You are here

ETNİK BİR GRUBUN ANATOMİSİ: DİYARBAKIR ZAZALARINDA SOSYAL VE DİNİ HAYAT (YAZYAĞMURU VE ÇATALDUT KÖYLERİ ÖRNEĞİ)

ANATOMY OF AN ETHNIC GROUP: SOCIAL AND RELIGIOUS LIFE IN DİYARBAKIR ZAZAS (YAZYAĞMURU AND ÇATALDUT VILLAGES CASE)

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_728

Keywords (Original Language):

Abstract (2. Language): 
This study is a field survey carried out on the ethnic group of Zazas living in Yazyağmuru and Çataldut which are the mountain villages depending on Çüngüş, the district of Diyarbakır, in the Southeastern Anatolia Region of our country. All in all, while there are studies on Alawi Zazas living in the region of such as Dersim, Siverek, Bingöl, there is no study built on the Sunni Zazas. For this reason, the research has the distinction of being the first in its area. Consisting of total field under survey of the research on villages which have ethnic characters, the research refers primarily to the branches of sociology such as Rural Sociology and Ethnic Sociology. However, the study mainly is a religious life research which was carried out in the Department of Sociology of Religion. In this sense, as well as social and cultural life of Çataldut and Yazyağmuru Villages, basing on faith and worship dimensions of religious life, with the customs and practices concerning transition period, the position of religion in these practices were tried to examine in all aspects of the research. The research is not only a field study based on a survey, but also a project developedfor over a participation life in the region which is the subject of the research. This gives us an opportunity of collecting data profoundly concerning all dimensions of cultural life. Although the research is on an ethnic group, it is identified that elements based on ethnic differences do not lead to a different identity demand. In this sense, the researched ethnic group is able to form channels which connect itself to the social totality. In this respect, it is possible to refer to the phenomenon of migration and institution of religion which play important roles. The research also depicts social and religious life which attempts to channel areas which are embedded in social and cultural structures and supplying connection with the social totality.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışma, ülkemizin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde varlığını devam ettiren etnik bir grup olan, Diyarbakır İli Çüngüş İlçesi’ne bağlı dağ köylerinden Yazyağmuru ve Çataldut’ta yaşayan Zazalar üzerinde yapılmış bir saha araştırmasıdır. Genel olarak değerlendirildiğinde, bölgede yer alan Dersim, Siverek, Bingöl gibi yerlerde yaşayan Alevi Zazalar ile ilgili çalışmalar mevcut olmakla birlikte, Sünni Zazalar üzerine yapılmış çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle araştırma, konusunda bir ilk olma özelliği taşımaktadır. Araştırma evreninin etnik bir karaktere sahip köylerden oluşması, araştırmada öncelikle sosyolojinin alt dalları olan Köy Sosyolojisi ve Etnik Sosyoloji gibi bilim dallarına müracaat edilmesini gerektirmiştir. Ancak çalışma esas olarak Din Sosyolojisi bilim dalında gerçekleştirilen bir dini hayat araştırmasıdır. Bu anlamda çalışmada Yazyağmuru ve Çataldut Köylerinin sosyal ve kültürel hayatı yanı sıra, dini hayatın inanç ve ibadet boyutu temel alınmakla birlikte geçiş dönemine ait adet ve uygulamalarla, bu uygulamalar içerisinde dinin yeri tüm yönleriyle incelenmeye çalışılmıştır. Araştırma sadece ankete dayalı bir saha çalışması olmayıp, araştırmaya konu olan bölgede bir yıldan fazla süren bir katılımla gerçekleştirilmiştir. Bu durum, kültürel hayatın bütün boyutlarıyla ilgili derinlemesine veri toplama ve değerlendirme imkânı vermektedir. Araştırma, etnik bir grup üzerinde yapılmasına rağmen etnik farklılığa dayalı unsurların farklı bir kimlik talebine yol açmadığı görülmüştür. Bu anlamda araştırılan etnik grup, kendisini toplumsal bütüne bağlayan kanallar oluşturabilmiştir. Bu açıdan, göç olgusu ve din kurumunun önemli bir rol oynadığını ifade etmek mümkündür. Araştırma, sosyal ve dini hayatı betimlediği kadar toplumsal ve kültürel yapıda gömülü olan ve toplumsal bütünle bağlantı sağlayan kanalları da anlamaya çalışmaktadır.
333-360

REFERENCES

References: 

AKKAYAN, Tayyar (1979). Göç ve Değişme. İstanbul: İstanbul Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları. No. 2515
ATALAY, Beşir (1979). Köy Gençliği Üzerine Bir Araştırma, “Büyükgeçit Köyü Araştırması, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
AYDIN, Mustafa (1997).Kurumlar Sosyolojisi. Ankara: Vadi Yayınları.
AYYILDIZ, Tayyar(1975). Büyükdere Köyünün Sosyo-Ekonomik Yapısı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
BERGER, L. Peter(1999). Dini Kurumlar.( Çev. Adil Çiftçi ). İzmir: Anadolu Yayınları.
BİLGİSEVEN, Amiran Kurtkan (1985).Din Sosyolojisi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
BURAN, Ahmet(1992). Doğu ve Güneydoğu Anadolu Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
CLOCK, Charles, Y. (1998). Dinin Boyutları Üzerine. (Çev. Mehmet Emin Köktaş). Din Sosyolojisi. Ankara: Vadi Yayınları.
COLE, Stephan (1999) Sosyolojik Düşünme Yöntemi.(Çev. Bekir Demirkol). Ankara: Vadi Yayınları.
DOĞAN, İsmail(2000). Sosyoloji, Kavramlar ve Sorunlar, İstanbul: Sistem Yayınları.
DÖNMEZER, Sulhi (1999). Toplumbilim. İstanbul: Beta Yayınları.
ERDENTUĞ, Nermin (1975). Hal Köyünün Etnolojik Tetkiki. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
FAY, Brian(2001). Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi, Çok Kültürlü Bir Yaklaşım. (Çev. İsmail Türkmen) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
FİCHTER, Joseph(1990). Sosyoloji Nedir? (Çev. Nilgün Çelebi). Konya: S. Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları.
GIDDENS, Anthony (2000).Sosyoloji.(Hazırlayanlar: Hüseyin Özel, Cemal Güzel ). Ankara: Ayraç Yayınları.
GÜNAY, Ünver (2000).Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları.
GÜNAY, Ünver(1999).Erzurum ve Çevre Köylerinde Dini Hayat. İstanbul: Erzurum Kitaplığı.
Etnik Bir Grubun Anatomisi: Diyarbakır Zazalarında Sosyal ve Dini Hayat
(Yazyağmuru ve Çataldut Köyleri Örneği) 359
HUME, David(1995). Din Üstüne.( Çev. Mete Tuncay). Ankara: İmge Kitabevi.
KARASAR, Niyazi(2002). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
KÖKTAŞ, M. Emin (1993). Türkiye’de Dini Hayat. İstanbul: İşaret Yayınları.
KÖROĞLU, Muhammet Ali(2004).Diyarbakır Çüngüş İlçe Merkezi ve Köylerinde Sosyal ve Dini Hayat. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya.
KÖSEMİHAL, Nurettin Şazi(1999). Sosyoloji Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
KUDAT, Ayşe(1974). Kirvelik, Ankara: Ayyıldız Matbaası.
KURTKAN, Amiran(1970) Eğitim Yoluyla Kalkınmanın Esasları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi.
MUTLU, Servet (2002).Doğu Sorununun Kökenleri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
ÖNDER, Ali Tayyar(1999). Türkiye’nin Etnik Yapısı, Halkımızın Kökenleri ve Gerçekler. Ankara: Zirve Ofset.
ÖZOĞLU, Hakan(2005).Osmanlı Devleti ve Kürt Milliyetçiliği. İstanbul: Kitap Yayınevi.
RİŞVANOĞLU, Mahmut, Kırmançlar ve Zazaların Kimliği. Ankara: Tanmak Yayınları.
SERDAROĞLU, Servet(1972).Aile Çevresi. İstanbul: Redhause Yayınları.
SEVGEN, Nazmi.(1999). Zazalar ve Kızılbaşlar, Ankara: Kalan Yayınları.
ŞİŞİK, Cemile Zehra (2002). Bolvadin ve Çevresinde Sosyal ve Dini Hayat. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya.
TEZCAN, Mahmut (1974).Türklerle İlgili Stereotipler (Kalıp Yargılar) ve Türk Değerleri Üzerine Bir Deneme. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
TURHAN, Mümtaz(1958). Köy Tetkiklerinde Kullanılacak Metodlar Hakkında Bazı Düşünceler. Sosyoloji Dergisi(12). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
TÜRKDOĞAN, Orhan(1995). Çağdaş Türk Sosyolojisi. İstanbul: Turan Yayınları.
TÜRKDOĞAN, Orhan(1999). Etnik Sosyoloji. İstanbul: Timaş Yayınları.
TÜRKDOĞAN, Orhan(2010).Türk Toplumunda Zazalar ve Kürtler. İstanbul: Timaş Yayınları.
WACH, Joachim (1995).Din Sosyolojisi.( Çev. Ünver Günay). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
WOLF, R. Erich(2000). Köylüler.( Çev. Abdülkerim Sönmez).Ankara: İmge Kitabevi.
360
Muhammet Ali KÖROĞLU – Cemile Zehra KÖROĞLU
WHITE, Paul(1996). Dynamics of the Kurdish & Kirmanc-Zaza Problems in Anatolia. ed. Paul White. Center for Study of Asia and the Middle East. Deakin University. Melbourne Australia.
YILDIRIM, Ali, Şimşek, Hasan(2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
ZAİM, Sabahaddin (1973).Türkiye’de Nüfus Meselesi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com