You are here

AMASYA ŞEHİR TARİHLERİ

AMASYA CITY HISTORIES

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_762
Abstract (2. Language): 
Studies belonging to Amasya city histories have been prepared so that they could include Seljuks, Beyliks, Ottomans, and the Turkish Republic Period. As of the date, the pioneering name of Amasya city historiographer is Kara Müfti-zâde Mustafa Vâzıh Efendi from Çorum. He is the author of el-Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l-Amasiyye. el-Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l-Amasiyye is appears more like a fatwa book than a historical work in itself. Some parts of the work were allocated to Amasya history under the title of ‚Mesele-i Tarih-i Amasiyye‛. The information about city history starts with the title of ‚Tafsîlü’l-Makâlât and Tekmîlü’r-Rivâyât‛. In these texts, information about the location of the city, beauties, the reasons for its conquest and the buildings in the city before Islam are given. The work has its copies in various libraries. The second and the most important person among Amasya city historiographers is Abdî-zâde Hüseyin Hüsâmeddin YASAR. Amasya History for which Abdî-zâde Hüseyin Hüsâmeddin Efendi dedicated much of his life was completed as twelve volumes. Hüseyin Hüsâmeddin Efendi had first four volumes of Amasya History printed in old letters; however, since he could not print the last eight volumes, this part remained as author copy.Another name who contributed to Amasya city history is Osman Fevzi Olcay. Osman Fevzi Olcay, considered among the last period calligraphers, has three works named Amasya Meşâhiri and Amasya Diaries – Things I Knew, I Saw and I Heard along with the City of Amasya which he prepared as a supplementary to Hüseyin Hüsameddin Efendi’s Amasya History. Today, the perception in city history writing and history research has changed a considerably compared to the past. Now, instead of writing a city’s history depending on a resource, studies on city histories composed by using different archive resources have begun to take place.
Abstract (Original Language): 
Amasya şehir tarihleriyle ilgili çalışmalar Selçuklu, Beylikler, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti Dönemini içine alacak şekilde hazırlanmışlardır. Tarih itibariyle Amasya Şehir tarihçiliğine öncülük eden ilk isim Çorumlu Kara Müfti-zâde Mustafa Vâzıh Efendi’dir. el-Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l-Amasiyye’nin müellifidir. el-Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l-Amasiyye, başlı başına bir tarih eseri olmayıp kısmen bir fetvâ defterini anımsatmaktadır. Eserin birkaç bölümü ‚Mesele-i Tarih-i Amasiyye‛ başlığı altında Amasya’nın tarihine ayrılmıştır. Şehir tarihiyle ilgili bilgiler, ‚Tafsîlü’l-Makâlât ve Tekmîlü’r-Rivâyât‛ başlığıyla başlamaktadır. Bu metinlerde şehrin mevki’i, güzellikleri, feth edilmesinin sebepleri, şehirdeki İslâmiyet öncesi yapılar hakkında bilgi verilmiştir. Eserin değişik kütüphanelerde kopyaları vardır. Amasya şehir tarihçilerinden ikincisi ve en önemlisi Abdî-zâde Hüseyin Hüsâmeddin YASAR’dır. Abdî-zâde Hüseyin Hüsâmeddin Efendi’nin ömrünün büyük bir kısmını adadığı Amasya Tarihi, on iki ciltte tamamlanmıştır. Hüseyin Hüsâmeddin Efendi, kaleme aldığı Amasya Tarihinin ilk dört cildini eski harflerle yayınlatmış; fakat son sekiz cildi yayınlatamadığı için bu kısım, müellif nüshası olarak kalmıştır. Amasya şehir tarihine katkı yapan başka bir isim de Osman Fevzi Olcay’dır. Son dönem hattatları arasında sayılan Osman Fevzi Olcay’ın, Hüseyin Hüsameddin Efendi’nin Amasya Tarihi’ne zeyl olarak hazırladığı Amasya Şehri’yle birlikte Amasya Meşâhiri ve Amasya Hatıraları- Bildiklerim, Gördüklerim ve İşittiklerim ismiyle üç eseri mevcuttur. Günümüzde, şehir tarihi yazıcılığı ve tarih araştırmalarındaki algı, düne göre büyük ölçüde değişime uğramıştır. Artık, bir kaynağa dayalı şehir tarihi yazımı anlayışı yerine farklı arşiv kaynaklarının kullanılmasıyla oluşturulan şehir tarihi çalışmaları yer almaya başlamıştır.
971-990

REFERENCES

References: 

AKPINAR, Turgut, ‚Amasya Tarihi Yazarı Hüseyin Hüsameddin ve Bilinmeyen Eserleri‛, Bibliyografya: Kitap Haberleri Bülteni I/3, İstanbul 1972, ss.163-168
BÖCEKÇİ, Turan, Amasya Ünlüleri, Amasya 2002
Bursalı Mehmet Tahir Bey, Osmanlı Müellifleri (1299-1915) 3, (Haz: İ. Önen), İstanbul 1975
GÜRSEL, Mahmud Selim, Çorum 97, Gürsel Yayınevi, Çorum 1997
İbnül-emin Mahmut Kemal, Hüseyin Hüsamettin, ‚Evkaf-ı Hümayun Nezaretinin Kuruluş Tarihi ve Nazırların Hal Tercümeleri‛, (Sadeleştirerek Neşre Haz. Nazif Öztürk), Vakıflar Dergisi XV-XIX, Ankara 1982-1985
Kara Müfti-zâde Mustafa Vâzıh Efendi, el-Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l-Amasiyye, Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar, Yeni Kayıt No: 3267
Kara Müfti-zâde Mustafa Vâzıh Efendi, el-Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l-Amasiyye, İstanbul Üniversitesi Kütüphânesi yazma eserler, Nu: 3575
35Osman Fevzi Olcay, Amasya Meşâhiri, İstanbul Üniversitesi Merkez Kitaplığında TYB 9382 numarada kayıtlıdır.
36Osman Fevzi Olcay, Amasya Meşâhiri, Amasya Bayezit İl Halk Kütüphanesi’nde 787 numarada kayıtlıdır.
37Osman Fevzi Olcay, Amasya Meşâhiri, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde yazma eserler 253 numarada kayıtlıdır.
38T. Böcekçi, Amasya Ünlüleri, Amasya 2002
Amasya Şehir Tarihleri
989
Kara Müfti-zâde Mustafa Vâzıh Efendi, el-Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l-Amasiyye (Osman Fevzi Olcay nüshası), Konya İzzet Koyunoğlu Kütüphanesi’nde 13317 numarada kayıtlıdır.
Kara Müfti-zâde Mustafa Vâzıh Efendi, el-Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l-Amasiyye, Amasya Bayezit İl Halk Kütüphanesi Yazmalar Bölümü 11933, kitap no: 813, tasnif no: 95608’de kayıtlıdır.
Kara Müfti-zâde Mustafa Vâzıh Efendi, el-Belâbilü’r-Râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l-Amasiyye (İstanbul Üniversitesi Kütüpanesi nüshası), (Yayına Haz. M. Aydın, R. Dündar, İ. Kaplan, G. Aydın), Malatya 2011
Kurun Gazetesi, 29 Haziran 1935
OLCAY, Osman Fevzi, Amasya Hatıraları- Bildiklerim, Gördüklerim ve İşittiklerim, Amasya Bayezit İl Halk Kütüphanesi 1116 numarada kayıtlıdır.
OLCAY, Osman Fevzi, Amasya Hatıraları- Bildiklerim, Gördüklerim ve İşittiklerim, (Yay. Haz. T. Böcekçi, M. H. Seçkiner), Amasya 2002
OLCAY, Osman Fevzi, Amasya Meşâhiri, ( Yay. Haz. T. Böcekçi), Amasya 2002
OLCAY, Osman Fevzi, Amasya Meşâhiri, Amasya Bayezit İl Halk Kütüphanesi’nde 787 numarada kayıtlıdır.
OLCAY, Osman Fevzi, Amasya Meşâhiri, İstanbul Üniversitesi Merkez Kitaplığı TYB 9382 numarada kayıtlıdır.
OLCAY, Osman Fevzi, Amasya Meşâhiri, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde yazma eserler 253 numarada kayıtlı olup 97 varaktan oluşan bir nüshadır.
OLCAY, Osman Fevzi, Amasya Şehri, İstanbul Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye yazmaları, numara 2’de kayıtlıdır.
OLCAY, Osman Fevzi, Amasya Şehri, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde ise yazmalar 774 numarada kayıtlıdır.
SARICAOĞLU, Fikret, ‚Üç Amasya Tarihçisi ve Amasya Tarihleri‛, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi XIV, İstanbul 1994
YASAR, Abdî-zâde Hüseyin Hüsameddin, Amasya Tarihi I, (Yayına Haz. M. Aydın, G. Aydın), Amasya 2008
YASAR, Abdî-zâde Hüseyin Hüsameddin, Amasya Tarihi IV/Zeyl, (Yayına Haz. M. Aydın, G. Aydın), Amasya 2008
YASAR, Abdî-zâde Hüseyin Hüsameddin, Amasya Tarihi VII, (Yayına Haz. Mesut Aydın), Malatya 2004
YASAR, Abdî-zâde Hüseyin Hüsameddin, Amasya Tarihi XI, (Yayına Haz. Mesut Aydın), Malatya 2004
990
Mesut AYDIN – Recep DÜNDAR
YASAR, H. Hüsâmeddin, ‚Alâeddin Bey‛, Türk Tarihi Encümeni Mecmuası, Sene: 14, Sayı:6, İstanbul 1340/1924, ss. 307-318, 381-384; Sene: 15, Sayı: 8, İstanbul 1341/1925, ss.128-133, Sayı: 9, ss. 200-210
YASAR, H. Hüsâmeddin, ‚Koca Mehmet Paşa‛, Tarih-i Osmanî Encümeni Mecmuası VII, İstanbul 1332/1916, ss. 43-49, 117-122
YASAR, H. Hüsâmeddin, ‚Molla Fenârî‛, Türk Tarihi Encümeni Mecmuası, Sene: 16, Sayı:18, İstanbul 1928, ss.368-383, Sayı:19, 148-158
YASAR, H. Hüsâmeddin, ‚Orhan Bey’in Vakfiyesi‛, Türk Tarihi Encümeni Mecmuası, Sene: 16, Sayı:17, İstanbul 1926, ss.284-301
YASAR, H. Hüsâmeddin, ‚Sultan Altunbaş‛, Türk Tarihi Encümeni Mecmuası, Sene: 15, Sayı:11, İstanbul 1341/1925, ss.305-326
YASAR, H. Hüsâmeddin, ‚Türk Dili‛, İkdâm Gazetesi, 4 Kasım 1923
YASAR, H. Hüsâmeddin, ‚Türkçe’de Han Kelime-i Mühimmesi‛, İkdâm Gazetesi, 10-11 Şubat 1914

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com