You are here

BİÇİMLERİN TEMEL İLKELERİ BAĞLAMINDA SİMGE OLARAK GELENEKSEL TÜRK CAM SANATI VE GELİŞİMİ

TRADITIONAL TURKISH ART OF GLASS-MAKING AS A SYMBOL WITHIN THE CONTEXT OF BASIC PRINCIPLES OF STYLE AND ITS DEVELOPMENT

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_803
Abstract (2. Language): 
Glass has been a means to express feelings, thoughts and values in every society and in the course of time has become a symbolic product that can give an idea about the cultural values of the society it belongs to. We do not have exact records and historical documents to give us a detailed information about the development of the Turkish art of glass-making by years. However, we know about the recent works of glass which can partly be documented. When we think about the traditional Turkish glass-making, we can see that there is a limited numbers of works and these works reflect the characteristics of the period they were produced in as a symbol of Ottoman culture and art. Traditional Turkish art of glass-making is addressed as the periods of Seljukian and Ottoman in general. Some glass works are known to exist that have reached the present day from the time Seljukians migrated to Anatolia from the east. Anatolian Seljukians used culturally rich and meaningful figurative technics in art and handicraft. Ottoman art of glass-making developed under the influenceof Seljukians. Although the origins of Ottoman glass-making come from Seljukians, in the course of time it became unique. With their stylistic characteristics in glass products, Ottomans developed their own style and created figurative works. Some miniatures from Ottoman period reflect the importance Ottomans placed on glass and give us information about the development of Turkish art of glass-making. When Beykoz ‚Çeşm-i Bülbül‛ which carries the most important marks of Turkish glass-making history is analyzed in terms of style, form and figures, it can be seen that it is made in accordance with traditional Ottoman style. These water marked glasses which are called ‚Çeşm-i Bülbül‛ can be considered as figurative examples which show the Ottoman taste and sense of art. 19th century is a period during which radical changes took place in glass industry throughout the world. The most important characteristic of this period is the fast industrialization of traditional glass-making. Following the declaration of Republic, Turkish glass-making was regulated. The first factory of glass was established to the area in front of a steep slope in Paşabahçe, İstanbul in 1934 upon the decision of the assembly of the members of the parliament. This research reviews the general history of glass and addresses the historical development of traditional Turkish art of glass-making and makes some evaluations about the traditional Turkish art of glass-making through examining some Ottoman miniatures.
Abstract (Original Language): 
Cam tüm toplumlarda duygu, düşünce ve toplumsal değerlerin bir anlatım aracı olmuş ve zamanla ait oldukları toplumun kültürel değerleri hakkında fikir verebilecek türde simgesel ürün haline gelmiştir. Türk camcılık sanatının hangi yıllarda nasıl bir gelişim içinde bulunduğu ayrıntılı olarak kesin kayıtlarıyla ve tarihsel belgeleriyle bilinememektedir. Ancak, yakın çağlara ait kısmen belgelenebilen cam eserleri bilebiliyoruz. Geleneksel Türk camcılığı dendiğinde akla gelen sınırlı sayıda eser olduğu görülmekte ve bu eserler Osmanlı kültür ve sanatının birer simgesi olarak üretildiği dönemin özelliklerini yansıtabilmektedirler. Geleneksel Türk cam sanatı genel olarak Selçuklu ve Osmanlı dönemleri olarak ele alınmaktadır. Selçuklu’ların doğudan Anadolu’ya göç ettikleri dönemden günümüze ulaşan bazı cam ürünlerin varlığı bilinmektedir. Anadolu Selçukluları kültürel anlamda oldukça zengin ve anlam yüklü figüratif uygulamaları sanat ve zenaat ortamında sıklıkla kullanmışlardır. Osmanlı cam sanıtı Selçuklu’ların etkisi altında gelişmiştir. Osmanlı camcılığı kökenlerini Selçuklu camcılığından almakla beraber zaman içinde kendine özgü bir yapıya kavuşmuştur. Cam ürünlerindeki biçimsel özelikleriyle Osmanlı’lar kendi üslubunu oluşturarak simgesel ürünler üretmişlerdir. Osmanlı dönemine ait bazıminyatürler Osmanlı’nın cam’a verdiği önemi yansıtmakta ve Türk cam sanatının gelişimi hakkında bilgi vermektedirler. Türk camcılık tarihinin en önemli izlerini taşıyan Beykoz işi Çeşm-i Bülbüller biçim, form ve üzerlerine işlenmiş desenler olarak incelendiğinde geleneksel Osmanlı biçimlerinde yapılmış ve Osmanlı üslubuna göre bezenmiş oldukları görülmektedir. Çeşm-i Bülbül olarak adlandırılan bu filigranlı camlar Osmanlı beğenisini ve sanat anlayışını gösteren simgesel örnekler olarak değerlendirilebilir. 19. Yüzyıl, bütün dünyada, genel olarak cam sanayiinin çok köklü değişimler yaşadığı bir dönemdir. Bu dönemin en önemli özelliği, geleneksel cam üretiminin çok büyük bir hızla sanayileşmeye dönüşmesidir. Cumhuriyet’le birlikte, Türk camcılığı düzene sokulmuştur. İstanbul’da Paşabahçe’nin dik bir yamacı önündeki alana 1934’te Vekiller Heyeti kararıyla ilk Cam Fabrikası kurulmuştur. Bu araştırmada camın genel tarihine kısaca değinilerek biçimleriyle başlıbaşına sembolik anlam taşıyan geleneksel Türk cam sanatının tarihsel süreç içindeki gelişimi ele alınmış ve konuyla ilgili Osmanlı dönemine ait bazı minyatürler incelenerek geleneksel Türk cam sanatı hakkında değerlendirmeler yapılmıştır.
829-854

REFERENCES

References: 

ATIL, Arzu, 2007. 1950’den Günümüze Cam Heykel Sanatı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniverisitesi Güzel San. Enstitüsü.
ATİK, Şeniz, 2004. MÖ. I. Binde Anadolu’da Cam Üretimi ve Tasarımı, Yayınlanmamış Doktonra Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Üniverisitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
BEYKOZ CAMLARI, 1997.Yapı Kredi Küttür Sanat Yayıncılık.
BALIKÇI, Burcu, 2007. İstanbul Müzelerinde Bulunan Bezemeli Dekoratif Cam Eserler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniverisitesi Sosyal bilimler Enstitüsü.
Biçimlerin Temel İlkeleri Bağlamında Simge Olarak Geleneksel Türk Cam Sanatı ve Gelişimi
853
BARIŞTA, H. Örcün, 1998. Türk El Sanatları, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay.
BATTI E, David ve Simon Cottle, 1997. Sotheby’s Concise Encyclopedia of Glass, Londra: Conran Octupus Limited.
BAYRAKTAR, N. 1982. İstanbul Cam ve Porselenleri.
BAYRAMOĞLU, Fuat, 1974. Türk Cam Sanatı ve Beykoz İşeri, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
BOEHMER,, R.M. 1972. Die Kleinfunde von Bog azköy aus den Grabungen 1931-1939 und 1952-1969, Berlin.
CANAV, Üzlifat, 1985. Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Cam Eserler Koleksiyonu, İstanbul: Çağdaş Yayıncılık ve Basın Sanayi A.Ş. Yay.
CUMMINGS, Keith,1997. Techniques of Kiln Formed Glass, Birinci Baskı, Londra:A & C Black Limited.
DEVELİOĞLU, Ferit, 1982. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi.
ELI TEZ, Nazlı Gülgün, 2003. Plastik Sanatlarda Cam Malzemenin Uygulanışı, Yayınlyanmamış Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Üniveristesi.
GOLDSTEIN, S.M. 1982, L.S.Rakov ve J.K.Rakov, Cameo Glass Masterp from 2000 years of Glasmaking, New York: (Corning).
HARDEN, D.B. 1987. Glass of the Caesars, Olivetti-Milan (The Corning Museum of Glass- Corning, The British Museum-London, Römisch- Germanisches Museum-Cologne.) The British Museum, London.
KARSLIOĞLU, F. Aslı, 2007. 1950’den Günümüze Cam Heykel Sanatı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniverisitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
KÜÇÜKERMAN, Önder, 1985. Cam Sanatı ve Geleneksel Türk Camcılığından Örnekler, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
KÜÇÜKERMAN, Önder, 1998. İstanbul’da 500 Yıllık Sanayi Yarışı: Türk Cam Sanayii ve Şişe Cam, İstanbul: I.Baskı, Aksoy Grafik Dizgi Matbaacılık AŞ.
ONUR, Burcu Akbulut, 2007. Osmanlı İmparatorluğu Cam Sanatı ve Çeşm-i Bülbüller, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniverisitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ÖZALTIN, F.N., Filiz N. Ölmez, 2011.Osmanlı Dönemi Minyatürlerinde El Sanatlarından İzler, S. Demirel Ünv. Güzel sanatlar Fakültesi Dergisi, ATT-E Mayıs 07.
ÖZGÜMÜŞ, Üzlifat, 2000. Anadolu Camcılığı, İstanbul: Pera Yayıncılık.
854
Tarık YAZAR – Tamer ASLAN
ZERWICK, Chloe, A Short History of Glass, New York: Harry N. Abrahams Incorporated.
http://www.glassfurnace.org/turkiyede-cam (10.01.2013)
http://www.sisecam.com.tr/ (20.01.2013)
http://www.camocagi.org/glass-2/turkiyede-cam/ (20.01.2013)
http://www.karbilgi.com/tarih-ve-kultur/398-osmanlida-cam-sanati.html (11.01.2013)
http://www.geocities.com/kimyaciyim/cevrekimya/com.htm (20.01.2013)
http://nazarboncuk-gozboncuk.blogspot.com/2009_05_30_archive.html (30.01.2012)
http://www.msxlabs.org/forum/satirlarla-turkiye/9825-turk-susleme-sanatl... (30.01.2012)
http://www.karbilgi.com/tarih-ve-kultur/398-osmanlida-cam-sanati.html (31.01.2013)
http://www.msxlabs.org/forum/satirlarla-turkiye/9825-turk-susleme-sanatl... (31.01.2013)
http://www.sanalda1numara.net/hat-minyatur-ebru-ve-diger-sanatlar/176735... (31.01.2013)

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com