You are here

TANZİMAT’TAN DEMOKRAT PARTİYE KÜLTÜR POLİTİKALARI VE TARİH ANLAYIŞLARI

CULTURAL POLICIES AND HISTORICAL APPROACHES FROM TANZIMAT TO DEMOCRAT PARTY

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_413

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
History which is defined as the science of past is the most important component of a community. Thus, history has gained a significant importance in the modern age and each state started to promote and deepen its own history. In Turkey, National history and developments related to it accelerated as of the Second Constitutionalist Period but the real progress was recorded in the Republican Era. The most important factors affecting the educational and history understanding of Atatürk’s period were nationalism and The first occurrence of the Turks of Central Asia has gained weight. Following the decease of Atatürk in 1938, İsmet İnönü became the President of the Republic. First six years of Inönü’s period which lasted for 12 years corresponded to the Second World War and post-war era marked the start of a new period in the world. Turkey also had to adapt itself to this process in which singleparty regimes were abandoned and multi-party regimes became widespread. In this process, nationalist understanding dominating Atatürk’s period continued but it underwent some changesHumanistic movements of thought particularly affected the cultural policies of this era and history courses were re-arranged in line with this development. In this period, it was argued that Turks had kinships with Western countries in addition to coming from the Central Asia. Democrat Party, At the end of the election in 1950 Instead of the Republican People's Party has been ruling. While many practices of Atatürk’s period and İnonü’s period were abolished in the Democrat Party period, some instiutions of these periods were also closed down. In particular, the abolition of Community Centers and Village Institutes marked a significant cultural change. In this period, the previous understanding defined as divergence from the Ottoman culture was abandoned and it was emphasized that Turkish Republic was the descendant of the Ottoman Empire. Studies on the Ottoman history intensified.
Abstract (Original Language): 
Geçmişin bilimi olarak tanımlanan tarih, bir toplumun sahip olduğu en önemli kültürel öğedir. Bundan dolayı özellikle modern çağda tarih son derece önemsenmiş, her bir devlet kendi tarihini yüceltmek, derinleştirmek çabası içersine girmiştir. Türkiye’de milli tarih ve bununla ilgili gelişmeler, II. Meşrutiyetten itibaren hızlanmaya başlamış ancak asıl gelişim Cumhuriyet döneminde kaydedilmiştir. Atatürk döneminde eğitim ve tarih anlayışında en etkili olan unsur, milliyetçilik olmuş ve Türklerin ilk ortaya çıktığı Orta Asya Tarihi ağırlık kazanmıştır. 1938 yılında Atatürk’ün ölümünden sonra İsmet İnönü Cumhurbaşkanı olmuştur. İnönü’nün 12 yıl süren döneminin ilk altı yılı II. Dünya Savaşı’na denk gelmiş ve savaş sonrası ise dünyada yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Tek partili yönetimlerin bitip, çok partili sistemin yaygınlaştığı bu sürece Türkiye’de ayak uydurmak durumunda kalmıştır. Bu süreçte tarih eğitiminde Atatürk dönemindeki milliyetçi anlayış devam etmekle birlikte, birtakım değişiklikler göstermeye başlamıştır. Özellikle hümanist düşünce akımı kültür politikalarına etki etmiş ve tarih dersleri buna göre düzenlenmiştir. Bu dönemde Türklerin Orta Asya kanından olmasına ek olarak, Batılılar arasındaki akrabalık tezi savunulmaya başlamıştır. Demokrat Parti, 1950 yılında yapılan seçimin sonucunda iktidar olmuştur. Demokrat Parti döneminde Atatürk ve İnönü dönemlerine ait birçok uygulamaya son verilirken, bu dönemlere ait bir takım kurumlar da kaldırılmıştır. Özellikle Halkevlerinin ve Köy Enstitülerinin kaldırılması kültürel anlamda da önemli bir değişimin göstergeleri olmuştur. Bu dönemde, daha önceki Osmanlı’dan kopuş olarak nitelendirilen anlayıştan vazgeçilerek, Türkiye Cumhuriyeti’nin Osmanlı’nın devamı olduğu vurgusu ağırlık kazanmıştır. Osmanlı tarihi üzerine yapılan çalışmalar artmıştır.
231-247

REFERENCES

References: 

AKÇURA, Yusuf, ―Birinci Türk Tarih Kongresi”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi –Dün,
Bugün, Yarın-, S. 11, Ġstanbul Ocak 1986.
AKDAĞ, Havva, Tek Parti ve Demokrat Parti Dönemi Lise Tarih Ders Kitaplarının
Muhtevası, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2005.
AKPINAR, Murat, İttihat Terakki Dönemi Tarih Eğitimi Üzerine Bir Araştırma ( 1908–
1914), Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2003.
AKġĠT, Niyazi - Oktay Emin, Tarih-Lise I, Ġstanbul 1959.
AKYÜZ, Yahya Türk Eğitim Tarihi (1993’e kadar), Ġst. 1994.
ALPUGAN, Betül BaĢaran ― Geç Dönem Osmanlı Ġmparatorluğu’nda Tarih Yazıcılığı ve
Tarih Kitapları, Osmanlı, C.8, Anakara, 1999.
245
Bengül Salman BOLAT
ARIKAN, Zeki, ―Osmanlı Tarih AnlayıĢının Evrimi‖, Tarih ve Sosyoloji Semineri, (28–29
Mayıs 1990), Ġstanbul, 1991.
ARIKAN, Zeki, ―Tanzimat’tan Cumhuriyete Tarihçilik‖, Tanzimat’tan Cumhuriyete
Türkiye Ansiklopedisi, C.5.
ATA, Bahri, ―John Dewey ve Türkiye’de Ġlköğretim’de Tarih Öğretimi (1923–1930),
Atatürk’ün Cumhuriyetin İlanından Sonraki Hedefleri Sempozyumu, Atatürk
AraĢtırma Merkezi, Ġzmit 1998.
ATABĠNEN, Saffet, ―Türklerin Avrupalılarla MüĢterek Troya MenĢeleri Meselesi Üzerine
AraĢtırma, III. TTK Sunulan Bildiriler Ankara, 1943.
ATSIZ, Bedriye- Oran, Hilmi, Tarih I,(ilkçağ), Ġnkılâp Kitapevi, Ġstanbul 1960.
ATSIZ, Hüseyin Nihal, Türk Tarihinde Meseleler, Ankara, 1966.
AYDEMĠR, ġevket Süreyya, İkinci Adam, C.II, 7. Baskı, Remzi Kitapevi, byy, 2000.
AYKUT, ġeref, Kamalizm ( C.H. Partisi Programının İzahı), Ġstanbul, 1936.
BAYMUR, A.Fuat Tarih Öğretimi, Ankara 1964.
BEHAR, BüĢra Ersanlı, İktidar ve Tarih, Ġstanbul, 1992.
BERKTAY, Halil Cumhuriyet İdeolojisi ve Fuat Köprülü, Ġstanbul, 1983.
Bilgin, Nuri, Kolektif Kimlik, Ġstanbul, 1995.
BOZTEMUR, Recep, ―Atatürk Dönemi Tarih AnlayıĢı ve Tarih AraĢtırmaları‖, Cumhuriyet
Dönemi Türk Kültürü- Atatürk Dönemi (1920–1938), Atatürk Kültür Merkezi
Yay. Ankara, 2009.
BRAUDEL, Fernand, ―Tarih ve Toplumsal Bilimler‖ Çev. Deniz Erksan, Tarih ve Tarihçi,
Annales Okulu İzinde, s. 69–96, Ġst. 1985.
COPEAUX, Etıenne, Türk Tarih Tezinden Türk-İslâm Sentezine, Çev. Ali Berktay,
Ġstanbul, 1998.
ÇAMBEL, Hasan Cemil Atatürk ve Tarih‖, Belleten, C.III, S.10, TTK Bas. Ankara, 1994.
ÇAYCI, Abdurrahman ―Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun Atatürk Ġnkılâpları Ġçindeki Yeri ve
Önemi‖ Türkiye Cumhuriyetini Laikleşmesinde 3 Mart 1924 Tarih Kanunların
Önemi, Atatürk AraĢtırma Merkezi, 1995.
DÖNMEZER, Sulhi, Milli Kültür, Ankara, 1983.
Dördüncü Maarif Şurası, Ġstanbul, 1949.
ERGĠN, Osman Nuri, Türkiye Maarif Tarihi, C.IV, Ġstanbul, 1977.
EROĞUL, Cem Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, 4. Baskı, Ġstanbul, 2003.
FEBVRE, Lucien, ―BaĢka Bir Tarihe Doğru‖, Çev. Ġlhan Selimoğlu- Ali Boratav, Tarih ve
Tarihçi Annales Okulu İzinde, S. 50–68, Ġst. 1985.
FEYZĠOĞLU, Turhan, ―Atatürk ve Tarih‖, Atatürk Haftası Armağanı, Ank. 1986.
GÖKALP, Ziya, Türkçülüğün Esasları, Milli Eğitim Bas. Ġst. 1974.
Tanzimat’tan Demokrat Partiye Kültür Politikaları ve Tarih Anlayışları 246
GÖLEN, Zafer, ―Atatürk’ün Tarih AnlayıĢı‖, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 52,
C.XVIII, 2002.
GÜNALTAY, ġemsettin, ―Türk Tarih Tezi Hakkında Ġntikatların Mahiyeti ve Tez’in Kat’i
Zaferi‖, Belleten, C.2, S.7-8.
ĠNAN, Afet, ―Türk Tarih Kurumu’nun KuruluĢu’na Dair‖, Belleten, C.XI, Sayı 42, Nisan
1947.
ĠNAN, Afet, Gazi M. Kemal Atatürk ve Türk Tarih Kurumu, TTK Basımevi, Ank. 1953.
ĠNÖNÜ, Ġsmet, Türk Tarih Kurumu, TTK Basımevi, Ankara, 1970.
KAHYA, Esin ―Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti ( Türk Tarih kurumu‖,Cumhuriyet Dönemi
Türk Kültürü(1920–1938),, C.II, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara, 2009.
KARACASU, BarıĢ, ―Mavi Kemalizm Türk Hümanizmi ve Anadoluculuk‖, Modern
Türkiye’de Siyasi Düşünce Kemalizm, Ġstanbul, 2001.
KARAL, Enver Ziya, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ( 1918–1953), Ġstanbul, 1958.
KĠLĠ, Suna, Türk Devrim Tarihi, Ġst, 2005.
KODAMAN, Bayram Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Ankara, 1988.
KÖKEN, Nevzat, Cumhuriyet Dönemi Tarih Anlayışları ve Tarih Eğitimi (1923–1960),
Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih
Bölümü, Isparta, 2002.
OKTAY, Emin – AkĢit, Niyazi, Tarih I, Ġstanbul, 1947.
ORAL, Mustafa İmparatorluktan Ulusal Devlete Türkiye’de Tarih Anlayışı, Doktora Tezi,
Ankara Üniversitesi Türk Ġnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara, 2002.
ÖZER, Sevcihan,― Atatürk ve Türk Tarihi‖, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 44,
C.XV, 1999.
ÖZTÜRK, Adil Adnan Türkiye’de Millî Eğitimdeki Gelişmeler(1950–1960) Dokuz Eylül
Üniversitesi, Doktora Tezi Ġzmir, 1997.
Resmi Gazete, 22 Nisan 1942.
ġAKĠROĞLU, Mahmut, ―Atatürk ve Tarih.‖, Tarih ve Toplum, Sayı 11, Kasım 1984,1 s..12-
14.
ġAPOLYO, Enver Behnan, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Ġstanbul, 1958.
ġEKER, Kadir, İnönü Dönemi Kültür Hayatı, (1938–1950), Doktora Tezi, Süleyman
Demirel Üniversitesi, Isparta, 2000.
ġENYÜREK, Süleyman, ―En Eski Anadolu Halkının Kroniyolojik Tetkiki ― III. TTK
Sunulan Tebliğ, Ankara, 1943.
Tahsin Banguoğlu’nun ―IV Tarih Kongresi’ndeki AçıĢ Nutku‖, Ayın Tarihi, 1–30 Kasım
1948, S.180.
TBMM Zabıt Ceridesi, C. 24, Devre: 6, 15.4.1942, 152–154.
TĠMUR, Taner ― Osmanlı Mirası‖, Geçiş Sürecinde Türkiye, Ġstanbul, 1990.
247
Bengül Salman BOLAT
TORUN, Esma, II. Dünya Savaşı Sonrası Türkiye’de Kültürel Değişimlere Yol Açan İç ve
Dış Etkenler, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Türk Ġnkılâp Tarihi Enstitüsü,
Ankara 2002.
TUNÇAY, Mete Ġlk ve Ortaöğretimde Tarih‖ Felsefe Kurumu Seminerleri, Ankara 1977.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, C. 24, Devre: 6, 13.IV.1942, 1.
UZUN, Hakan ―Tarih Bilimi ve Tarihte Nedensellik‖, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,
(KEFAD), c.7, Sayı.1, (2006).
ÜNDER, Hasan, Kemalizm’in Işığında Atatürk Döneminde (1923–1936)Eğitsel Değerler,
Doktora Tezi, Ankara, 1998.
YILDIZ, Hakkı Dursun ― Türk Tarihi ve Liselerimizde Tarih Öğretimi‖, Türk Kültürü, S.18,
Nisan 1964.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com