmanlı Devlet Teşkilatında Medhal, TTK yay., Ankara.
YAZICI, Nesimi (2005), Türk Medeniyeti Tarihi, Anadolu Üni. Yay. Eskişehir.
YEKTA, Rauf (1331), "Eski Türk Musikisine Dair Tarihi Tetebbular" Milli Tetebbular Mecmuası, Cilt: 1, Sayı:3, İstanbul, s. 457-464.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com