You are here

SİMGESEL MEKÂN TÜKETİMİ VE YENİ KAMUSAL ALANLARDA TOPLUMSALLIK: FATİH AT PAZARI ÖRNEĞİ

SYMBOLIC SPACE CONSUMPTION AND THE SOCIALITY IN THE NEW PUBLIC SPHERES: THE CASE OF FATIH HORSE BAZAAR

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS970
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Coffee-houses and cafes have been the main places of publicity and sociality from the Ottomans up to date. Coffee-houses that emerged as a secular space in Ottoman social structure have been loaded many functions and been an essential area of sociality over time. In the Republic, this area has continued on the one hand and undergone many transformations on the other. The most fundamental transformation has been emerged in regarding to coverage different social preferences and being re-designed according to modernization. Thus, these areas that shaped by societal have also been an inspection area both for society and the state at the same time. It is aimed to move away from the oriental mentality by modernization of coffeehouses in the early stages of the Republic by the effect of the modernization paradigm. Thus the modern subject tended to the new coffee-houses (that having a collection of newspapers and magazines for its customers) and later to cafes. The new Muslim subject has seen the cafes as an intellectual choice in recent years. It is considered that the cafes are places that the identity and construction of discourse are distinctive and the female gender patterns are made visible through them. New Muslim subject’s rhetorical and practical join to the mixed places is facilitated through the cafes. The cafes as new places of the modern society’s sociality are taken as a problematic in this study for the new Muslim subject. In this context, primarily coffee houses and cafes are compared by a functional analysis using a historical comparative perspective. Subsequently, thematic spaces that arise after the conversion of Fatih Horse Bazaar by being decorated with cafes and restaurants as a street were analyzed by the technique of participant observation. Thereby, the human-city relationship is discussed in terms of the qualities of the new spaces and their frequent customers.
Abstract (Original Language): 
Osmanlıdan günümüze kahvehane ve kafeler en temel kamusallık ve toplumsallık mekânları olmuştur. Osmanlı toplum yapısında seküler bir mekân olarak ortaya çıkan kahvehaneler zamanla birçok işlev yüklenmiş ve temel bir toplumsallık alanı olmuştur. Bu alan, Cumhuriyete gelindiğinde bir yandan devam etmiş bir yandan da dönüşümler geçirmiştir. En temel dönüşüm, farklı toplumsal tercihlere hitap etme ve modernleşmeye göre yeniden dizayn olmada belirmiştir. Böylece toplumsalın biçimlendirildiği bu alanlar, hem toplum hem de devlet için aynı zamanda birer denetim alanı olmuştur. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde modernleşme paradigmasının etkisiyle kahvehaneler asrileştirilerek şark zihniyetinden uzaklaşma hedeflenmiştir. Böylece modern özne kıraathaneye ve sonrasında kafelere yönelmiştir. Son yılların yeni Müslüman öznesi de kafeleri entelektüel bir tercih olarak görmüştür. Kafeler, kimlik ve söylem inşasının belirgin olduğu ve kadın toplumsal cinsiyet kalıplarının onlar yoluyla görünürlüğe taşındığı yerler olarak görülmektedir. Yeni Müslüman öznenin karma mekânlara söylem ve pratik düzeyde katılması, kafeler yoluyla kolaylaşmıştır. Bu araştırmada, modern toplumun yeni toplumsallık alanları olarak kafelerin yeni Müslüman özne için mekân oluşu sorunsallaştırılmıştır. Bu bağlamda öncelikle tarihsel karşılaştırmalı perspektifle kahvehane ve kafeler işlevsel bir analizle kıyaslanmıştır. Ardından katılımcı gözlem tekniğiyle Fatih At Pazarı’nın dönüşüm sonrasında bir sokak olarak kafe ve restoranlarla donatılmasıyla ortaya çıkan tematik mekânlar analiz edilmiştir. Böylece insan-kent ilişkisi, Fatih At Pazarı’nda ortaya çıkan yeni mekânların ve müdavimlerinin nitelikleri açısından ele alınmıştır.
1003-1028

REFERENCES

References: 

AÇIKGÖZ, Nâmık (1999), Kahvenâme, Ankara: Akçağ Yayınları.
AKYAZICI ÖZKOÇAR, Selma (2009), ‚Kamusal Alanın Üretim Sürecinde Erken Modern İstanbul Kahvehaneleri,‛ Ahmet Yaşar (hzl.), Osmanlı Kahvehaneleri: Mekân, Sosyalleşme, İktidar, İstanbul: Kitap Yayınevi, 17-35.
AYTAÇ, Ömer (2007), ‚Kent Mekânlarının Sosyo-Kültürel Coğrafyası,‛ Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (2): 199-226.
AYVAZOĞLU, Beşir (2012), Kahveniz Nasıl Olsun? Türk Kahvesinin Kültür Tarihi, 2. Basım, İstanbul: Kapı Yayınları.
1026
Bayram SEVİNÇ
BAKTIR, Hasan (2008), ‚From Turkish Renegade to a Penny University: The Introduction and Negotiation of the Coffee-Houses in England,‛ Erciyes Üniversitesi SBE Dergisi, 24 (1): 141-157.
BAŞTÜRK, Onur (2012), ‚Fatihten Asmalimescit’e doğru: Ortam yıkılır!,‛ http://www.tempodergisi.com.tr/haberdetay/57640.aspx, (erişim: 15.10.2012).
BİNGÜL, İlyaz (2012), ‚Kahvehane: Osmanlı İstanbulunda Toplumsal Hayat Mekanları 6,‛ http://www.populistkultur.com/kahvehane-osmanli-istanbulunda-toplumsal-h..., 26 Ağustos 2012, (erişim: 21.10.2012).
Bir kafe var Beyrut'tan içeri, http://zaman.com/newsDetail_getNewsById.action?haberno = 1182517&title=bir-kafe-var-beyruttan-iceri, 23 Eylül 2011 (erişim: 15.10.2012).
BİRSEL, Salah (1983), Kahveler Kitabı, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
CARLİER, Omer (1999), ‚Mağrip Kahvehanesi: Erkek Sosyalliği ve Yurttaşlık Hareketleri,‛ Doğuda Kahve ve Kahvehaneler içinde, H.Desmet-Grégoire; F. Georgeon (ed.), M. Atik ve E. Özdoğan (çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 195-228.
ÇAKSU, Ali (2009), ‚18. Yüzyıl Sonu İstanbul Yeniçeri Kahvehaneleri,‛ A. Yaşar (hzl.), Osmanlı Kahvehaneleri: Mekân, Sosyalleşme, İktidar içinde, İstanbul: Kitap Yayınevi, 81-94.
DEMİR, Cemal (2009), ‚Gelse Hazreti Şeyh Şazeli ol Starbucksa,‛ http://www.haber7.com, 04.17.2009.
EDİZ, İsmail (2008), ‚Osmanlı’dan Cumhuriyet’in İlk Yıllarına Kahvehaneler ve Sosyal Değişim,‛ SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 8 (1): 179-189.
EİSENSTADT, S.Noah (2007), Modernleşme: Başkaldırı ve Değişim, Ufuk Coşkun (çev.), Ankara: Doğu Batı Yayınları.
EMİROĞLU, Kudret (2000), ‚Trabzon’da XIX. Yüzyıldan XX. Yüzyıla Kahvehane ve Kitabevi Bağlamında Toplumsal Tabakalanma, Kültür ve Siyaset,‛ Kebikeç, (10): 187-222.
GOFFMAN, Erving (2012), Gündelik Yaşamda Benliğin Sunumu, İstanbul: Metis Yayınları.
GÖLE, Nilüfer (2000), ‚Modernist Kamusal Alan ve İslami Ahlak,‛ Nilüfer Göle (ed.), İslam’ın Yeni Kamusal Yüzleri: İslam ve Kamusal Alan Üzerine Bir Atölye Çalışması, 2. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları, 19-40.
GÖLE, Nilüfer (2001), Modern Mahrem, İstanbul: Metis Yayınları.
HABERMAS, Jürgen (2005), Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, 6. Baskı, T. Bora ve M. Sancar (çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
Simgesel Mekân Tüketimi ve Yeni Kamusal Alanlarda Toplumsallık: Fatih At Pazarı Örneği 1027
HATTOX, Ralph S. (1996), Kahve ve Kahvehaneler: Bir Toplumsal İçeceğin Yakındoğu’daki Kökenleri, Nurettin Elhüseyni (çev.), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
HEISE, Ulla (2001), Kahve ve Kahvehane, Mustafa Tüzel (çev.), Ankara: Dost Kitabevi.
KIRLI, Cengiz (2000), ‚Kahvehaneler ve Hafiyeler: 19. Yüzyıl Ortalarında Osmanlı’da Sosyal Kontrol,‛ Toplum ve Bilim, (83): 58-77.
KIRLI, Cengiz (2000a), ‚The Struggle over Space: Coffeehouses of Ottoman İstanbul, 1780-1845,‛ Doktora Tezi, Binghamton: The State University of New York.
KIRLI, Cengiz (2009), ‚Kahvehaneler: 19. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu’nda Kamuoyu,‛ A. Yaşar (hzl.), Osmanlı Kahvehaneleri: Mekân, Sosyalleşme, İktidar içinde, İstanbul: Kitap Yayınevi, 95-119.
KOÇU, Reşat Ekrem (2004), ‚Yeniçeri Kahvehaneleri,‛ Fatih Tığlı (hzl.), Ehlikeyfin Kitabı içinde, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 121-123. [Tarihimizde Garip Vakalar, İstanbul, 1952, ss.41-45’ten alıntı].
KÖMEÇOĞLU, Uğur (2001), ‚Historical and Sociological Approach to Public Space: The Case of Islamic Coffeehouses in Turkey,‛ Doktora Tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
KÖMEÇOĞLU, Uğur (2009), HomoLudens ve Homo Sapiens Arasında Kamusallık ve Toplumsallık: Osmanlı Kahvehaneleri,‛ A. Yaşar (hzl.), Osmanlı Kahvehaneleri: Mekân, Sosyalleşme, İktidar içinde, İstanbul: Kitap Yayınevi, 45-80.
KÖMEÇOĞLU, Uğur (2012), Kimlik, Mekân ve Gündelik Hayat, İstanbul: Ufuk Yayınları.
KURT, Ali (2012), ‚Anadolu’dan İstanbul’a Göç ve Kente Tutunma Sürecinde Göçmenler İçin ‘Kahvehaneler’in Önemini 1950 Sonrası Türk Romanı’ndan Okuma,‛ DPUJSS, 32 (2): 201-214.
LEFEBVRE, Henri (1991), The Production of Space, Donald Nicholson-Smith (çev.). Oxford-Cambridge: Blackwell.
MARDİN, Şerif (2011), Türkiye, İslam ve Sekülarizm -Makaleler 5, E. Gen ve M. Bozluolcay (çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
MENDİLLİOĞLU, Ali (2011), ‚Muhafazakar Kadının Sosyalleşme Mekânı: At Pazarı,‛ Dipnot Tablet, (40): 2.
‚Naile’nin Yassı İçli Köftesi,‛ Zaman, 10 Aralık 2011, Cumartesi Eki.
ÖZTÜRK, Serdar (2005), Cumhuriyet Türkiye’sinde Kahvehane ve İktidar(1930-1945), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
PALA, İskender (1998), ‚Her seherde Besmele’yle açılır dükkanımız,‛ http://arsiv.zaman.com.tr/1998/10/13/ yazarlar/3.html, (erişim: 02.01.2012).
1028
Bayram SEVİNÇ
PEÇEVÎ, Efendi İbrahim (1981), Peçevî Tarihi, C.I, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
SAMİ, Kamuran (2010), ‚Halk Kültürü Bağlamında Kahvehanelerin Toplumsal ve Mekânsal Dönüşümleri Diyarbakır Kent Örneği,‛ Millî Folklor, (85): 159-172.
SENNETT, Richard (2002), Kamusal İnsanın Çöküşü, S. Durak ve A. Yılmaz (çev.), 2. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
SİMMEL, Georg (2009), Bireysellik ve Kültür, Tuncay Birkan (çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
SÖKMEN, Cem (2011), Aydınların İletişim Ortamı Olarak Eski İstanbul Kahvehaneleri, İstanbul: Ötüken Yayınları.
TEKELİ, İlhan (2010), Mekânsal ve Toplumsal Olanın Bilgibilimi Yazıları, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
URRY, John (1995), Consuming Places, London-New York: Routledge.
YAMAN, Talat Mümtaz (2004), ‚Türkiye’de Kahve ve Kahvehaneler,‛ Fatih Tığlı (hzl.), Ehlikeyfin Kitabı içinde, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 3-29.
YAŞAR, Ahmet (2009), ‚‘Külliyen Ref’ten ‘İbreten Li’l-Ğayr’e: Erken Modern Osmanlı’da Kahvehane Yasaklamaları,‛ A. Yaşar (hzl.), Osmanlı Kahvehaneleri: Mekân, Sosyalleşme, İktidar içinde, İstanbul: Kitap Yayınevi, 36-44.
YÜCEŞAHİN, M. Murat ve Suat Tuysuz (2011), ‚Ankara Kentinde Sosyo-mekânsal Farklılaşmanın Örüntüleri: Ampirik Bir Analiz,‛ Coğrafi Bilimler Dergisi, 9 (2): 159-188.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com